Chủ tịch Hồ Chí Minh: 'Tôi thương miền Nam nhiều, tôi nhớ miền Nam nhiều lắm'

Đồng bào Nam bộ là dân nước Việt Nam

Miền Nam nói chung, Sài Gòn nói riêng, với Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là điều gì đó hết sức đặc biệt, thiêng liêng, thậm chí là duyên nợ. Năm 1911, khi quyết định ra đi tìm đường cứu nước để tìm “tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi”, điểm khởi đầu của cuộc hành trình vĩ đại ấy, chính là bến cảng Nhà Rồng, Sài Gòn.

Ngày 31/5/1946, trước khi lên đường sang Pháp với tư cách là thượng khách của Chính phủ nước này, nhằm cứu vãn hòa bình ở Việt Nam, giữa lúc thực dân Pháp quay trở lại xâm lược miền Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho đồng bào Nam bộ. Người khẳng định: “Đồng bào Nam bộ là dân nước Việt Nam”. Ngày 26/9/1945, trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi tới đồng bào Nam bộ bức thông điệp thể hiện niềm tin vào lòng kiên quyết ái quốc của đồng bào Nam bộ, khẳng định quyết tâm kháng chiến của Trung ương Đảng, Chính phủ và nhân dân cả nước ta: “Hỡi đồng bào Nam bộ! Nước ta vừa tranh quyền độc lập, thì đã gặp nạn ngoại xâm... Tôi chắc đồng bào cả nước đều chắc vào lòng kiên quyết ái quốc của đồng bào Nam bộ... Chúng ta chỉ đòi quyền độc lập tự do chứ chúng ta không vì tư thù tư oán, làm cho thế giới biết rằng chúng ta là một dân tộc văn minh, văn minh hơn bọn đi giết người cướp nước. Nước Nam độc lập muôn năm. Đồng bào Nam bộ muôn năm!”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp chào đón đoàn đại biểu Anh hùng chiến sĩ thi đua các lực lượng giải phóng miền Nam ra thăm miền Bắc tháng 11/1965. Ảnh: Tư liệu/TTXVN

Tại Hội nghị Việt - Pháp ở Fontainebleau, Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố: “Nam bộ là máu của máu Việt Nam, là thịt của thịt Việt Nam. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”.

Tới những năm kháng chiến chống Pháp, Nam bộ, đồng bào miền Nam vẫn đau đáu trong trái tim Bác. Ngày 21/9/1954, Bác Hồ đã viết bức thư thăm hỏi, động viên và căn dặn bộ đội, cán bộ và các gia đình từ miền Nam ruột thịt tập kết ra Bắc. Bức thư chưa đầy 200 chữ nhưng chứa đựng tình cảm sâu nặng và sự quan tâm sâu sắc của Bác đối với đồng bào miền Nam. Trong thư, một lần nữa Người lại khẳng định: “Tuy đồng bào đã phải tạm xa quê hương, nhưng lại được gần Trung ương Đảng, Chính phủ, gần quân đội và đồng bào miền Bắc. Nam Bắc vẫn là một nhà”. Trong bức thư gửi đồng bào Nam bộ vào tháng 12, Người nhắc lại truyền thống “Nam bộ là thành đồng của Tổ quốc”.

Bác Hồ với thiếu nhi trong Đoàn Dũng sĩ miền Nam ra thăm miền Bắc, ngày 13/2/1969. Ảnh: Tư liệu/TTXVN

Năm 1962, khi đoàn đại biểu Mặt trận giải phóng miền Nam do GS Nguyễn Văn Hiếu dẫn đầu ra thăm miền Bắc, Bác Hồ nhận quà quý của đồng bào miền Nam và đặt bàn tay lên ngực trái rồi cảm động nói: "Miền Nam yêu quý luôn luôn ở trong trái tim tôi”. Thật khó có thể diễn tả được hết tình cảm của Bác dành cho mảnh đất “đi trước, về sau”. Nhà thơ Tố Hữu đã khắc họa rất chân xác khi viết “Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà”. Với Bác, miền Nam là nhà, thân thuộc và đầy thương yêu.

“Một ngày mà Tổ quốc chưa thống nhất, đồng bào còn chịu khổ là một ngày tôi ăn không ngon, ngủ không yên”

Bởi tình yêu, tình thân lớn lao, thiêng liêng đó mà trong chừng ấy năm đất nước bị chia cắt, miền Nam oằn mình trong hành trình tranh đấu vì hòa bình, vì độc lập tự do thì cũng chừng ấy năm tháng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đau đáu khôn nguôi. Bác từng nói: “Ở miền Nam, mỗi người, mỗi gia đình đều có một nỗi đau khổ riêng. Gộp nỗi đau khổ riêng của mỗi người, mỗi gia đình lại thì thành nỗi đau khổ của tôi”.

Thiếu tướng Phan Văn Xoàn - người nhiều năm bảo vệ Bác - từng kể rằng: “Có lẽ tình cảm yêu thương sâu nặng nhất Bác dành trọn cho đồng bào miền Nam. Cây vú sữa, tấm bản đồ, đó là những nơi Bác thường đối diện, trầm tư. Cũng theo lời kể của Thiếu tướng Phan Văn Xoàn, năm 1962, anh Nguyễn Văn Hiếu và nhà thơ Thanh Hải được đi trong đoàn đại biểu đầu tiên của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra thăm Bác. Bác bảo chuẩn bị ở vườn hoa Phủ Chủ tịch, dưới giàn hoa giấy để Bác tiếp khách. Anh Nguyễn Văn Hiếu đem theo một chiếc lọ bằng vỏ đạn kính tặng Bác và nói: "Nhân dân miền Nam luôn hướng về Bác, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ!". Cùng tiếp đoàn với Bác có Thủ tướng Phạm Văn Đồng và đồng chí Xuân Thủy. Đồng chí Xuân Thủy hỏi: "Thưa Bác, có quà gì tặng miền Nam không ạ?". Bác yên lặng một lúc rồi đưa tay chỉ vào phía trái tim "Quà tặng miền Nam chỉ có cái này". Mọi người xúc động, rưng rưng nước mắt.

