Chủ động thích ứng với già hóa dân số

Tham dự Hội thảo có: Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng; Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh; Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình Đoàn Minh Huấn; Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản Lê Hải Bình; Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình; cùng các cơ quan, doanh nghiệp và 60 chuyên gia, nhà khoa học.

Toàn cảnh Hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình cho biết: Hiện nay, già hóa dân số là một trong những xu hướng quan trọng nhất của thế kỷ XXI; già hóa là thành tựu của quá trình phát triển, vừa tạo ra cơ hội mới, nhưng cũng đặt ra thách thức về kinh tế, xã hội và văn hóa, lối sống cho mỗi cá nhân, gia đình, xã hội. Việt Nam là quốc gia có xu hướng già hóa rất nhanh, theo cơ sở dữ liệu của Bộ Công an, đến tháng 3.2023, cả nước có gần 17 triệu người cao tuổi.

Các đồng chí đồng chủ trì Hội thảo.

Trong bối cảnh già hóa dân số nhanh cùng với tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, việc tổ chức Hội thảo khoa học "Già hóa dân số Việt Nam- Thực trạng, xu hướng và khuyến nghị chính sách" là rất cần thiết nhằm kết tinh trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các chuyên gia, cán bộ lãnh đạo, quản lý quan tâm tới việc bảo đảm an sinh xã hội, trong đó có bảo vệ, chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi Việt Nam.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Chủ tịch Hội người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình cũng nhấn mạnh, hội thảo có ý nghĩa rất quan trọng, quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Người cao tuổi là vốn quý của dân tộc, là lực lượng quan trọng, là nguồn lực phát triển của đất nước; người cao tuổi phát huy truyền thống Diên Hồng, tiếp tục đóng góp trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Phát biểu tại hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng ghi nhận và đánh giá cao tinh thần chủ động, sáng tạo, nhiệt huyết của Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam và các đơn vị phối hợp tổ chức.

Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng phát biểu tại Hội thảo.

Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng cho biết, già hóa dân số là một vấn đề mang tính toàn cầu, nhưng ở nước ta có những đặc thù riêng, đó là chúng ta đang ở giai đoạn cuối của thời kỳ dân số vàng. Tuy chúng ta còn có thể tranh thủ cơ hội này để phát triển, nhưng cũng đang đứng trước ngưỡng cửa thời kỳ già hóa dân số với sự chuyển biến rất nhanh từ một xã hội "già hóa" sang một xã hội "già".

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình Đoàn Minh Huấn phát biểu tại Hội thảo.

Ở các nước phát triển, thời kỳ già hóa dân số diễn ra sau thời kỳ dân số vàng khi đất nước đã phát triển, có tích lũy, giàu có, có điều kiện bảo đảm an sinh xã hội đối với người cao tuổi. Trong khi đó, dù Việt Nam mới chỉ bước vào nhóm nước có mức thu nhập trung bình, nhưng số người cao tuổi đã chiếm tỷ lệ cao. Đặc biệt, sự chuẩn bị tâm thế, tài chính và các điều kiện bảo trợ xã hội ở nước ta hiện nay còn ở mức thấp; sự biến đổi môi trường sống, một số giá trị văn hóa gia đình, cộng đồng chịu nhiều tác động không thuận bởi xu hướng thay đổi quan niệm sống đáng lo ngại của một bộ phận thanh niên.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản Lê Hải Bình trình bày báo cáo đề dẫn tại Hội thảo.

Tác động cộng hưởng của xu hướng chung và đặc thù riêng ở nước ta như vậy đặt ra những thách thức mới, nhất là thách thức của một xã hội “chưa giàu đã già”, đòi hỏi phải có cách tiếp cận mới về vấn đề già hóa dân số; đổi mới tư duy chiến lược trong quản lý phát triển xã hội, bảo đảm tính hài hòa, bền vững trong sự gắn kết cộng đồng, phát huy sức mạnh của nhân dân và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Cùng với đó, cách tiếp cận khoa học đối với vấn đề già hóa dân số còn phải bảo đảm tính nhạy cảm chính trị, sự tinh tế xã hội, tính triết lý nhân văn sâu sắc, coi người cao tuổi là hồng phúc xã hội; tin tưởng người cao tuổi là lực lượng xã hội hoàn toàn có thể có đóng góp những giá trị vật chất, tinh thần cho sự phát triển đất nước.

Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình phát biểu khai mạc Hội thảo.

Tại hội thảo, các diễn giả, chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách đã tập trung thảo luận vào các nội dung quan trọng, như: Vấn đề dân số và phát triển, vấn đề biến đổi cơ cấu xã hội, vấn đề lao động - việc làm, vấn đề an sinh xã hội, an ninh con người ở Việt Nam; làm rõ hơn thực trạng già hóa dân số ở Việt Nam; những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế; những thách thức cần vượt qua và cơ hội cần nắm bắt; các bài học kinh nghiệm ứng phó với già hóa dân số của các quốc gia trên thế giới; những tham khảo và điều kiện bảo đảm thực hiện của Việt Nam khi áp dụng kinh nghiệm các nước; dự báo xu hướng già hóa và các giải pháp, khuyến nghị chính sách thích ứng bối cảnh già hóa dân số nhanh ở Việt Nam…

Trọng Hiếu