Chống khai thác IUU, quyết tâm cả hệ thống chính trị và cần lắm cần sự đồng hành của người dân

PV: Tỉnh Cà Mau đã triển khai những giải pháp trọng tâm nào trong tháng cao điểm chống khai thác IUU vừa qua? Mục tiêu trọng tâm của Cà Mau từ nay đến cuối năm trong công tác IUU là gì?

Theo TS Phạm Quốc Sử: Trong thời gian cao điểm chống khai thác IUU vừa qua, tỉnh Cà Mau đã triển khai quyết liệt bằng nhiều biện pháp, giải pháp trọng tâm như: Huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, nhất là cấp cơ sở để tăng cường quản lý địa bàn, tuyên truyền, giám sát và ngăn chặn kịp thời tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; kiểm soát chặt chẽ đội tàu, đảm bảo 100% tàu cá ra, vào cảng được giám sát. Kiên quyết không để tàu cá ra biển khai thác thủy sản khi không đủ điều kiện (hết hạn giấy phép khai thác, hết hạn đăng kiểm, mất tín hiệu kết nối hành trình,...).

Bên cạnh đó, rà soát, lập danh sách và phân loại tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, xác định chủ tàu, lý do, vị trí neo đậu; niêm yết công khai, giao chính quyền cơ sở giám sát. Xử lý nghiêm việc công chứng, mua bán, chuyển nhượng tàu cá không theo quy định. Kết nối, đồng bộ dữ liệu tàu cá với cơ sở dữ liệu quốc gia (VNFishbase, Hệ thống giám sát tàu cá, eCDT, VneID).

TS Phạm Quốc Sử, Phó Giám đốc Sở Tư pháp – Tổ trưởng tổ xử lý IUU tỉnh Cà Mau.

Hoàn thiện đăng ký, đăng kiểm, cấp phép, cập nhật đầy đủ dữ liệu tàu cá; triển khai hệ thống quản lý tàu cá và ngư dân xuất, nhập bến tích hợp nền tảng VNeID, bảo đảm kiểm soát toàn bộ tàu cá và ngư dân sau mỗi chuyến biển; lập danh sách và giám sát chặt nhóm đối tượng có nguy cơ cao vi phạm IUU. Đồng thời, xử lý các trường hợp mất kết nối, vượt ranh giới, tàu hết hạn giấy phép/đăng kiểm, tàu giải bản vẫn hoạt động hoặc gian lận thiết bị VMS.

Đặc biệt, điều tra, xử lý triệt để các vụ tàu cá bị bắt ở nước ngoài và các hành vi khai thác IUU, đồng thời tuyên truyền công khai. Truy tố nghiêm các đối tượng môi giới, móc nối, hợp thức hóa hồ sơ xuất khẩu. Kết nối, cập nhật đầy đủ dữ liệu xử phạt giữa Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đảm bảo liên thông, đồng bộ.

Mục tiêu trọng tâm của Cà Mau từ nay đến cuối năm trong công tác IUU là kiên quyết loại bỏ hoàn toàn các hành vi vi phạm khai thác IUU, đảm bảo minh bạch trong công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác để cùng với cả nước chung tay gỡ bỏ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu thông qua chuẩn bị kỹ lưỡng cho Đoàn Thanh tra lần thứ 5.

PV: Công tác phối hợp giữa các lực lượng (biên phòng, kiểm ngư, chính quyền địa phương, cảng cá…) có điểm mới nào trong đợt cao điểm này? Những mô hình hay cách làm sáng tạo nào trong công tác vận động cộng đồng mà tỉnh đang áp dụng?

Ông Phạm Quốc Sử: Ngoài việc triển khai phần mềm liên thông kiểm soát tàu cá nhằm đảm bảo khi tàu cá ra biển hoạt động hay khi vào bờ đều có sự kiểm soát của cả 3 lực lượng: Cảng cá, Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát tàu cá tại cảng (Văn phòng IUU) và Biên phòng, tỉnh còn có nhiều giải pháp phát huy hiệu quả hoạt động phối hợp của lực lượng Công an tỉnh, Tư pháp và các sở ngành liên quan trong việc kiểm tra, hướng dẫn các địa phương thực hiện công tác chống khai thác IUU. Theo đó, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh đã thành lập 8 Tổ công tác với các Tổ trưởng là Thủ trưởng các Sở: Công Thương; Văn hóa, Thể thao và du lịch; Tài Chính; Khoa học và Công nghệ; Ban Chỉ huy quân sự tỉnh;...

Thời gian qua, tỉnh Cà Mau tổ chức nhiều phiên tòa xét xử lưu động liên quan đến IUU.

Bên cạnh đó, trong công tác truy vết tàu cá nguy cơ cao tỉnh thành lập thêm 3 Tổ công tác đi đến các tỉnh để rà soát tàu cá của tỉnh bán sang tỉnh khác nhưng chưa sang tên nhằm nắm chắc thực trạng từng tàu cá của tỉnh. Từ đó cho thấy, công cuộc chống khai thác IUU cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị để có thể đạt được những kết quả theo yêu cầu của Ủy ban châu Âu.

Hiện tại, ngoài công tác tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông. Tại các địa phương trong tỉnh đã xuất hiện cách làm sáng tạo khi địa phương phát thông báo định kỳ trên Trạm Truyền thanh của xã về danh sách tàu cá hết hạn giấy phép khai thác, hết hạn đăng kiểm, mất tín hiệu kết nối,... kết hợp niêm yết danh sách các tàu cá này tại cộng đồng, nhắn tin tuyên truyền đến chủ tàu đã góp phần rất lớn trong việc chủ động thực hiện gia hạn đăng kiểm, giấy phép khai thác đúng thời gian quy định.

PV: Tỉnh đặt kỳ vọng như thế nào đối với việc gỡ "thẻ vàng" thủy sản của EU? Cà Mau sẽ đóng góp ra sao?

Ông Phạm Quốc Sử: Cùng với sự nổ lực chung với 28 tỉnh có biển, tỉnh Cà Mau kỳ vọng cao vào việc gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu, dựa trên sự nổ lực và những kết quả thực tiễn đã đạt được thời gian qua, tỉnh Cà Mau tin tưởng Đoàn Thanh tra của Ủy ban châu Âu lần thứ 5 sẽ ghi nhận nỗ lực ấy, dẫn đến gỡ cảnh báo thẻ vàng vào cuối năm 2025, mở rộng thị trường xuất khẩu của Việt Nam.

Để đạt được kết quả nêu trên, tỉnh đã và đang rất nỗ lực trong công tác chống khai thác IUU như: Kiểm soát chặt chẽ tàu cá của tỉnh, không để phát sinh tàu vi phạm vùng biển nước ngoài; thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử để minh bạch nguồn gốc thủy sản xuất khẩu; xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm khai thác IUU kể cả truy cứu trách nhiệm hình sự theo Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP; theo dõi chặt chẽ tàu cá nằm bờ, nhất là những tàu cá nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU (hết hạn giấy phép khai thác, đăng kiểm; tàu cá đã bán nhưng chưa sang tên; tàu cá mất tín hiệu kết nối thiết bị giám sát hành trình;...).

Xin cảm ơn ông!

P.V