Chủ động ứng phó nguy cơ sạt lở đất đá mùa mưa bão

Mưa lớn dài ngày sẽ gây nguy cơ sạt lở

Sạt lở đất đá không chỉ gây thiệt hại nặng nề về tài sản mà còn trực tiếp đe dọa tính mạng con người. Do vậy, công tác phòng ngừa và ứng phó thiên tai phải được nhìn nhận nghiêm túc, với tinh thần chủ động và toàn diện, không để xảy ra tình trạng “nước đến chân mới nhảy”.

Nguy cơ hiện hữu

Những năm qua, TP. Huế đã chứng kiến nhiều vụ sạt lở đất đá. Còn nhớ, tại thôn Liên Hiệp (nay thuộc xã A Lưới 4), mưa lớn kéo dài đã khiến đất đá từ quả đồi phía sau sạt xuống, vùi lấp căn nhà của ông Trần Văn Khưa. Cả gia đình 8 người rơi vào tình thế nguy hiểm, trong đó hai vợ chồng bị thương do đất đá và nhà gỗ đổ sập.

Ở khu vực chân núi Phước Tượng, xã Lộc Trì cũ (nay là xã Phú Lộc) và khu vực Phú Gia, xã Lộc Tiến cũ (nay là xã Chân Mây - Lăng Cô), hàng chục hộ dân vẫn sống trong nỗi lo thường trực mỗi khi mùa mưa bão đến. Ông Phan Văn Tuấn, một hộ dân nơi đây chia sẻ: “Mỗi khi mưa lớn dài ngày, chúng tôi lại phập phồng sợ đất đá sạt lở. Chính quyền địa phương thường vận động bà con sơ tán, nhưng nỗi lo chưa thể giải tỏa khi nhà cửa, ruộng vườn đều ở đây”.

Cảnh báo sạt lở đất đá của ngành chức năng

Những cảnh báo từ cơ quan khí tượng thủy văn cộng với thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, mùa mưa bão năm nay tiềm ẩn nguy cơ sạt lở nghiêm trọng, cao điểm rơi vào tháng 10 và 11. Điều này đòi hỏi các ban ngành chức năng, chính quyền địa phương và người dân cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, triển khai đồng bộ các giải pháp để giảm thiểu rủi ro.

Chủ động, cảnh giác

Để ứng phó hiệu quả với mưa lũ, cấp ủy, chính quyền các cấp cần tiếp tục siết chặt công tác chỉ đạo phòng, chống thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ”: Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ. Trong đó, việc tăng cường cảnh báo sớm, dự báo chính xác tình hình mưa lũ, nguy cơ sạt lở đến từng thôn, bản, hộ dân là yếu tố then chốt.

Một yêu cầu bắt buộc là kiên quyết di dời người dân ra khỏi các khu vực có nguy cơ sạt lở cao. Cần khắc phục tâm lý chủ quan, ngại di dời, đồng thời tổ chức các đội xung kích tại thôn, bản để hỗ trợ sơ tán, cứu hộ, cứu nạn khi cần thiết. Các điểm sơ tán tập trung phải được chuẩn bị đầy đủ lương thực, nước uống, nhu yếu phẩm, giúp bà con an tâm rời khỏi nơi nguy hiểm.

Song song với giải pháp tình thế, cần tính đến những phương án lâu dài, căn cơ. Chính quyền cần rà soát, bố trí tái định cư bền vững cho các hộ dân ở khu vực nguy cơ sạt lở cao. Việc xây dựng khu tái định cư không chỉ dừng lại ở chỗ an toàn về địa hình, mà còn phải gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, tạo điều kiện cho người dân ổn định sinh kế, sản xuất.

Bên cạnh đó, việc phủ xanh đất trống, trồng rừng phòng hộ, xây dựng hệ thống kè chắn sạt lở tại những điểm xung yếu là giải pháp hữu hiệu nhằm giảm thiểu tác động của mưa lũ. Các cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu lắp đặt hệ thống cảm biến theo dõi độ ẩm đất, lượng mưa để cảnh báo sớm nguy cơ sạt lở.

Hoạt động tập huấn kỹ năng ứng phó sạt lở, lũ quét cho người dân cũng cần được tổ chức thường xuyên; xây dựng “bản đồ rủi ro thiên tai” để cộng đồng dễ dàng nhận diện khu vực nguy hiểm, chủ động phòng tránh, là giải pháp thiết thực, hiệu quả.

Ứng phó với sạt lở đất đá không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền và ngành chức năng, mà còn cần sự đồng lòng của cả cộng đồng. Người dân phải tuân thủ nghiêm các khuyến cáo, sẵn sàng sơ tán khi có lệnh, không quay lại vùng nguy hiểm khi chưa được phép. Người dân cũng cần chủ động tham gia giám sát, báo tin kịp thời khi phát hiện dấu hiệu sạt lở để chính quyền có biện pháp xử lý.

Thiên tai là điều khó tránh, nhưng thiệt hại có thể giảm thiểu nếu mỗi địa phương, mỗi gia đình, mỗi người dân đều nâng cao cảnh giác, chủ động ứng phó. Sự chuẩn bị từ sớm, từ xa, sự đồng thuận của cộng đồng cùng với những giải pháp đồng bộ, căn cơ của chính quyền sẽ là “lá chắn” vững chắc, giảm thiểu rủi ro, bảo vệ bình yên cho Nhân dân trong mùa mưa bão.

Bài, ảnh: TÂM ANH