Chính sách vượt trội cho trung tâm tài chính tại Việt Nam

Thứ Bảy tuần trước (ngày 22-2-2025), Bộ Tư pháp đã họp thẩm định đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về việc thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam. Trước đó, Bộ Chính trị đã đồng ý chủ trương thành lập trung tâm tài chính quốc tế toàn diện tại TPHCM và trung tâm tài chính khu vực tại Đà Nẵng.

Thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị cho phép trung tâm tài chính được áp dụng cơ chế quản lý đặc thù, vượt trội hơn so với quy định hiện hành, mang tính cạnh tranh, trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thiết kế 13 nhóm chính sách áp dụng tại trung tâm tài chính.

Các chính sách đặc thù này bao gồm: (1) Thành viên trung tâm tài chính; (2) Chính sách tiền tệ, ngân hàng và quản lý ngoại hối; (3) Chính sách thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với mô hình kinh doanh ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính (FinTech); (4) Chính sách tài chính, phát triển thị trường vốn; (5) Chính sách thuế thu nhập cá nhân; (6) Chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp; (7) Chính sách về xuất cảnh, nhập cảnh, đi lại và tạm trú; (8) Chính sách về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; (9) Chính sách về lao động, việc làm, tiền lương và an sinh xã hội; (10) Chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược; (11) Chính sách về đất đai; thủ tục xây dựng, môi trường, phòng cháy chữa cháy; phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; (12) Chính sách về xuất, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ; (13) Chính sách đối với lĩnh vực mua bán hàng hóa qua sở giao dịch hàng hóa (giao dịch phái sinh hàng hóa) tại trung tâm tài chính.

Được sử dụng các ngoại tệ tự do chuyển đổi

Trong số các nhóm chính sách nêu trên, đáng chú ý là những quy định nhằm tạo thuận lợi cho các giao dịch tài chính và phát triển thị trường vốn tại trung tâm tài chính.

Cụ thể, theo dự thảo Nghị quyết, việc thanh toán, niêm yết, quảng cáo, báo giá, định giá, ghi giá trong hợp đồng, thỏa thuận giữa các thành viên trung tâm tài chính được sử dụng các ngoại tệ tự do chuyển đổi. Việc sử dụng ngoại tệ trong giao dịch giữa thành viên trung tâm tài chính với các chủ thể khác thực hiện theo quy định hiện hành.

Các thành viên trung tâm tài chính do nhà đầu tư nước ngoài thành lập được phép tự do chuyển đổi một số lượng tiền đồng của Việt Nam là các khoản thu hay các tài sản hình thành hợp pháp trên lãnh thổ Việt Nam thành ngoại tệ tương đương với 100% số ngoại tệ mà thành viên đó đã chuyển đổi từ ngoại tệ sang tiền đồng trước đó mà không phải chứng minh mục đích chuyển đổi. Sau năm năm hoạt động, các thành viên này được tự do chuyển các khoản đầu tư, khoản thu hợp pháp khác bằng ngoại tệ ra ngoài lãnh thổ Việt Nam mà không phải chứng minh mục đích chuyển tiền sau khi thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước Việt Nam.

Các tổ chức tín dụng trong nước và nước ngoài có uy tín, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn vốn Basel III, khi thành lập công ty con tại trung tâm tài chính để cung cấp dịch vụ ngoại hối cho người không cư trú hoặc các thành viên trong trung tâm tài chính được miễn áp dụng điều kiện cấp phép thành lập tổ chức tín dụng và miễn tuân thủ các quy định về an toàn vốn. Các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng có trụ sở tại trung tâm tài chính cũng không bị áp dụng hạn chế tỷ lệ sở hữu nước ngoài hoặc điều kiện đầu tư nước ngoài đối với việc cung cấp dịch vụ trong trung tâm tài chính hoặc dịch vụ xuyên biên giới.

Được giao dịch bằng tài sản mã hóa, tiền mã hóa từ tháng 7-2026

Nhằm tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường tài chính toàn cầu, dự thảo Nghị quyết quy định Ủy ban Quản lý, điều hành trung tâm tài chính có thẩm quyền cấp phép, quản lý, đánh giá tác động và quản trị rủi ro đối với cơ chế sandbox trong hoạt động FinTech, bao gồm cả sàn giao dịch đối với tài sản mã hóa, tiền mã hóa. Thời hạn thực hiện thử nghiệm có kiểm soát tối đa là ba năm và có thể được gia hạn một lần không quá ba năm.

Dựa trên báo cáo tự đánh giá, tổng kết của tổ chức thử nghiệm cùng quá trình theo dõi, giám sát và đánh giá dựa trên các tiêu chí theo quy định, ủy ban này gửi báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận hoàn thành thử nghiệm - đây là căn cứ để các tổ chức triển khai chính thức ra thị trường.

Tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân thử nghiệm có kiểm soát, cơ quan hướng dẫn, kiểm soát và người hướng dẫn, kiểm soát được miễn trách nhiệm hành chính, miễn trách nhiệm kỷ luật; được miễn trách nhiệm dân sự trong trường hợp gây ra thiệt hại cho Nhà nước dù đã thực hiện đầy đủ quy trình, quy định về thử nghiệm.

