Chính sách khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc miễn phí toàn dân: Bước tiến lớn, bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe Nhân dân

Ban hành chương trình hành động, hướng dẫn chi tiết

Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế Trần Thị Trang cho biết, Bộ Y tế đã ban hành Chương trình hành động triển khai Nghị quyết 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân và Nghị quyết số 282/NQ-CP của Chính phủ. Đồng thời, xây dựng kế hoạch chi tiết hướng dẫn tổ chức khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí. Nội dung này phải được tuyên truyền sâu rộng để người dân hiểu rõ quyền lợi của mình và chủ động tham gia.

“Phân công phải rõ trách nhiệm, bảo đảm nguyên tắc “sáu rõ”: Rõ người, việc, nội dung, tiến độ, sản phẩm và trách nhiệm. Trước mắt, việc khám sức khỏe định kỳ sẽ triển khai tại trạm y tế xã, có hỗ trợ chuyên môn, nhân lực và thiết bị từ các cơ sở y tế tuyến trên” - Bà Trần Thị Trang cho hay.

Chính sách nhằm giúp người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế được kiểm tra định kỳ không phải lo chi phí. Ảnh: YT

Cụ thể,Bộ Y tế sẽ ban hành hướng dẫn cho từng nhóm đối tượng với các chỉ tiêu khám phù hợp: người lao động theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động; học sinh, sinh viên theo chỉ số theo dõi sức khỏe ban đầu; người bệnh mạn tính có bộ chỉ số riêng.

Cùng với đó, Bộ sẽ hướng dẫn mức chi phí từng loại khám, từ khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc đến kiểm tra chuyên sâu dựa trên giá dịch vụ hiện hành và khả năng chi trả của Nhà nước, doanh nghiệp, quỹ BHYT. Kết quả khám sẽ được cập nhật vào hệ thống VNED và sổ sức khỏe điện tử, giúp người dân tra cứu và tránh trùng lặp.

Thực hiện theo lộ trình, khoa học, đồng bộ

Theo bà Trần Thị Trang, gói khám sức khỏe định kỳ miễn phí dựa trên quy định hiện hành. Mỗi người dân được khám các chuyên khoa cơ bản: tai – mũi - họng, răng -hàm - mặt, mắt, da liễu, hô hấp và nội tổng quát. Ngoài ra còn được làm xét nghiệm máu, sinh hóa, siêu âm, X-quang, điện tim – tùy nhóm tuổi và yếu tố nguy cơ. Các chỉ tiêu này do bác sĩ chỉ định, kết quả sẽ được cập nhật vào sổ sức khỏe điện tử để quản lý thống nhất.

Về dịch vụ sàng lọc bệnh tật,Bộ Y tế đã có Thông tư 30 quy định gói dịch vụ y tế cơ bản tại trạm y tế xã, trong đó có nhiều dịch vụ sàng lọc. Tuy nhiên, Bộ đang rà soát để lựa chọn những dịch vụ phù hợp, chi phí, hiệu quả, đáp ứng mục tiêu phòng bệnh sớm và phù hợp ngân sách. Trước mắt, tập trung vào sàng lọc cơ bản, ưu tiên bệnh phổ biến có thể phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Các sàng lọc chuyên sâu, kỹ thuật cao sẽ triển khai dần theo lộ trình, tùy khả năng cân đối quỹ.

Theo ước tính, chi phí khám trung bình khoảng 300 nghìn đồng/người. Với hơn 80 triệu người không thuộc nhóm lao động (vì doanh nghiệp đã chi trả theo luật), tổng kinh phí khoảng 25 nghìn tỷ đồng. Ngân sách không chi toàn bộ ngay năm 2026 mà thực hiện theo lộ trình, ưu tiên nhóm chính sách, trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số. Người có thẻ BHYT có thể được chi trả từ quỹ bảo hiểm y tế. Nhà nước sẽ huy động linh hoạt nhiều nguồn để bảo đảm tính bền vững.

Một điều đáng quan tâm là với quy mô lớn như vậy,các địa phương phải lập kế hoạch cụ thể để phân luồng, tránh dồn người dân lên tuyến trên. Kinh nghiệm tổ chức tiêm chủng cho thấy nếu chuẩn bị tốt, huy động lực lượng tuyến tỉnh, huyện hỗ trợ tuyến xã, sẽ không xảy ra quá tải.

Theo đó, trạm y tế xã là nơi tổ chức chính, vừa thuận tiện cho người dân, vừa củng cố mạng lưới y tế cơ sở. Bộ đang đánh giá năng lực từng tuyến, giao nhiệm vụ và hướng dẫn quy trình tổ chức khám theo địa bàn dân cư, thời điểm trong năm.

Tuy nhiên, hiện nhân lực ở trạm y tế xã còn thiếu bác sĩ chuyên khoa. Vì vậy, các địa phương sẽ chỉ đạo các bệnh viện tuyến trên cử bác sĩ, mang thiết bị, máy móc về xã khám theo đợt. Cách làm này vừa bảo đảm chất lượng, vừa giúp đào tạo, chuyển giao kỹ năng cho tuyến dưới. Đồng thời, địa phương cần đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị để đến năm 2026, trạm y tế có thể đáp ứng yêu cầu cơ bản và từng bước chủ động hơn những năm sau.

Bà Trang chỉ rõ, đây là quyền lợi, không phải nghĩa vụ. Nhà nước vận động, khuyến khích người dân chủ động đi khám để phát hiện sớm bệnh tật và phòng ngừa từ xa. Chính sách này nhằm bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe, giúp người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế được kiểm tra định kỳ mà không phải lo chi phí.

“Để người dân thực sự được hưởng lợi, phải truyền thông để người dân hiểu và tham gia và tổ chức triển khai khoa học, đồng bộ từ Trung ương tới địa phương. Khi hệ thống vận hành trơn tru, người dân được phục vụ chu đáo, chương trình sẽ góp phần phát hiện sớm bệnh, giảm chi phí điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống” - Bà Trần Thị Trang nhấn mạnh.

Hoàng Anh