Chủ tịch tỉnh được trao thẩm quyền lớn với các dự án đất đai, nhà ở từ ngày 1/3/2026
Từ ngày 1/3/2026, chủ tịch tỉnh được giao thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án liên quan đến việc giao, cho thuê đất không đấu giá; chuyển mục đích sử dụng đất; xây dựng sân golf, cảng biển, sân bay.
Trong không khí làm việc khẩn trương của ngày cuối kỳ họp (ngày 11/12), Quốc hội đã bấm nút thông qua luật quan trọng - Luật Đầu tư sửa đổi.
Luật được thông qua với 7 chương, 52 điều, có hiệu lực từ ngày 1/3/2026. Đây là một dấu mốc lập pháp mới, mở ra không gian đầu tư theo hướng “hoạt động đầu tư kinh doanh trong các ngành, nghề mà luật không cấm”.
Tinh thần ấy được thể hiện rõ ngay trong quy định: nhà đầu tư được quyền tiến hành hoạt động kinh doanh trong mọi ngành, nghề mà luật không cấm; còn với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện thì phải tuân thủ đầy đủ điều kiện pháp lý hiện hành.
Dấu ấn rõ nét nhất của lần sửa đổi này nằm ở việc sắp xếp lại “hai danh mục”: ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh và ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Ảnh minh họa
Theo đó, các ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh gồm: kinh doanh các chất ma túy; kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật được quy định; kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên; kinh doanh mại dâm; mua, bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người; kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người; kinh doanh pháo nổ; kinh doanh dịch vụ đòi nợ; kinh doanh mua bán bảo vật quốc gia; kinh doanh xuất khẩu di vật, cổ vật.
Đáng chú ý, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng chính thức được bổ sung vào danh mục cấm.
Trong phần giải trình trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết quá trình rà soát được tiến hành cùng các bộ, ngành nhằm “sàng lọc và phân định rõ” đâu là lĩnh vực cần thực hiện “tiền kiểm”.
Chủ tịch tỉnh được trao quyền chấp thuận hàng loạt dự án lớn
Cũng theo Luật Đầu tư sửa đổi, với những ngành, nghề mà điều kiện hiện hành thực chất chỉ áp dụng với sản phẩm, dịch vụ đầu ra và có thể kiểm soát bằng quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật thì chuyển sang “hậu kiểm”, phù hợp tinh thần Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.
Từ nguyên tắc này, luật đã cắt giảm, sửa đổi hoặc bổ sung điều kiện của 38 ngành nghề - trải rộng từ thủ tục thuế, hải quan, phụ trợ bảo hiểm, giám định thương mại đến tạm nhập tái xuất hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, hàng đông lạnh, hàng đã qua sử dụng và mở rộng đến an toàn hàng hải, bảo dưỡng ô tô… Đồng thời, luật đã rà soát sửa đổi phạm vi 20 ngành nghề khác.
Chủ tịch tỉnh, thành phố được giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá, đấu thầu. Ảnh: Huế EX
Về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, Quốc hội giữ thẩm quyền đối với các dự án yêu cầu áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt.
Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư đối với hàng loạt dự án có tác động lớn: từ chuyển mục đích sử dụng các loại rừng với quy mô từ 50-1.000ha đến dự án trên đất trồng lúa hai vụ từ 500ha; từ dự án kinh doanh đặt cược, casino (trừ trò chơi điện tử có thưởng cho người nước ngoài) đến nhà máy điện hạt nhân; từ dự án của nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực viễn thông có hạ tầng mạng, trồng rừng, xuất bản, báo chí… đến các dự án phải di dân tái định cư quy mô rất lớn (từ 20.000 người ở miền núi, 50.000 người ở vùng khác).
Ngoài danh mục này, các dự án do thẩm quyền chủ tịch tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư gồm: dự án đầu tư mà nhà đầu tư có đề nghị Nhà nước giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất; dự án có đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất; giao khu vực biển; các dự án xây dựng nhà ở; dự án đầu tư chế biến dầu khí; dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh sân golf...
Ngoài ra, chủ tịch tỉnh còn có thẩm quyền trong việc chấp nhận đầu tư dự án xây dựng mới đối với: cảng hàng không, sân bay; đường cất hạ cánh của cảng hàng không, sân bay; nhà ga hành khách của cảng hàng không quốc tế; nhà ga hàng hóa của cảng hàng không, sân bay có công suất từ 1 triệu tấn/năm trở lên.
Luật Đầu tư sửa đổi được thông qua thể hiện nỗ lực định hình lại môi trường đầu tư theo hướng minh bạch, chuẩn mực hơn nhưng cũng linh hoạt hơn, phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới. Việc này cho thấy quyết tâm cải cách của Nhà nước và cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp. Khi thể chế thông thoáng và niềm tin được củng cố, dòng vốn sẽ chủ động tìm đến, tạo sức bật mạnh mẽ cho nền kinh tế.
