Đề xuất cử chuyên gia sang Mỹ, Nhật Bản, Nga học phát triển điện hạt nhân
Tại Diễn đàn 'Công nghệ Năng lượng trong kỷ nguyên mới' do Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức ngày 29/7 tại Hà Nội, nhiều chuyên gia cho rằng phát triển điện hạt nhân là hướng đi tất yếu để đảm bảo an ninh năng lượng và đáp ứng mục tiêu tăng trưởng xanh, bền vững.
Theo Bộ Công Thương, nhu cầu điện năng của Việt Nam dự kiến tăng 8-10% mỗi năm trong thập kỷ tới. Trong khi đó, các nguồn năng lượng sơ cấp như thủy điện, than đá, dầu khí đang dần cạn kiệt, buộc Việt Nam phải phụ thuộc vào nhập khẩu từ năm 2015. Đồng thời, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu, với thiệt hại kinh tế ước tính lên đến 3,2% GDP mỗi năm.
Các đại biểu tham gia tọa đàm
TS. Nguyễn Quân - nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam nhận định, tốc độ tăng trưởng ngành điện cần đạt gần gấp đôi tốc độ tăng trưởng GDP để đáp ứng nhu cầu phát triển. Với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số trong giai đoạn đến 2030, Việt Nam không thể chỉ dựa vào nguồn điện tái tạo hay nhiệt điện. Việc quay lại với điện hạt nhân là điều cần thiết, tuy nhiên, theo ông, yếu tố quyết định nằm ở nguồn nhân lực.
TS. Nguyễn Quân đề xuất cần sớm xây dựng lại đội ngũ cán bộ kỹ thuật có trình độ cao, thông qua việc gửi chuyên gia sang các quốc gia có kinh nghiệm như Mỹ, Nhật Bản, Nga, Hàn Quốc, Trung Quốc… để học tập, nghiên cứu và tiếp cận công nghệ hiện đại. Bởi nếu thiếu nhân lực chất lượng cao, các dự án điện hạt nhân sẽ khó đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Ông cũng nhắc lại thời điểm năm 2011-2012, Việt Nam từng có lực lượng chuyên gia khá mạnh trong lĩnh vực điện hạt nhân, nhưng khi dự án điện hạt nhân Ninh Thuận bị dừng, toàn bộ chương trình đào tạo cũng bị gián đoạn, gây lãng phí nguồn lực.
TS. Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội phát biểu tại Diễn đàn
TS. Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cũng nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi sang năng lượng sạch, hiện đại không còn là lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu. Ông đề xuất phát triển mạnh điện gió (gồm cả ngoài khơi), điện mặt trời (đặc biệt điện mái nhà), điện sinh khối; đồng thời nghiên cứu và ứng dụng hydro xanh, amoniac xanh, lưu trữ năng lượng, công nghệ thu giữ carbon (CCS).
Ngoài ra, ông Thi cho rằng cần hiện đại hóa lưới điện, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI để tối ưu tích hợp năng lượng tái tạo; đồng thời tháo gỡ các "điểm nghẽn" về cơ chế giá điện, ưu đãi đầu tư và tài chính xanh nhằm thúc đẩy toàn diện hệ sinh thái năng lượng tương lai.