Bác Hồ trò chuyện với bà Nguyễn Thị Ráo, thành viên đoàn đại biểu Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tại Hà Nội ngày 28/2/1969. Ảnh tư liệu/ TTXVN

Năm 1965, gặp đoàn anh hùng dũng sĩ miền Nam ra thăm miền Bắc, Người xúc động nói: “Bác mong các cháu lắm, Bác nhớ đồng bào miền Nam lắm!”. Vào các dịp lễ, Tết, điều đầu tiên Bác nghĩ tới là đi thăm các trường con em miền Nam tập kết. Điều Bác quan tâm nhất luôn là chuyện chiến trường, là tâm tư của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ miền Nam.

Cũng bởi tình cảm mong nhớ đau đau ấy, Người luôn dõi theo từng bước tiến của cách mạng miền Nam, luôn trăn trở để làm sao thống nhất đất nước, non sông nối liền một dải. Bác từng nhiều lần chia sẻ: “Một ngày mà Tổ quốc chưa thống nhất, đồng bào còn chịu khổ là một ngày tôi ăn không ngon, ngủ không yên”; “Trái tim của tôi và 17 triệu đồng bào miền Bắc luôn luôn đập một nhịp với trái tim của đồng bào miền Nam... không một giờ, một phút nào không nhớ đến đồng bào ruột thịt ở miền Nam đang chiến đấu anh dũng chống bọn Mỹ - Diệm để cứu nước cứu nhà”. Đồng chí Vũ Kỳ - thư ký riêng của Bác - từng cho biết, hằng ngày, Bác vẫn yêu cầu cán bộ Bộ Tổng tham mưu sang báo cáo về tình hình chiến sự ở miền Nam. Và cho đến những giây phút cuối đời, Người vẫn theo dõi tình hình chiến sự ở miền Nam.

Cũng bởi niềm đau đáu day dứt ấy, mà nhiều lần Người nén nỗi vui riêng để chờ ngày cùng hòa vào niềm vui chung. Như lần Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xin tạm hoãn việc trao tặng Huân chương Lênin - Huân chương cao quý nhất của Liên Xô, nhân dịp kỷ niệm 50 năm Cách mạng Tháng Mười Nga, để đợi: “Đến ngày nhân dân chúng tôi đánh đuổi được bọn đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng hoàn toàn đất nước Việt Nam, tôi sẽ đại diện cho toàn thể đồng bào tôi, trân trọng và vui mừng lãnh lấy Huân chương mang tên Lênin vĩ đại”. Hay khi Quốc hội nước ta quyết định trao tặng Người Huân chương Sao Vàng (tháng 5/1968), Người lại một lần nữa nguyện chờ đợi: “Tôi xin Quốc hội chờ đến ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Tổ quốc hòa bình, thống nhất, Bắc Nam sum họp một nhà, Quốc hội sẽ cho phép đồng bào miền Nam trao cho tôi Huân chương cao quý. Như vậy thì toàn dân ta sẽ sung sướng, vui mừng".

Bác Hồ với các anh hùng và dũng sĩ miền Nam năm 1969. Ảnh: Tư liệu/TTXVN

Những năm tháng cuối của cuộc đời mình, khi thấy sức khỏe có chiều hướng xấu đi, Bác một lần nữa đề xuất cương quyết hơn việc bố trí cho Bác vào miền Nam trước ngày giải phóng. Ngày 10/3/1968, Bác viết thư cho đồng chí Lê Duẩn nói rõ ý định ấy và nêu cách đi, cả thời gian, lịch trình chuyến đi. “Nhớ lại ngày Noel năm ngoái, chú có ý khuyên Bác đi thăm miền Nam sau ngày ta thắng lợi hoàn toàn. Bác rất tán thành. Nhưng nay chỉ đổi chữ “sau” thành chữ “trước” ngày thắng lợi hoàn toàn, tức là đi thăm khi anh em trong ấy đang chuẩn bị mở màn thứ 3. Đi thăm đúng lúc đó mới có tác dụng khuyến khích thêm anh em…”- Bác viết trong thư. Bác cũng lên kế hoạch chuẩn bị tỉ mỉ cho chuyến đi, kể cả dành thời gian đi bộ, tập leo dốc để rèn luyện sức khỏe.

Tuy nhiên, niềm mong mỏi ấy của Bác đã không thể trở thành hiện thực. Nhưng đến tận những giây phút cuối cùng của cuộc đời, trên giường bệnh, Bác vẫn đòi được nghe báo cáo tình hình chiến trường, vẫn theo dõi bản đồ chiến sự miền Nam, yêu cầu hễ có đồng chí, đồng bào nào từ miền Nam ra thì phải đưa vào gặp Bác… Tình cảm với miền Nam, nỗi nhớ, niềm thương miền Nam đã luôn sâu nặng như thế trong Bác suốt cả cuộc đời.

CTV Hà Anh/VOV.VN