Chính sách công nghiệp phải là đòn bẩy đổi mới sáng tạo và đưa DN vươn ra toàn cầu

Ngày 25.6, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp cùng Viện Friedrich Naumann Foundation (FNF) Việt Nam đã tổ chức hội thảo công bố Báo cáo thường niên kinh tế Việt Nam 2025 với chủ đề: “Định vị vai trò của chính sách công nghiệp thúc đẩy khu vực tư nhân hướng tới tăng trưởng hai con số”.

PGS-TS Đào Thanh Trường, Phó giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng Việt Nam đang đứng trước những cơ hội bứt phá nhưng cũng đối diện nhiều thách thức về tăng trưởng dài hạn.

“Chính sách công nghiệp ngày nay không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà cần trở thành một chiến lược quốc gia – giúp khơi thông động lực tăng trưởng, định hướng phân bổ nguồn lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hình thành các doanh nghiệp tư nhân có năng lực cạnh tranh toàn cầu”, ông Trường nói.

PGS-TS Đào Thanh Trường, Phó giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội

Theo PGS-TS Đào Thanh Trường, khu vực tư nhân hiện đóng góp hơn 50% GDP và hơn 85% số việc làm phi nông nghiệp. Do đó, một chính sách công nghiệp hiện đại và có chiều sâu sẽ là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có thể chuyển đổi số mạnh mẽ, mở rộng thị trường và đóng vai trò chủ lực trong tăng trưởng hai con số – một mục tiêu không viển vông, mà là yêu cầu cấp thiết nếu Việt Nam muốn thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và vươn lên trên bản đồ kinh tế thế giới.

PGS-TS Nguyễn Trúc Lê - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội - cũng khẳng định vai trò then chốt của chính sách công nghiệp trong việc kiến tạo môi trường tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững cho khu vực tư nhân.

Theo ông Lê, chính sách công nghiệp không chỉ là công cụ ngành đơn thuần, mà cần được định vị là một động lực chiến lược, hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển nhanh và bền vững, đóng góp trực tiếp vào mục tiêu tăng trưởng hai con số.

PGS-TS Nguyễn Trúc Lê cho rằng kinh nghiệm từ các quốc gia Đông Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc hay Đài Loan cho thấy việc áp dụng chính sách công nghiệp chọn lọc, chủ động, dài hạn đã giúp họ vươn mình trở thành các trung tâm sản xuất công nghệ toàn cầu. Với Việt Nam, việc định vị lại vai trò chính sách công nghiệp trong thời điểm hiện tại là vô cùng cần thiết.

PGS-TS Nguyễn Trúc Lê - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội

Từ thực tiễn phát triển kinh tế trong nước, PGS-TS Nguyễn Trúc Lê cũng lưu ý các vấn đề tồn tại như năng suất lao động thấp, mức độ liên kết chuỗi yếu, hiệu quả chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân chưa như kỳ vọng.

“TFP (năng suất nhân tố tổng hợp) nhiều năm ở mức thấp hoặc âm, cho thấy mô hình tăng trưởng hiện tại đang chững lại và thiếu bền vững. Từ những bài học và thực tiễn đó, Việt Nam cần xác lập một cách tiếp cận mới – lấy doanh nghiệp tư nhân làm trung tâm chính sách, lấy công nghiệp làm nền tảng và lấy đổi mới sáng tạo làm trục phát triển”, ông Lê nêu.

Bà Vanessa Kristina Steinmetz – Giám đốc FNF Việt Nam bày tỏ: Việt Nam không chỉ đặt mục tiêu duy trì tăng trưởng, mà còn hướng tới mục tiêu táo bạo là tăng trưởng hai con số, đây là khát vọng đáng khích lệ.

Bà khẳng định khu vực tư nhân đang là “động lực năng động nhất” của nền kinh tế, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải cách thể chế, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, tạo điều kiện tiếp cận vốn, công nghệ và kỹ năng – những yếu tố quyết định để doanh nghiệp tư nhân phát triển vững mạnh hơn nữa.

“Chính sách công nghiệp cần không chỉ dẫn dắt, mà phải tiếp thêm sức mạnh cho khu vực tư nhân”, bà Vanessa Kristina Steinmetz nói.

Bà Vanessa Kristina Steinmetz – Giám đốc FNF Việt Nam

Trong báo cáo, các chuyên gia cũng đã đưa ra được các khuyến nghị chính sách từ Báo cáo 2025. Chính sách ngắn hạn cho tăng trưởng kinh tế từ việc duy trì ổn định vĩ mô, tránh tâm lý “nóng vội” trong điều hành chính sách; tăng cường cải cách thể chế, giảm chi phí tuân thủ, nâng cao hiệu quả chính sách hỗ trợ doanh nghiệp; ưu tiên chính sách công nghiệp chọn lọc, giúp doanh nghiệp tư nhân tiếp cận dễ dàng hơn với vốn, công nghệ, đất đai và thị trường; đẩy mạnh thống kê ngành công nghiệp để theo dõi và điều chỉnh chính sách.

Song song đó, các chuyên gia tư vấn kinh tế cũng đã nêu ra được kế hoạch phát triển trung và dài hạn như: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ – kỹ thuật – đổi mới sáng tạo; đầu tư vào các ngành công nghiệp trọng điểm gắn với chuyển đổi số, tăng trưởng xanh và tăng trưởng bao trùm; cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng tuần hoàn, nâng cao khả năng thích ứng với biến động toàn cầu.

Lam Thanh