Choáng với thu nhập 'khủng' của dàn lãnh đạo doanh nghiệp đại chúng

FiinGroup vừa công bố Báo cáo “Thu nhập của Tổng Giám đốc, Chủ tịch Hội đồng quản trị và Thành viên độc lập Hội đồng quản trị tại các công ty đại chúng ở Việt Nam năm 2023”.

Báo cáo phân tích dữ liệu tại 200 công ty đại chúng trong tổng số 1647 công ty đại chúng đang niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên 3 sàn (HOSE, HNX và UPCoM), đại diện 85,6% tổng giá trị vốn hóa trên 3 sàn tại thời điểm cuối năm 2023.

Các công ty đại chúng này tạo ra doanh thu gần 3,3 triệu tỷ đồng trong năm 2023, chiếm 72% tổng doanh thu thuần của các doanh nghiệp niêm yết trên 3 sàn và tương đương 32% GDP theo giá so sánh của Việt Nam cho cùng năm.

Trong đó, có 15/27 ngân hàng, 9/43 công ty chứng khoán, 3/14 công ty bảo hiểm và 173/1563 doanh nghiệp các ngành khác (phi tài chính).

CEO BẤT ĐỘNG SẢN, CHỨNG KHOÁN, BẢO HIỂM THU NHẬP CAO NGẤT NGƯỞNG

Theo báo cáo của FiinGroup, thu nhập của CEO bình quân ở mức 2,5 tỷ đồng/năm/người trong năm 2023. Trong đó, bất động sản, dịch vụ tài chính (chủ yếu là công ty chứng khoán), và bảo hiểm là 3 ngành có thu nhập bình quân của CEO cao nhất, vượt trội so với mức bình quân của thị trường.

Trong số 15 doanh nghiệp niêm yết có thu nhập CEO cao nhất năm vừa qua, có tới 6 doanh nghiệp trả thu nhập trên 10 tỷ đồng cho vị trí nhân sự cấp cao này, cao nhất lên tới 17 tỷ đồng.

Mức thu nhập "khủng" này thuộc về CEO của Tổng công ty Phát triển Đô Thị Kinh Bắc (KBC). Người đảm nhiệm vai trò CEO KBC hiện tại là bà Nguyễn Thị Thu Hương (giữ vai trò này từ tháng 11/2012 đến nay). Đồng thời, bà cũng là Thành viên Hội đồng quản trị KBC từ tháng 4/2012.

Vị trí xếp sau lần lượt thuộc về CEO Tập đoàn Masan với mức thu nhập 14,7 tỷ đồng và CEO Vinhomes với mức thu nhập 13,9 tỷ đồng năm 2023. Hiện tại, người giữ vai trò CEO Masan là ông Danny Le (bổ nhiệm từ tháng 6/2020) và CEO Vinhomes là bà Nguyễn Thu Hằng (bổ nhiệm từ tháng 5/2022).

3 doanh nghiệp khác có mức thu nhập CEO trên 10 tỷ đồng năm ngoái lần lượt là Nam Long (12,9 tỷ đồng); Vingroup (11,1 tỷ đồng) và Vincom Retail (10,3 tỷ đồng).

Trong đó, CEO Nam Long hiện nay là ông Lucas Ignatius Loh Jen Yuh, bổ nhiệm từ tháng 3/2024, còn người giữ vai trò CEO trong năm 2023 tại doanh nghiệp này là ông Trần Xuân Ngọc.

Tại Vingroup, nhân sự giữ vai trò CEO tập đoàn năm vừa qua là ông Nguyễn Việt Quang (bổ nhiệm từ tháng 2/2018).

Với Vincom Retail, trong năm 2023, vị trí Tổng giám đốc đã được thay đổi từ bà Trần Mai Hoa sang bà Phạm Thị Thu Hiền từ ngày 11/10/2023. Tuy vậy, đến ngày 20/3/2024, vị trí này lại được chuyển giao về cho bà Hoa.

Ngoài nhóm doanh nghiệp có mức thu nhập CEO trên 10 tỷ đồng kể trên, một số doanh nghiệp có thu nhập CEO cao năm vừa qua Chứng khoán HSC (9,6 tỷ đồng); Coteccons (8,7 tỷ đồng); Chứng khoán VNDirect (7,6 tỷ đồng); NamABank (7 tỷ đồng); Masan Consumer (7 tỷ đồng)...

Báo cáo của FiinGroup cho thấy, thu nhập của CEO ở nhóm doanh nghiệp nhà nước chi phối chưa bằng 50% so với nhóm doanh nghiệp tư nhân cho dù hiệu quả hoạt động (thể hiện qua tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu – ROE) khá tương đồng.

Thu nhập của CEO ở nhóm vốn hóa lớn vượt xa mặt bằng chung, cao hơn khoảng 52% so với mức bình quân toàn thị trường trong năm 2023. Điều này khá hợp lý khi hiệu quả hoạt động ở nhóm vốn hóa lớn tích cực hơn so với hai nhóm còn lại.

