Chủ tịch xã sẽ đảm nhiệm thêm trọng trách giáo dục sau sáp nhập?

Dự thảo được xây dựng nhằm cụ thể hóa các quy định quan trọng tại Nghị định số 142/2025/NĐ-CP về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT, và Nghị định số 143/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT. So với các văn bản hiện hành, dự thảo lần này có nhiều nội dung điều chỉnh đáng chú ý, phản ánh lộ trình tăng cường hiệu quả quản lý giáo dục từ trung ương đến cơ sở.

Mở rộng thẩm quyền và phạm vi quản lý của Sở GD&ĐT

Theo dự thảo Thông tư, Sở GD&ĐT được giao trách nhiệm tham mưu cho Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh thực hiện 7 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, nay được phân cấp về Chủ tịch UBND cấp tỉnh theo Nghị định 143/2025/NĐ-CP. Các nhiệm vụ này bao gồm:

- Công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 1 và mức độ 2, xóa mù chữ mức độ 1 đối với tỉnh.

- Cho phép thành lập cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông do cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài, tổ chức quốc tế liên chính phủ thành lập.

- Chuyển đổi loại hình cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông do cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài, tổ chức quốc tế liên chính phủ đề nghị thành lập sang cơ sở hoạt động không vì lợi nhuận.

- Phê duyệt liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài tại địa phương.

- Cấp, gia hạn, sửa đổi, bổ sung quyết định cho phép thành lập văn phòng đại diện của tổ chức, cơ sở giáo dục nước ngoài tại Việt Nam.

- Cấp, sửa đổi, bổ sung, gia hạn, cấp lại, chấm dứt hoạt động, thu hồi giấy phép thành lập văn phòng đại diện của tổ chức, cơ sở giáo dục nghề nghiệp nước ngoài tại Việt Nam.

- Đánh giá việc đảm bảo các điều kiện tổ chức dạy học tiếng dân tộc thiểu số.

Ảnh minh họa.

Đáng chú ý, Sở GD&ĐT còn được giao nhiệm vụ thực hiện toàn bộ việc tuyển dụng, quản lý, sử dụng, tiếp nhận, điều động, biệt phái, thuyên chuyển, bổ nhiệm, thăng hạng chức danh nghề nghiệp, thay đổi chức danh nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá đối với đội ngũ nhà giáo, nhân sự quản lý, viên chức và người lao động trong tất cả các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh theo quy định tại Nghị định số 142/2025/NĐ-CP.

Đây là một sự thay đổi lớn bởi trước đây, các nhiệm vụ này đối với cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở thường do UBND cấp huyện và Phòng GD&ĐT thực hiện. Sự tập trung quyền quản lý nhân sự về một đầu mối cấp tỉnh nhằm đảm bảo tính đồng bộ và chuyên nghiệp.

Bổ sung hai nhiệm vụ mới cho Chủ tịch UBND cấp xã

Dự thảo Thông tư cũng quy định cụ thể vai trò tham mưu của bộ phận chuyên môn về giáo dục – đào tạo thuộc Phòng Văn hóa – Xã hội cấp xã trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước về giáo dục đối với các cơ sở giáo dục trên địa bàn. Điều này làm rõ hơn trách nhiệm của cấp cơ sở trong hệ thống quản lý giáo dục.

Đặc biệt, dự thảo đã bổ sung hai nhiệm vụ mới mà trước đây, theo quy định tại Nghị định số 142/2025/NĐ-CP của Chính phủ, không được giao cho Chủ tịch UBND cấp xã. Đây là những thay đổi quan trọng, thể hiện sự trao quyền và tăng cường vai trò của chính quyền cấp cơ sở trong quản lý giáo dục địa phương. Cụ thể

Thứ nhất, tham mưu, trình Chủ tịch UBND cấp xã quyết định công nhận, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, kéo dài thời gian công tác đến tuổi nghỉ hưu, miễn nhiệm, thôi giữ chức vụ, biệt phái, thay đổi vị trí việc làm, khen thưởng và kỷ luật đối với người đứng đầu và cấp phó người đứng đầu các cơ sở giáo dục công lập thuộc phạm vi quản lý. Nhiệm vụ này nhấn mạnh vai trò trực tiếp của Chủ tịch UBND cấp xã trong việc quản lý nhân sự chủ chốt tại các trường học công lập trên địa bàn, từ đó nâng cao trách nhiệm và tính chủ động của cấp xã.

Thứ hai, tham mưu, trình Chủ tịch UBND cấp xã quyết định thành lập hội đồng trường; công nhận, bổ nhiệm, miễn nhiệm Chủ tịch hội đồng trường; bổ sung, thay thế thành viên hội đồng trường tại các cơ sở giáo dục công lập. Đồng thời, tham mưu quyết định công nhận hoặc không công nhận hội đồng trường, Chủ tịch, Phó Chủ tịch hội đồng trường, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng tại các cơ sở giáo dục tư thục theo đúng tiêu chuẩn chức danh và thủ tục pháp luật quy định.

Việc trao quyền này giúp Chủ tịch UBND cấp xã giám sát và quản lý chặt chẽ hơn hoạt động của các hội đồng trường, cả công lập và tư thục, đảm bảo việc bổ nhiệm và hoạt động của các vị trí chủ chốt trong nhà trường tuân thủ đúng quy định pháp luật và đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục địa phương.

Việc xác định rõ phạm vi tham mưu và giới hạn thẩm quyền của cấp xã là bước đi cần thiết nhằm hoàn thiện cơ chế phân cấp trong quản lý giáo dục, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách tại cơ sở.