Chủ tịch AgriS xuất bản sách, chỉ ra 'cửa thắng' cho nông nghiệp Việt

Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam lọt top 15 thế giới về kim ngạch xuất khẩu với 62,5 tỷ USD năm 2024 nhưng vẫn đối diện nghịch lý “được mùa rớt giá” và áp lực biến đổi khí hậu, Chủ tịch HĐQT AgriS và Betrimex, bà Đặng Huỳnh Ức My, vừa xuất bản cuốn sách Right to Win – ‘Cửa thắng’ của nông nghiệp Việt.

Cuốn sách do AnBooks phát hành.

Ấn phẩm 248 trang đặt câu hỏi: “Cửa thắng thật sự của nông nghiệp Việt nằm ở đâu? Và làm thế nào để doanh nghiệp Việt vươn ra biển lớn?”. Nội dung cuốn sách được đúc kết từ hành trình của AgriS với cây mía và Betrimex với cây dừa.

Trong cuốn sách, bà My, còn được biết đến với tên Omi Dang, chỉ ra ba trọng tâm cho nông nghiệp Việt.

Đầu tiên, 'cửa thắng' của nông nghiệp Việt không nằm ở sản lượng, mà ở mô hình nông nghiệp công nghệ cao, tuần hoàn và Zero Waste. Tiếp theo, ESG không phải giấy thông hành, mà là hệ điều hành giúp doanh nghiệp Việt kết nối với thị trường toàn cầu và tiếp cận vốn xanh. Cuối cùng, "bền vững" phải trở thành bản chất – từ đồng ruộng, nhà máy đến bàn đàm phán thương mại quốc tế.

“Chúng ta chỉ thật sự mở được cửa thắng khi coi bền vững là gốc rễ. Không phải làm để báo cáo, mà để nông sản Việt có vị thế sòng phẳng trong chuỗi cung ứng toàn cầu", bà My chia sẻ.

Thách thức cho nông nghiệp Việt từ góc nhìn của một nhà quản trị tiên phong

Cuốn sách ghi lại những kinh nghiệm của bà My, cùng đội ngũ AgriS và Betrimex trong hành trình đưa sản phẩm từ mía và dừa Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Một trong những kết quả nổi bật được nhắc đến là thành công của Agris và Betrimex không chỉ nằm ở giá trị xuất khẩu, mà quan trọng hơn là xây dựng được vị thế bền vững cho hai loại nông sản của Việt Nam trên thị trường thế giới.

AgriS vừa đưa đường Việt Nam lên sàn ICE London và New York vừa xây dựng hệ quản trị chuẩn quốc tế. Còn Betrimex, từ một công ty xuất nhập khẩu trên bờ "phá sản", đã phát triển thương hiệu nước dừa Cocoxim và hơn 80 sản phẩm từ dừa Việt Nam, hiện diện tại hơn 80 quốc gia với triết lý Zero Waste được chứng minh bởi chuỗi giá trị tuần hoàn toàn diện.

Bà Đặng Huỳnh Ức My, tác giả quyển sách Right to Win.

Tác giả cũng đặt ra nhiều câu hỏi nhức nhối: Vì sao nông dân Việt vẫn chịu cảnh bán rẻ? Vì sao sản lượng lớn mà giá trị gia tăng thấp? Và vì sao thương mại quốc tế không phải chỉ là xuất khẩu sản phẩm?

Chính những trăn trở ấy thôi thúc bà My xuất bản sách để chia sẻ tư duy, kinh nghiệm và lộ trình cho nông nghiệp Việt tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tác giả nhận định thách thức lớn nhất của nông nghiệp Việt Nam không phải năng suất, mà là lãng phí: lãng phí phân bón, lãng phí do canh tác thiếu thiết kế và lãng phí lớn nhất là sản xuất xong mới lo đầu ra.

Bà My khẳng định, nông dân buộc bán rẻ cho thương lái vì không có kế hoạch ngay từ đầu. Gốc rễ của lãng phí nằm ở chỗ thiếu một hệ thống tính toán tổng thể.

Chỉ có thể mở “cửa thắng” khi coi bền vững là bản chất

Nhận định thêm về “cửa thắng” nông nghiệp Việt, bà My cho rằng không nằm ở năng suất, mà ở cách tổ chức phát triển bền vững trên toàn bộ hệ thống.

