Choáng ngợp tàn tích dinh thự khổng lồ ngàn tuổi giữa sa mạc Mỹ

Một trong những “đại gia thất” của Chaco. Chetro Ketl là công trình lớn thứ hai trong Công viên Lịch sử Quốc gia Chaco Culture, chỉ sau Pueblo Bonito, với diện tích hơn 12.000 m² và hàng trăm phòng lớn nhỏ. Ảnh: americansouthwest.net.

Được xây dựng chủ yếu vào thế kỷ 11. Công trình này bắt đầu được xây dựng khoảng năm 990 và mở rộng mạnh mẽ trong thế kỷ 11, phản ánh giai đoạn hưng thịnh nhất của nền văn hóa Chacoan. Ảnh: wikimedia.org.

Kiến trúc hình chữ D đặc trưng. Giống nhiều “Nhà Lớn” khác ở Chaco Canyon, Chetro Ketl có mặt bằng hình chữ D, với bức tường cong quay về phía Bắc, cho thấy quy hoạch có chủ ý chứ không xây dựng ngẫu nhiên. Ảnh: Pinterest.

Sử dụng đá sa thạch được gia công tinh xảo. Người xưa xếp những phiến đá sa thạch phẳng theo lớp rất đều, kết hợp với lõi đá vụn và bùn, tạo nên các bức tường vừa chắc chắn vừa thẩm mỹ. Ảnh: Pinterest.

Hệ thống kiva phục vụ nghi lễ cộng đồng. Chetro Ketl có nhiều kiva, bao gồm cả Kiva Lớn – không gian nghi lễ bán ngầm dùng cho sinh hoạt tôn giáo và cộng đồng của người Pueblo cổ. Ảnh: Pinterest.

Liên hệ chặt chẽ với thiên văn học. Hướng xây dựng và bố cục của công trình được cho là có liên quan đến chuyển động của Mặt Trời và Mặt Trăng, phản ánh kiến thức thiên văn đáng kinh ngạc của cư dân cổ đại. Ảnh:expedia.com.

Trung tâm quyền lực và phân phối. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng Chetro Ketl không chỉ là nơi ở mà còn là trung tâm hành chính, lưu trữ lương thực và phân phối tài nguyên trong mạng lưới Chaco rộng lớn. Ảnh: visitchaco.us.

Bị bỏ hoang bí ẩn vào cuối thế kỷ 12. Khoảng sau năm 1150, Chetro Ketl dần bị bỏ hoang, có thể do biến đổi khí hậu, hạn hán kéo dài hoặc thay đổi cấu trúc xã hội, để lại câu hỏi lớn cho khảo cổ học hiện đại. Ảnh: wikimedia.org.

Mời quý độc giả xem video: Khởi nguồn nền văn minh / VTV2

T.B (tổng hợp)