Trong khi đó, công nghệ thông tin, ngân hàng, bán lẻ là các ngành có hiệu quả hoạt động tốt hơn mặt bằng chung với tỷ suất ROE cao (hơn 15% trong năm 2023) nhưng thu nhập bình quân của CEO lại ở mức tương đối thấp. Lý do chính là thu nhập này chưa tính đến giá trị của số cổ phiếu thưởng theo ESOP mà ban lãnh đạo nhận được trong năm.

Năm 2023, nhiều ngành với tỷ lệ hoàn thành kế hoạch lợi nhuận sau thuế cao có tăng trưởng mạnh về thu nhập bình quân của vị trí Tổng Giám đốc, bao gồm dầu khí, dịch vụ tài chính (chủ yếu chứng khoán), bảo hiểm.

Ngược lại, trong bối cảnh sức cầu tiêu dùng ở mức thấp, bán lẻ, tài nguyên cơ bản (thép, gỗ…) có kết quả kinh doanh gây "thất vọng" trong năm 2023. Do đó, thu nhập bình quân của vị trí Tổng Giám đốc giảm so với năm 2022.

THU NHẬP CHỦ TỊCH THẤP HƠN TỔNG GIÁM ĐỐC

Đối với thu nhập của Chủ tịch Hội đồng quản trị, mức bình quân cho năm 2023 là 1,7 tỷ đồng/người. Ngân hàng và dịch vụ tài chính (chủ yếu là công ty chứng khoán) có thu nhập bình quân cao nhất.

Theo đó, các doanh nghiệp có nhân sự Chủ tịch Hội đồng quản trị tham gia điều hành và có thu nhập cao nhất lần lượt là PNJ (8,8 tỷ đồng); Sacombank (8,6 tỷ đồng); Chứng khoán SSI (7 tỷ đồng); Vinhomes (6,4 tỷ đồng); TPBank (6,2 tỷ đồng); SeABank (6 tỷ đồng) hay HDBank (5,2 tỷ đồng)...

Theo các chuyên gia phân tích, yếu tố này có thể do ngoài việc đây đều là những doanh nghiệp lớn, đầu ngành, thì Chủ tịch Hội đồng quản trị tại nhóm doanh nghiệp này cũng tham gia vào một số công tác điều hành và chia sẻ một số phạm vi công việc với Tổng giám đốc.

Nhóm doanh nghiệp có vốn nhà nước (sở hữu từ 25% đến dưới 51% tổng vốn chủ sở hữu) có ROE cao nhất nhưng thu nhập bình quân của Chủ tịch Hội đồng quản trị (cũng như của CEO) cũng thấp hơn 16-20% so với mức bình quân toàn thị trường.

Xét theo quy mô vốn hóa, thu nhập bình quân của vị trí Chủ tịch Hội đồng quản trị có tương quan rõ rệt với hiệu quả hoạt động. Nhóm có ROE ở mức cao thì thu nhập của Chủ tịch cũng cao hơn so với nhóm còn lại.

Theo báo cáo của FiinGroup, thu nhập của vị trí Chủ tịch Hội đồng quản trị có mối tương quan đáng kể với hiệu quả hoạt động ở ngành ngân hàng. Thu nhập bình quân của Chủ tịch Hội đồng quản trị và hệ số ROE bình quân ngành ngân hàng cùng ở mức cao. Thực tế này xuất phát một phần từ thực tế là Chủ tịch nhiều Ngân hàng đều là chủ tịch điều hành.

Ngược lại, công nghệ thông tin và bán lẻ có hiệu quả cao (ROE) cao nhưng thu nhập bình quân của Chủ tịch lại ở mức rất thấp.

Với thu nhập của các Thành viên độc lập Hội đồng quản trị, năm 2023, thu nhập bình quân của các nhân sự vị trí này là 600 triệu đồng/người. Trong đó, cao nhất là 3,5 tỷ đồng tại Sacombank, theo sau lần lượt là PNJ với 3,2 tỷ đồng và Vinamilk với 2 tỷ đồng.

Các chuyên gia phân tích cho biết thu nhập trung bình của Thành viên độc lập Hội đồng quản trị tại các doanh nghiệp có sự chênh lệch rất lớn giữa các ngành. Cụ thể, thu nhập trung bình cao nhất ở nhóm doanh nghiệp hàng cá nhân (PNJ) và ngân hàng, lần lượt là 2 tỷ đồng và 1,2 tỷ đồng/năm, trong khi nhóm còn lại phần lớn dao động trong khoảng 100-500 triệu đồng/năm.

Những doanh nghiệp có chế độ thù lao cao cho Thành viên độc lập Hội đồng quản trị đều là các doanh nghiệp đầu ngành. Ngoài ra, theo quan sát của FiinGroup, những Thành viên độc lập Hội đồng quản trị có thù lao cao thường kiêm nhiệm thêm các vị trí cụ thể ví dụ Ủy ban Kiểm toán, Ủy ban Chiến lược… của những doanh nghiệp đó.

Hồng Phương