Theo tác giả, bền vững không phải là khẩu hiệu hay công cụ truyền thông, có cũng không chỉ là những bộ tiêu chuẩn để doanh nghiệp đạt chứng chỉ. Bền vững phải trở thành bản chất, gắn vào mọi quyết định từ đồng ruộng, nhà máy đến bàn đàm phán thương mại quốc tế.

Chỉ khi ESG được tích hợp gốc rễ từ R&D, nông học, công nghệ chế biến đến văn hóa quản trị, doanh nghiệp mới có thể tạo ra lợi thế lâu dài.

Tại AgriS, doanh nghiệp đã đầu tư mạnh vào nông học chính xác, dùng hệ thống GPS và drone để giám sát canh tác, giảm lượng phân bón hóa học và tối ưu nước tưới.

Trong khi đó, Betrimex xây dựng trung tâm R&D để nghiên cứu đa dạng hóa sản phẩm từ dừa, không chỉ dừng lại ở nước giải khát. Các nông trường kiểu mẫu theo mô hình thử nghiệm được xây dựng tại Úc, Việt Nam, Lào và Campuchia nhằm tạo ra các phòng thí nghiệm mở để thử nghiệm canh tác, chế biến và dữ liệu trong phạm vi giới hạn, giúp thử - sai - điều chỉnh nhanh trước khi nhân rộng.

Từ cơ sở này, AgriS và Betrimex đã triển khai mô hình ba trung tâm vận hành (3C): AgriC tập trung vào nông học chính xác và công nghệ số; ProC nâng tầm chế biến và tuần hoàn phụ phẩm theo triết lý Zero Waste; ComC mở rộng thương mại quốc tế, giúp nông sản Việt hiện diện bền vững trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Mô hình này là minh chứng về hệ điều hành nông nghiệp công nghệ cao, vượt trên tuân thủ, đồng thời tạo ra ngôn ngữ chung để nông nghiệp Việt đối thoại với thế giới.

Các chuyên gia tại tọa đàm ra mắt sách Right to Win. Ảnh: QH

Theo tác giả, bền vững chỉ có ý nghĩa khi được đo đếm bằng kết quả cụ thể. AgriS đạt chứng chỉ Bonsucro - một chuẩn quốc tế khắt khe cho ngành mía đường buộc doanh nghiệp minh bạch về chuỗi cung ứng, về phát thải và về quyền lợi người lao động. Betrimex đạt chứng chỉ Fairtrade, giúp hơn 7.000 hộ nông dân dừa được đảm bảo thu nhập công bằng và tiếp cận vốn cải thiện canh tác.

Chính nhờ những thực hành này, cây mía và trái dừa Việt Nam đã bước ra chuỗi cung ứng toàn cầu, có mặt trên kệ hàng của nhiều siêu thị nổi tiếng như Walmart, Tesco... và sòng phẳng trao đổi, tư vấn giải pháp cho các đối tác toàn cầu. Đây là minh chứng rằng, chỉ khi coi bền vững là bản chất, doanh nghiệp Việt mới có thể mở “cửa thắng” trong thương mại quốc tế.

Trước khi đóng lại cuốn sách, tác giả gợi mở một vấn đề quan trọng: "Ngành nông nghiệp là lĩnh vực mà quan hệ nhân - quả thể hiện rất rõ. Sự cân bằng của hệ sinh thái không chỉ là tiêu chí kỹ thuật, mà còn là chuẩn mực đạo đức trong cách chúng ta vận hành. Chúng ta lấy gì từ Mẹ Trái đất, từ thiên nhiên, thì cũng phải trả lại điều tương xứng. Chúng ta yêu cầu nông dân điều gì thì cũng phải bảo đảm quyền lợi công bằng cho họ, như tinh thần của Fairtrade. Công nhân cũng vậy, không thể chỉ đòi hỏi mà không chăm lo.

Vì thế, để làm lãnh đạo trong ngành nông nghiệp, điều kiện đầu tiên là sự dẫn thân. Chúng ta phải công bằng, phải minh bạch, phải đủ cởi mở để đồng hành cùng thiên nhiên, nông dân và cộng đồng".

Quốc Hải