Bên cạnh đó, các tổ chức kinh tế khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực FinTech hoạt động tại trung tâm tài chính được hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi áp dụng đối với tổ chức hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia hoặc các ưu đãi cao hơn theo quy định của Chính phủ; được hỗ trợ không hoàn lại từ nguồn ngân sách địa phương chi phí phát triển dự án khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực FinTech.

Dự thảo Nghị quyết cũng cho phép các doanh nghiệp nước ngoài được xây dựng sàn giao dịch riêng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong trung tâm tài chính. Các giao dịch bằng tài sản mã hóa, tiền mã hóa trong trung tâm tài chính sẽ được thực hiện từ ngày 1-7-2026.

Ưu đãi thuế, cấp thị thực dài hạn, có giá trị nhiều lần

Với mục tiêu thu hút chuyên gia và các ngành nghề ưu tiên phát triển của trung tâm tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất miễn thuế thu nhập cá nhân cho cán bộ quản lý, nhà khoa học, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao có thu nhập thuộc diện chịu thuế phát sinh tại trung tâm tài chính. Các đối tượng khác tại cơ quan quản lý trung tâm tài chính, tại thành viên trung tâm tài chính được miễn thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2035 và giảm 50% trong chín năm tiếp theo.

Đối với các dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển của trung tâm tài chính, sẽ được áp dụng thuế suất 10% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 15 năm, miễn thuế bốn năm và giảm 50% trong chín năm tiếp theo kể từ khi có thu nhập chịu thuế. Thu nhập từ dự án đầu tư của các doanh nghiệp, tập đoàn thuộc danh sách 500 doanh nghiệp, tập đoàn lớn nhất thế giới theo xếp hạng của tạp chí Forbes và của các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, quỹ đầu tư 100% vốn nước ngoài sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp thêm hai năm và giảm 50% trong bốn năm tiếp theo.

Cũng nhằm thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, quy trình xuất, nhập cảnh, đi lại và tạm trú cho người nước ngoài vào làm việc tại trung tâm tài chính và các thành viên của họ được tạo điều kiện thuận lợi vượt trội về thời gian và thủ tục. Theo đó, họ được cấp thị thực xuất cảnh, nhập cảnh có giá trị nhiều lần và có thời hạn phù hợp với thời hạn làm việc tại trung tâm tài chính. Trường hợp vào Việt Nam làm việc với các cơ quan quản lý trung tâm tài chính, các thành viên trung tâm tài chính thì được miễn thị thực nhập cảnh với thời gian tạm trú không quá 30 ngày và được xem xét gia hạn nếu có nhu cầu.

Người sử dụng lao động nước ngoài tại trung tâm tài chính cũng có quyền tuyển dụng người lao động nước ngoài theo nhu cầu. Trong đó, lao động nước ngoài chất lượng cao ở lĩnh vực tài chính khi làm việc tại trung tâm tài chính sẽ được cấp hoặc miễn giấy phép lao động; thời hạn giấy phép lao động sẽ dài hơn thời hạn tối đa hai năm theo quy định hiện hành.

Chính sách đất đai và thủ tục đầu tư

Về thời hạn sử dụng đất của dự án trong trung tâm tài chính, đối với các ngành, nghề, lĩnh vực thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển thì không quá 70 năm; đối với các ngành, nghề khác không quá 50 năm. Khi hết thời hạn, nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng thì được Nhà nước xem xét gia hạn sử dụng đất nhưng không quá thời hạn nêu trên.

Các tổ chức kinh tế, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có quyền thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất trong trung tâm tài chính tại tổ chức tín dụng được phép hoạt động tại Việt Nam để vay vốn thực hiện dự án đầu tư mà không phụ thuộc vào hình thức trả tiền thuê đất cho Nhà nước.

Người nước ngoài làm việc, hoạt động đầu tư, kinh doanh tại trung tâm tài chính được nhận chuyển nhượng, chuyển nhượng, mua, bán nhà ở tại các dự án nhà ở trong trung tâm tài chính. Việc sở hữu có thể thực hiện thông qua các hình thức mua, thuê mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế từ chủ đầu tư dự án hoặc tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sở hữu bất động sản.

Về thủ tục xây dựng, môi trường, phòng cháy chữa cháy, các dự án đầu tư trong trung tâm tài chính được áp dụng các thủ tục đầu tư đặc biệt tại Luật Đầu tư.

Cho đến hiện tại, một số chính sách vượt trội mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất chưa nhận được sự nhất trí của các bộ chuyên ngành. Theo kế hoạch, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam sẽ được Chính phủ thảo luận trong phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 2-2025, sau đó, trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 5-2025. Sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết này, Thủ tướng sẽ quyết định việc thành lập trung tâm tài chính tại TPHCM và thành phố Đà Nẵng trên cơ sở Đề án thành lập trung tâm tài chính do UBND TPHCM, UBND thành phố Đà Nẵng xây dựng và được Bộ Tài chính thẩm định.

Cẩm Hà