Chống hạn vụ Xuân: cần thiết nâng cấp nhiều công trình thủy lợi

Hồ thủy điện bổ sung 3,23 tỷ m3 nước

Đợt 2 lấy nước gieo cấy lúa vụ Xuân 2025 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ vừa kết thúc sau 7 ngày thực hiện rốt ráo. Công ty Vận hành hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia đã vận hành tối đa các nhà máy thủy điện: Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang để bổ sung nước cho hạ du.

Do tiến độ lấy nước nhanh, để tiết kiệm nước xả từ các hồ chứa thủy điện, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo điều chỉnh giảm lượng xả các hồ chứa thủy điện từ 0 giờ ngày 12/2 (ngày thứ 5 của Đợt 2 lấy nước); nhưng vẫn đảm bảo duy trì liên tục mực nước tại trạm thủy văn Sơn Tây (TP Hà Nội) ở mức 1,3m.

Vận hành trạm bơm dã chiến Trung Hà (huyện Ba Vì) lấy nước vụ Xuân.

Thống kê của Công ty Vận hành hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia cho thấy, tổng lượng xả của các hồ chứa thủy điện trong Đợt 2 là 1,906 tỷ m3 nước. Theo đó, tổng cộng lượng xả trong cả hai đợt lấy nước vụ Xuân 2025 là 3,269 tỷ m3.

Số liệu quan trắc cho thấy, trong thời gian lấy nước của Đợt 2, khu vực Bắc Bộ đã có mưa nhỏ, mưa phùn. Tổng lượng mưa tích lũy từ đầu tháng 2/2025 đến nay ở khu vực Bắc Bộ phổ biến từ 5 - 10mm (nhiều nơi có lượng mưa lớn hơn, từ 15 - 35mm). Lượng mưa tuy không lớn nhưng đã hỗ trợ việc lấy nước hiệu quả hơn.

Với dòng chảy được bổ sung từ các hồ chứa thủy điện và thời tiết ủng hộ, các công trình thủy lợi đã được cải tạo, sửa chữa, nâng cấp đủ điều kiện để vận hành lấy nước. Các địa phương vùng ven biển cũng tranh thủ thủy triều lên cao để vận hành lấy nước khi điều kiện độ mặn cho phép.

Tiếp tục nâng cấp các trạm bơm

Nhờ nguồn nước bổ sung từ các hồ chứa thủy điện và mưa trên khu vực Bắc Bộ, tính đến nay, tổng diện tích vụ Xuân 2025 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ đã lấy đủ nước là hơn 475.000ha/488.615 ha, đạt khoảng 97,0% tổng diện tích gieo cấy theo kế hoạch. Hiện, còn 3 tỉnh, TP chưa hoàn thành 100% diện tích gồm: Vĩnh Phúc, Hải Dương và Hà Nội.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội Đào Quang Khải đánh giá, dù công tác lấy nước vụ Xuân đến nay vẫn đảm bảo theo đúng kế hoạch, tuy nhiên quá trình chống hạn thực tế vẫn bộc lộ một số hạn chế.

Đặc biệt, trong vụ Xuân 2025, nhiều công trình thủy lợi tiếp tục không thể vận hành lấy nước. Điển hình như tại Hà Nội, các trạm bơm: Phù Sa cũ, Ấp Bắc, Liên Mạc, hay hai cống: Cẩm Đình, Long Tửu, đều nằm “đắp chiếu”, ảnh hưởng không nhỏ đến năng lực chống hạn của TP.

Để bảo đảm yêu cầu phục vụ sản xuất và dân sinh, đồng thời tiết kiệm nước để phát điện trong điều kiện nguồn nước ngày càng khó khăn, Phó Cục trưởng Cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Hồng Khanh đề nghị Sở NN&PTNT các tỉnh, TP cần sớm tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm để triển khai công tác lấy nước tiết kiệm, hiệu quả hơn trong các năm tới.

Riêng đối với Sở NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc, Cục Thủy lợi đề nghị báo cáo UBND tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện đầu tư xây dựng nâng cấp, bổ sung công suất 3 trạm bơm: Đại Định, Bạch Hạc, Liễu Trì, bảo đảm chủ động vận hành không phụ thuộc dòng chảy bổ sung từ các hồ chứa thủy điện. Điều này nhằm đáp ứng việc giảm dần, hoặc không có các đợt điều tiết bổ sung dòng chảy từ các hồ chứa thủy điện.

Tùng Nguyễn