Chống buôn lậu: Sức mạnh từ hợp tác hải quan quốc tế

Thời gian qua, kết quả hoạt động hợp tác quốc tế của ngành Hải quan đã đóng góp quan trọng vào việc thúc đẩy, làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác song phương với các nước đối tác, các nước bạn bè truyền thống. Đăc biệt, thông qua chương trình hợp tác với hải quan các nước, hàng loạt vụ án về ma túy đã được lực lượng Hải quan kịp thời phát hiện, bắt giữ, tiêu biểu như thành công Chiến dịch “Con rồng Mekong” là một ví dụ điển hình.

Hội nghị tổng kết kết quả triển khai Chiến dịch Con rồng Mekong lần thứ V. Ảnh: Tổng cục Hải quan

Chiến dịch Con rồng Mekong là chương trình hành động chung giữa các cơ quan hải quan và các cơ quan thực thi pháp luật khác của khu vực châu Á - Thái Bình Dương về chống buôn bán bất hợp pháp ma túy, động vật, thực vật hoang dã và các sản phẩm từ động, thực vật hoang dã thuộc danh mục CITES trên toàn bộ các tuyến do hải quan Việt Nam, hải quan Trung Quốc đồng sáng kiến.

Chiến dịch được khởi động từ năm 2018 với sự hỗ trợ kỹ thuật của Cơ quan Phòng, chống ma túy Liên hợp quốc (UNODC), Văn phòng Liên lạc tình báo khu vực châu Á - Thái Bình Dương (RILO AP). Chiến dịch là một loạt hoạt động chung chống buôn bán bất hợp pháp ma túy, tiền chất và các loài được kê trong CITES với sự tham gia của 26 cơ quan Hải quan và cơ quan thực thi pháp luật trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương với 4 giai đoạn và 1 giai đoạn mở rộng. Thông qua đó đã bắt giữ 1.362 vụ, trong đó có 1.267 vụ bắt giữ ma túy, 17 vụ bắt giữ tiền chất...

Qua cơ chế của Chiến dịch, đã có nhiều thông tin tình báo được cảnh báo, trao đổi giữa các nước để góp phần thực hiện bắt giữ thành công nhiều vụ việc buôn lậu và vận chuyển trái phép ma túy, động vật, thực vật hoang dã lớn.

Hải quan Việt Nam đã thể hiện vai trò chủ động, tích cực trong việc đưa ra sáng kiến và hỗ trợ Chiến dịch Con rồng Mekong. Nỗ lực của hải quan Việt Nam trong việc kết nối các nước thành viên và các cơ quan quốc tế và khu vực cho thấy tầm quan trọng của hoạt động hợp tác và nỗ lực chung trong đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia.

Theo Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan Việt Nam) Nguyễn Hùng Anh, trong khuôn khổ tham gia Chiến dịch từ năm 2018 đến năm 2022, hải quan Việt Nam đã chủ trì và phối hợp phát hiện bắt giữ, xử lý 874 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép các chất ma túy, bắt giữ 843 đối tượng; chủ trì và phối hợp phát hiện bắt giữ, xử lý 113 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép các loài động thực vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng nằm trong danh mục Công ước CITES.

Lực lượng hải quan chi cục cửa khẩu Tịnh Biên tăng cường kiểm tra, giám sát hàng hóa qua biên giới. Ảnh: Thùy Dương/BNEWS/TTXVN

Trong 5 giai đoạn, hải quan Việt Nam đã tham gia xây dựng và phổ biến 96 cảnh báo và 5 báo cáo tổng kết đánh giá hoạt động triển khai các giai đoạn của chiến dịch cho toàn bộ các thành viên. Chiến dịch Con rồng Mekong V tại Việt Nam với 40 đầu mối quốc gia gồm 38 đầu mối quốc gia thuộc lực lượng hải quan và 2 đầu mối thuộc lực lượng công an đã cập nhật tổng số 123 vụ việc bắt giữ ma túy và động, thực vật hoang dã, tăng 2,15 lần so với Chiến dịch giai đoạn IV.

Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu Nguyễn Hùng Anh cho rằng, khi số vụ bắt giữ càng nhiều, thách thức đặt ra với các cơ quan thực thi pháp luật các nước ngày càng lớn, nhất là đối với cơ quan hải quan - lực lượng giữ vai trò nòng cốt trong đấu tranh chống buôn lậu và vận chuyển trái phép ma túy cũng như động thực vật hoang dã nơi tuyến đầu biên giới.

Do đó, cần có sự phối hợp giữa các bên liên quan để đạt được hiệu quả kiểm soát cao nhất. Hải quan Việt Nam luôn khẳng định và nỗ lực thực hiện các cam kết của Chính phủ Việt Nam, chủ động hơn nữa trong hợp tác với các cơ quan hải quan thành viên, các tổ chức quốc tế trong đấu tranh với buôn lậu, vận chuyển trái phép các chất ma túy và động, thực vật hoang dã cũng như các loại tội phạm xuyên quốc gia khác.

Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian qua, kênh hợp tác quốc tế đã hỗ trợ cơ quan Hải quan Việt Nam thực hiện hiệu quả hoạt động trao đổi thông tin, nghiệp vụ; hỗ trợ xác minh, xây dựng và triển khai chương trình, kế hoạch tăng cường đấu tranh phòng chống ma túy trong lĩnh vực hải quan, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống và kiểm soát ma túy, tiền chất trong khuôn khổ các thỏa thuận hợp tác song và đa phương với các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương và các quốc gia khác.

Theo đó, Tổng cục Hải quan tiếp tục tích cực tham gia các dự án của Ủy ban Kiểm soát Ma túy Quốc tế (INCB), như Dự án OPIODS, dự án GRIDS. Thường xuyên cập nhật, khai thác và tiếp nhận thông tin về các vụ bắt giữ ma túy, tiền chất của các quốc gia thông qua hệ thống IONICS, PICS, tích cực trao đổi thông tin có liên quan đến hoạt động phòng, chống và kiểm soát ma túy với Văn phòng tình báo Hải quan khu vực châu Á - Thái Bình Dương (RILO A/P), Văn phòng liên lạc qua biên giới BLO, cơ quan phòng, chống ma túy của Mỹ (DEA) để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi vận chuyển trái phép qua biên giới.

Đồng thời, phối hợp với Văn phòng Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm Liên Hợp Quốc (UNODC) tại Hà Nội thực hiện triển khai chương trình kiểm soát container toàn cầu tại một số cảng biển.

Thu Hằng/BNEWS/TTXVN