Chốt số lượng Phó Chủ tịch HĐND các tỉnh, thành phố sau sáp nhập
Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 3 đơn vị hành chính cấp tỉnh có không quá 4 Phó Chủ tịch HĐND.
Chiều 16/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết quy định số lượng Phó Chủ tịch HĐND, Phó trưởng ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã và việc bố trí đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã hoạt động chuyên trách.

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết.
Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 3 đơn vị hành chính cấp tỉnh có không quá 4 Phó Chủ tịch HĐND.
Thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 2 đơn vị hành chính cấp tỉnh có không quá 3 Phó Chủ tịch HĐND. Tỉnh hình thành sau hợp nhất, sáp nhập có không quá 3 Phó Chủ tịch HĐND.
Còn các tỉnh/thành phố không thực hiện hợp nhất, sáp nhập có không quá 2 Phó Chủ tịch HĐND.
Về số lượng Phó Trưởng ban của HĐND cấp tỉnh, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ, tỉnh/thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 3 đơn vị hành chính cấp tỉnh có không quá 4 Phó Trưởng ban. Tỉnh/thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 2 đơn vị hành chính cấp tỉnh có không quá 3 Phó Trưởng ban.
Trường hợp Ban Dân tộc được thành lập trên cơ sở Ban Dân tộc đã có của 3 tỉnh/thành phố trước hợp nhất, sáp nhập thì có không quá 4 Phó Trưởng ban. Trường hợp Ban Dân tộc được thành lập trên cơ sở Ban Dân tộc đã có của 2 tỉnh/thành phố trước hợp nhất, sáp nhập thì có không quá 3 Phó Trưởng ban. Trường hợp Ban Dân tộc được thành lập trên cơ sở Ban Dân tộc đã có của 1 tỉnh/thành phố trước hợp nhất, sáp nhập thì có không quá 2 Phó Trưởng ban.
Tại tỉnh/thành phố không thực hiện hợp nhất, sáp nhập, dự thảo Nghị quyết quy định mỗi Ban có không quá 2 Phó Trưởng ban.
Số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp xã, theo nghị quyết này, mỗi xã có 1 Phó Chủ tịch HĐND. Mỗi ban của HĐND cấp xã được tính bình quân 2 Phó Trưởng ban.
Nghị quyết vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua cũng nêu rõ nguyên tắc bố trí đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã hoạt động chuyên trách.
Theo đó, HĐND cấp tỉnh có thể bố trí đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách đối với các chức danh: Chủ tịch HĐND; Trưởng ban của HĐND và Ủy viên của ban thuộc HĐND.
Trường hợp bố trí Chủ tịch HĐND cấp tỉnh là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách, số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh giảm tương ứng 1 người. Nếu bố trí Trưởng ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách thì số lượng phó trưởng ban cũng giảm tương ứng 1 người.
Ở cấp xã, HĐND cấp xã có thể bố trí đại biểu hoạt động chuyên trách đối với chức danh Chủ tịch HĐND và trưởng ban của HĐND. Phó Chủ tịch HĐND, phó trưởng ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách.
Cũng theo Nghị quyết, tại các đơn vị hành chính cấp tỉnh hình thành sau sắp xếp do thực hiện hợp nhất, sáp nhập mà có số lượng Phó Chủ tịch HĐND, Phó Trưởng Ban của HĐND cấp tỉnh cuối nhiệm kỳ 2021-2026 nhiều hơn số lượng quy định thì trong nhiệm kỳ 2026-2031 giữ nguyên số lượng, nhưng phải có lộ trình để giảm dần.
Đến hết năm 2030, con số này phải theo đúng quy định tại Nghị quyết.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà.
Làm rõ nhiều nội dung các đại biểu quan tâm trước khi thông qua Nghị quyết, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết ở cấp tỉnh, khi sắp xếp cán bộ lãnh đạo có việc cộng dồn để đáp ứng yêu cầu ổn định công việc.
"Nhưng khi cấp huyện không còn, việc hình thành một đơn vị hành chính cấp xã mới buộc tổ chức bộ máy nhân sự, kể cả lãnh đạo, cũng hoàn toàn mới, không có sự cộng dồn như cấp tỉnh", Bộ trưởng nêu rõ.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà chia sẻ điều băn khoăn khi tính toán các vị trí chức danh lãnh đạo, đặc biệt ở cấp xã.
Theo tính toán, ở cấp xã có khoảng 40 vị trí việc làm, tương ứng với 40 cán bộ (với những xã đơn lập, không có sự sáp nhập trước đó). Nhưng theo Bộ trưởng, sau này phải tính theo quy mô dân số, diện tích tự nhiên, quy mô kinh tế và các yếu tố đặc thù…
Bộ trưởng Nội vụ cho biết thêm, thống kê ở cấp xã hiện nay có trung bình khoảng 30,5 chức danh lãnh đạo. Con số này là rất lớn. Do đó, cần phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm của địa phương để tính toán phù hợp với từng đơn vị hành chính, nếu không sau này số lượng lãnh đạo ở các xã sẽ là vấn đề "rất quan ngại”.
Theo bà Phạm Thị Thanh Trà, Bộ Nội vụ đang tập trung hoàn thiện Đề án về phân loại đơn vị hành chính và tiêu chuẩn của đơn vị hành chính để chuẩn bị báo cáo cấp có thẩm quyền, sau đó sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết về nội dung này.
Liên quan số lượng Phó Trưởng ban của HĐND cấp xã, theo nghị quyết có 2 Phó Trưởng ban chuyên trách, nhưng Bộ trưởng nêu rõ thực chất có những chỗ không nhất thiết phải có 2 Phó Trưởng ban chuyên trách, có thể một người chuyên trách, một người kiêm nhiệm để giảm được về số lượng.
Cũng trong chiều 16/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết Hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.
Theo đó, tỷ lệ đại biểu là phụ nữ trong danh sách chính thức những người ứng cử bảo đảm ít nhất 35%; phấn đấu tỷ lệ trúng cử khoảng 30% ở từng cấp (cấp tỉnh, cấp xã).
Đại biểu là người ngoài Đảng phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 10% ở từng cấp (cấp tỉnh, cấp xã); Đại biểu trẻ tuổi (dưới 42 tuổi), phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 15% ở cấp tỉnh và cấp xã.
Đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2021-2026 tái cử phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 30%. Đồng thời, các cấp chính quyền địa phương khi giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND các cấp vừa phải bảo đảm về tiêu chuẩn, điều kiện, vừa phải bảo đảm lựa chọn đại biểu là những người tiêu biểu về giới, dân tộc, tuổi trẻ.