Cho vay tiêu dùng: Cần quy định chặt chẽ hơn

Theo VCCI, dịch vụ cho vay tiêu dùng đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân khi cần số tiền nhỏ, giải ngân nhanh, thủ tục đơn giản. Trên thị trường hiện nay, dịch vụ này hiện được cung cấp chủ yếu bởi các ngân hàng, Cty tài chính được cấp phép tổ chức tín dụng và các tổ chức cá nhân hoạt động không có giấy phép.

Dự thảo quy định, chỉ giải ngân trực tiếp khi khách hàng có lịch sử tín dụng tốt và tổng dư nợ giải ngân trực tiếp không quá 30% tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng. Theo cơ quan soạn thảo, “cho vay giải ngân trực tiếp cho khách hàng vay có rủi ro cao, khó kiểm soát mục đích sử dụng vốn vay” và “để đảm bảo cho vay tiêu dùng phát triển bền vững, lành mạnh, hiệu quả”.

Theo VCCI, quy định này sẽ có tác dụng trực tiếp hạn chế các khoản nợ xấu cho các tổ chức tín dụng, giúp bảo đảm thanh khoản và an toàn tài chính. Tuy nhiên, hiện chưa rõ tình hình nợ xấu cho vay tiêu dùng của các Cty tài chính ở mức độ nào, đã có trường hợp Cty tài chính nào mất thanh khoản vì lý do cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp quá mức hay chưa? Vì vậy, cần cân nhắc quy định này vì sẽ làm tăng chi phí kinh doanh của các Cty tài chính, khiến cho việc tiếp cận tín dụng tiêu dùng trở nên đắt đỏ và khó khăn hơn.

Thuận lợi trong cho vay tiêu dùng sẽ góp phần đẩy lùi “tín dụng đen” (ảnh: internet)

Cùng là hoạt động cấp tín dụng, nhưng mục tiêu quản lý các ngân hàng khác so với mục tiêu quản lý các Cty tài chính. Với các Cty tài chính, theo VCCI, mục tiêu quản lý cần hướng vào việc chống gian lận, lừa đảo, mất an ninh trật tự. VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc về việc đưa ra chính sách hạn chế giải ngân trực tiếp. Trong trường hợp quy định này là thật sự cần thiết, vẫn nên nghiên cứu thêm một số quy định mang tính chuyển tiếp, mềm mỏng hơn.

Qua thực tế phản ánh nhiều trường hợp có mâu thuẫn giữa khách hàng vay và Cty tài chính xuất phát từ việc khách hàng vay không nắm rõ thông tin về quyền và nghĩa vụ của hai bên. Đây cũng là cơ hội để một số nhân viên của các Cty tài chính có thể lợi dụng để xâm phạm quyền lợi hợp pháp của khách. Giải pháp tốt nhất để chống lại hiện tượng này là các khách hàng vay phải được cung cấp đầy đủ thông tin về quyền và nghĩa vụ của hai bên.

Theo Dự thảo, Cty tài chính phải: Cung cấp dự thảo hợp đồng cho khách hàng trước khi ký; giải thích chính xác, đầy đủ, trung thực nội dung hợp đồng; niêm yết hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung tại trụ sở, điểm giới thiệu dịch vụ và website; lấy xác nhận của khách hàng về việc đã được cung cấp đầy đủ thông tin về hợp đồng mẫu, điều kiện giao dịch chung.

Tuy nhiên, trên thực tế, có trường hợp Cty tài chính, nhân viên Cty tài chính không thực hiện đầy đủ quy định này. Đáng nói, pháp luật cũng không có chế tài hay hệ quả pháp lý bất lợi nào cho các Cty tài chính khi không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trên. Do đó, cần bổ sung các quy định chặt chẽ hơn về nghĩa vụ cung cấp thông tin cho khách hàng.

Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước cần ban hành một văn bản “Những điều cần biết trước khi vay tiêu dùng” và khi giao kết hợp đồng, Cty tài chính phải cung cấp cho khách hàng bản sao của văn bản này. Trường hợp có tranh chấp, nếu Cty tài chính không xuất trình được bản sao “Những điều cần biết trước khi vay tiêu dùng” theo mẫu của NHNN và có chữ ký của khách hàng thì không được hưởng lãi suất của khoản vay.

Ngoài thông tin do Cty tài chính cung cấp, khách hàng vay cũng cần được cung cấp thông tin từ Ngân hàng Nhà nước. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước cần lập chuyên trang về hoạt động cho vay tiêu dùng của các Cty tài chính, trong đó có danh sách các Cty tài chính cho vay tiêu dùng được cấp phép cùng với tên giao dịch, địa chỉ, số điện thoại chăm sóc khách hàng, website, danh sách điểm giới thiệu dịch vụ cùng thông tin liên lạc của các Cty tài chính, khung lãi suất cho vay tiêu dùng mà Cty tài chính đã gửi cho NHNN…

Phương Thảo