Chủ động giải quyết thách thức trong tiếp cận năng lượng tái tạo

Thách thức khi tiếp cận các nguồn năng lượng tái tạo

Diễn đàn tập trung vào các nội dung: Xu hướng công nghệ năng lượng mới; chính sách và cơ chế phát triển năng lượng bền vững; thực trạng và giải pháp cho các dự án năng lượng tái tạo. Đây đều là các nội dung mang tính thời sự trong phát triển năng lượng mới và năng lượng tái tạo tại Việt Nam, đòi hỏi những cách tiếp cận mới cũng như chủ động “hóa giải” các thách thức, đặc biệt là về khoa học - công nghệ.

Chia sẻ tại diễn đàn, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam đang đối mặt với nhu cầu năng lượng ngày càng tăng cao để phục vụ cho sự phát triển kinh tế mạnh mẽ. Theo dự báo của Bộ Công Thương, nhu cầu điện năng sẽ tăng trưởng khoảng 8-10%/năm trong những năm tới. Trong khi đó, các nguồn năng lượng hóa thạch truyền thống đang dần cạn kiệt và gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường.

Do đó, việc tìm kiếm và ứng dụng các giải pháp công nghệ năng lượng mới, đặc biệt là năng lượng tái tạo, không chỉ là nhiệm vụ quan trọng mà còn là yếu tố then chốt để đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Khoa học và công nghệ là chìa khóa "hóa giải" thách thức

Phát biểu tại diễn đàn, ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - cho rằng, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cùng với những thách thức toàn cầu như ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng và cạn kiệt tài nguyên đòi hỏi một cuộc chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ.

Việt Nam đã đưa ra các cam kết mạnh mẽ về tiếp cận và sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo. Ảnh: QL

Việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và công nghệ hiện đại, theo chuyên gia này không còn là lựa chọn, mà là con đường tất yếu để bảo đảm an ninh năng lượng, phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường.

TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam - nhấn mạnh, vai trò của khoa học và công nghệ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đảng ta đã khẳng định, phát triển và ứng dụng khoa học - công nghệ là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội.

“Đối với ngành năng lượng, khoa học - công nghệ chính là “chìa khóa” để giải quyết đồng bộ các thách thức, biến khó khăn thành cơ hội”, ông Phan Xuân Dũng nói.

Phân tích về mức độ sẵn sàng cho chuyển dịch năng lượng mới và năng lượng tái tạo tại Việt Nam, TS Nguyễn Anh Tuấn - Hiệp hội Năng lượng Việt Nam - cho rằng, nếu như Việt Nam có điểm số cao về chính sách và cam kết chính trị (76,5%) thì ngược lại, điểm số về giáo dục và nguồn nhân lực phục vụ cho chuyển đổi lại rất thấp (26,7%).

Đi sâu hơn, theo vị chuyên gia này, những thách thức trong chuyển đổi năng lượng ở Việt Nam đến từ việc năng lượng tái tạo đã vượt quá khả năng thích ứng của hạ tầng lưới điện, gây ra những lo ngại cho các nhà đầu tư về tài chính, trong khi nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực này lại rất lớn.

Đặc biệt, sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực này có thể là lực cản cho việc khai thác tối đa tiềm năng về các nguồn năng lượng mới và năng lượng tái tạo cũng như làm chủ công nghệ và đổi mới sáng tạo ở trong nước.

Để “hóa giải” được thách thức này cũng như không để trở thành lực cản tiếp cận các nguồn năng lượng mới, TS Nguyễn Anh Tuấn đề xuất cần thúc đẩy hoạt động R&D (nghiên cứu và phát triển) cũng như phát triển chuỗi cung ứng trong nước bằng việc khuyến khích hợp tác giữa viện nghiên cứu, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, tập trung phát triển công nghệ then chốt mang tính nội địa.

“Đồng thời phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao bằng việc phát triển các chương trình đào tạo và nâng cao kỹ năng cũng như giữ được “chân” các chuyên gia”, ông Nguyễn Anh Tuấn đề xuất.