Chú trọng khai thác thị trường giàu tiềm năng

Tại hội thảo, đại diện Cục Xúc tiến thương mại cho biết, Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của Canada và đứng đầu trong số các nước ASEAN, chiếm gần 45% tổng kim ngạch Canada nhập khẩu từ khu vực.

Canada là một trong những thị trường tiềm năng hàng đầu với nền kinh tế mở, có nhu cầu đa dạng về hàng hóa, sở hữu sức mua lớn và hệ thống tiêu chuẩn cao, đóng vai trò là cửa ngõ quan trọng để doanh nghiệp (DN) Việt Nam tiếp cận sâu hơn chuỗi cung ứng khu vực Bắc Mỹ. Đặc biệt, hai quốc gia cùng là thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đối tác trong các cơ chế WTO, APEC...

Tuy nhiên, hoạt động thương mại hai bên vẫn còn nhiều điểm hạn chế. Trong đó, khoảng 4 tỷ USD trong tổng kim ngạch hàng hóa Việt Nam vào thị trường Canada thông qua các kênh phân phối trung gian đặt tại Mỹ.

Nguyên nhân chủ yếu là do đặc điểm vận hành của chuỗi cung ứng Bắc Mỹ, nơi nhiều tập đoàn bán lẻ lớn như Walmart, Amazon... đặt trung tâm logistics tại Mỹ để phục vụ cả khu vực này. Mô hình phân phối này phần nào giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận thuận lợi hơn tới người tiêu dùng Canada nhờ tận dụng cơ sở hạ tầng và năng lực phân phối hiện đại.

Dù vậy, hình thức này cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc kiểm soát thị trường mục tiêu, nâng cao năng lực xây dựng thương hiệu quốc gia...

Ngoài vấn đề kênh phân phối, sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam hiện vẫn đối mặt với một số hạn chế về năng lực chế biến sâu, nhận diện thương hiệu chưa được định vị rõ ràng và chất lượng chưa đồng đều. Điều này khiến nhiều nhóm hàng, đặc biệt là nông sản, thực phẩm, dù có sản lượng cao nhưng giá trị kim ngạch chưa tương xứng.

Theo Tham tán thương mại Việt Nam tại Canada Trần Thu Quỳnh, khoảng 81% hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Canada sử dụng ưu đãi tối huệ quốc (MFN), chỉ có 18% sử dụng ưu đãi CPTPP. Hiện giày dép, thực phẩm chế biến, sản phẩm chế phẩm ngũ cốc có tỷ lệ sử dụng ưu đãi thuế quan CPTPP tốt nhất. Tuy nhiên, các nhóm hàng quan trọng của Việt Nam là dệt may, đồ chơi, sắt thép, chế phẩm thịt cá có khả năng sử dụng ưu đãi hiệp định CPTPP thấp nhất (với khoảng 5%).

Theo bà Quỳnh, DN hai bên cần tận dụng các FTA nói chung cũng như CPTPP nói riêng, không chỉ khai thác ưu đãi về thuế quan để thúc đẩy xuất khẩu trong ngắn hạn, mà ý nghĩa lớn hơn là kết nối sản xuất, đầu tư công nghệ để tạo ra giá trị cao hơn trong hợp tác song phương.

Đặc biệt, việc sử dụng CPTPP có lợi thế hơn vào Canada bởi nhà xuất khẩu của nước này rất quan tâm đến sử dụng hàm lượng giá trị khu vực trong chiến lược mua đầu vào. Mục đích nhằm tận dụng nguyên tắc xuất xứ cộng gộp trong sản xuất để xuất khẩu sang các thị trường mà cả Việt Nam và Canada có chung FTA.

Cũng theo bà Quỳnh, đây không chỉ là việc bán nhiều hàng hơn, mà là sử dụng chiến lược công nghiệp dựa trên lợi thế FTA mang lại, cũng như bổ trợ sự tương thích ưu thế giữa hai nước. Bà Quỳnh cũng cho biết, Chính phủ nước này đang nỗ lực xóa bỏ rào cản thương mại nội bộ, trong đó liên quan trực tiếp đến xuất khẩu của Việt Nam là quy chuẩn chung bao bì giữa các tỉnh bang và rỡ bỏ rào cản trong lĩnh vực vận tải. Điều này mở ra tiềm năng cho DN xuất khẩu Việt Nam, mở ra cơ hội đầu tư sản xuất vào Canada, đầu tư trung tâm phân phối vào Bắc Mỹ, Nam Mỹ...

Giới chuyên gia kinh tế khuyến cáo, Canada là thị trường rất nghiêm ngặt. Vì vậy, DN trước khi vào thị trường phải rà soát xem đã đáp ứng hay chưa đáp ứng những tiêu chí nào. Nếu cần thiết, các DN cần hợp tác xây dựng một chuỗi sản xuất, thay vì mỗi DN làm một sản phẩm cạnh tranh với nhau.

An Bình