Doanh nghiệp chân chính gặp khó với mũ bảo hiểm kém chất lượng tràn lan

Chiều 27-9, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP.HCM (VTV9) đã tổ chức tọa đàm với chủ đề “Mũ bảo hiểm kém chất lượng - Lá chắn giả, hiểm họa thật”.

Gần 20 năm sau khi Việt Nam bắt buộc người tham gia giao thông đội mũ bảo hiểm (MBH), việc đội mũ đã trở thành thói quen. Tuy nhiên, việc chọn mũ đạt chất lượng để bảo vệ tính mạng và sức khỏe cho người tiêu dùng vẫn là vấn đề nan giải và cần được truyền thông lâu dài.

Đặc biệt, với xu hướng mua sắm trực tuyến bùng nổ, đây lại là "mảnh đất màu mỡ" cho hàng kém chất lượng. Theo số liệu của Metric.vn, chỉ trong sáu tháng qua (từ tháng 7-2024 đến 6-2025), có hơn 5 triệu MBH được bán qua các sàn TMĐT, khiến các doanh nghiệp sản xuất chân chính càng thêm khó khăn.

Bất kỳ kiểu dáng nào vừa đưa ra thị trường bị copy, bán giá rẻ

Ông Mai Văn Thuận, Tổng Giám đốc Tập đoàn Quốc tế Á Châu, cho biết dù lực lượng chức năng thời gian qua đã quyết liệt nhưng đến nay, vấn nạn MBH giả, kém chất lượng vẫn chưa giảm.

Ông dẫn chứng, đa số MBH do công ty tự thiết kế sản xuất có giá thành ít nhất 70.000-75.000 đồng (chưa tính lợi nhuận), do sử dụng nguyên liệu đạt chuẩn như vỏ nón ABS, xốp nón EPS, lót nón và dây quai bằng vải sợi dệt tổng hợp.

Tuy nhiên, bất kỳ kiểu dáng nào vừa đưa ra thị trường cũng bị sao chép và bán với giá thấp hơn 50%-60% sản phẩm của công ty. Điều này khiến doanh nghiệp rất khó cạnh tranh.

Trong bối cảnh hiện nay, chi phí tối thiểu để sản xuất một chiếc MBH đạt chuẩn QCVN 02 là khoảng 75.000 đồng (chưa bao gồm lợi nhuận). Do đó, ông Thuận khuyến cáo các doanh nghiệp đối tác nên chọn sản phẩm chất lượng để bảo vệ cho chính người tiêu dùng của mình.

Cũng theo ông Thuận, hiện nay, gần 50% doanh thu của Tập đoàn Quốc tế Á Châu đến từ thị trường quốc tế. Vì vậy, doanh nghiệp mong muốn cơ quan nhà nước mạnh tay hơn nữa để doanh nghiệp có thể đứng vững trên “sân nhà”.

Ông kiến nghị các sàn TMĐT cần yêu cầu người bán phải cung cấp giấy chứng nhận cần thiết để quản lý các mặt hàng 3C kém chất lượng.

Đối với cơ quan quản lý, cần có sự quyết liệt từ cảnh sát giao thông trong việc xử phạt người đội "mũ thời trang" thay vì MBH đạt chuẩn. "Có như vậy mới chấn chỉnh được tình trạng này trong hàng chục năm qua", ông Thuận nhấn mạnh.

Doanh nghiệp, cơ quan quản lý chia sẻ tại tọa đàm

Người tiêu dùng khó phân biệt, doanh nghiệp cần tự bảo vệ mình

Ông Nguyễn Viết Hồng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng TP.HCM, nhận định tình trạng MBH kém chất lượng trên thị trường rất nhiều, trong khi người tiêu dùng chưa thực sự quan tâm chọn mũ đảm bảo chất lượng.

Tuy nhiên, việc để người tiêu dùng tự phân biệt MBH đạt chuẩn hay không lại rất khó khăn. MBH hiện nay đa dạng kiểu dáng, và dấu hiệu duy nhất mà người tiêu dùng có thể nhìn vào là tem hợp quy CR. Song, ngay cả mũ bảo hiểm thời trang cũng dán tem CR, chưa kể việc sao chép, in giả tem CR khiến người tiêu dùng hoàn toàn không thể biết được thật giả.

Đại diện Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM cho biết, theo quy định, để một chiếc MBH cho mô tô, xe máy đạt chuẩn, cần đáp ứng chín chỉ tiêu.

Kết cấu của MBH theo quy chuẩn Việt Nam gồm các bộ phận chính: vỏ mũ, lớp xốp, lớp lót bên trong, hệ quai đeo… Người tiêu dùng có thể phân biệt khi nhìn vào thông tin trên sản phẩm là tem hợp quy CR, có số giấy chứng nhận, nhãn hàng hóa …

Tuy nhiên, vị này cũng cho rằng nếu nhìn bằng mắt thường, người tiêu dùng rất khó phân biệt được MBH chất lượng hay không.

Ông Trần Giang Khuê, Trưởng Văn phòng miền Nam Cục Sở hữu trí tuệ, cho rằng bên cạnh sự phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cần tự bảo vệ mình trong bối cảnh TMĐT hiện nay. Với 5 triệu MBH được bán trên TMĐT như số liệu nêu trên, nếu không đầu tư công nghệ số thì doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn xử lý.

Ông Khuê đề xuất, nếu một chiếc MBH có giá thành khoảng 70.000-75.000 đồng, chỉ cần áp dụng thêm công nghệ như tem AI, chip, blockchain với chi phí 15.000-20.000 đồng, người tiêu dùng có thể dùng điện thoại thông minh để truy xuất nguồn gốc từ cơ sở sản xuất, từ đó nâng cao niềm tin.

TÚ UYÊN