Trung Quốc hạn chế đất hiếm, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu lên tiếng báo động

Xe được lắp ráp trên dây chuyền tại nhà máy BMW ở Leipzig. Ảnh: Getty.

Theo Hiệp hội cung cấp ô tô châu Âu CLEPA, một số nhà máy và dây chuyền sản xuất của nhà cung cấp ô tô châu Âu đã phải đóng cửa do lệnh kiểm soát xuất khẩu gần đây của Trung Quốc, với cảnh báo của nhóm này về nhiều đợt ngừng hoạt động hơn khi hàng tồn kho cạn kiệt.

Ngành công nghiệp ô tô và các giám đốc điều hành ô tô của Đức cũng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo, cho biết lĩnh vực toàn cầu hóa cao này rất dễ bị tổn thương trước sự gián đoạn chuỗi cung ứng tiếp theo.

Vào đầu tháng 4, Bộ Thương mại Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với một số nguyên tố đất hiếm và nam châm được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực ô tô, quốc phòng và năng lượng. Các hạn chế này là một phần trong phản ứng đối với việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế đối với các sản phẩm của Bắc Kinh.

CLEPA nói rằng mặc dù hàng trăm đơn xin cấp phép xuất khẩu đã được nộp lên chính quyền Trung Quốc kể từ đầu tháng 4, nhưng chỉ có khoảng 25% trong số đó được chấp thuận.

"Với chuỗi cung ứng toàn cầu đan xen sâu sắc, các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc đã khiến hoạt động sản xuất trong lĩnh vực cung cấp của châu Âu phải đóng cửa", Tổng thư ký CLEPA Benjamin Krieger cho biết trong một tuyên bố.

Về phần mình, Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA), nhóm vận động hành lang chính của ngành công nghiệp ô tô nước này, đã cảnh báo rằng các hạn chế xuất khẩu của Bắc Kinh có thể sớm khiến sản lượng bị đình trệ.

“Các hạn chế xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc là một thách thức nghiêm trọng đối với an ninh nguồn cung, không chỉ trong chuỗi cung ứng ô tô. Mặc dù một số giấy phép hiện đã được cấp, nhưng hiện tại vẫn chưa đủ để đảm bảo sản xuất suôn sẻ”, Chủ tịch VDA Hildegard Müller trả lời CNBC.

“Một vấn đề nữa phát sinh từ việc thông quan chậm đối với hàng xuất khẩu đã được cấp giấy phép xuất khẩu hợp lệ. Nếu tình hình không thay đổi nhanh chóng, sự chậm trễ trong sản xuất và thậm chí là ngừng sản xuất không còn có thể loại trừ nữa”, bà nói thêm.

Công nhân vận chuyển đất chứa nguyên tố đất hiếm để xuất khẩu tại một cảng ở Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Müller nhắc lại lời kêu gọi của VDA đối với các nhà lập pháp Đức và Liên minh châu Âu “nêu vấn đề này một cách rõ ràng với phía Trung Quốc để có thể nhanh chóng tìm ra giải pháp cho tình hình”.

Nhu cầu về đất hiếm và khoáng chất quan trọng dự kiến sẽ tăng theo cấp số nhân trong những năm tới khi quá trình chuyển đổi năng lượng sạch diễn ra nhanh chóng.

Trong khi đó, Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu không thể tranh cãi về chuỗi cung ứng khoáng chất quan trọng, chiếm khoảng 60% sản lượng khoáng chất và vật liệu đất hiếm của thế giới. Các quan chức Mỹ trước đây đã cảnh báo rằng điều này đặt ra một thách thức chiến lược trong bối cảnh chuyển hướng sang các nguồn năng lượng bền vững hơn.

BMW của Đức được cho là đã nói vào thứ Tư tuần qua rằng một số mạng lưới nhà cung cấp của họ đã bị ảnh hưởng bởi lệnh hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc, trong khi các đối thủ lớn trong nước là Volkswagen và Mercedes-Benz Group đều cho biết họ không gặp phải tình trạng thiếu hụt nào.

“Về nguyên tắc, Mercedes-Benz có một chiến lược đối với tất cả các nguyên liệu thô quan trọng được mua trực tiếp và gián tiếp, đảm bảo nhu cầu trong dài hạn và giảm thiểu rủi ro cung ứng trong dài hạn, biết rõ rằng trữ lượng nguyên liệu thô bị hạn chế ở một số khu vực", một phát ngôn viên của Tập đoàn Mercedes-Benz nói.

Nhà sản xuất ô tô này cũng cho biết họ cũng đang nghiên cứu các giải pháp có thể "giảm đáng kể" lượng kim loại đất hiếm trên mỗi đơn vị xe.

Một phát ngôn viên của Volkswagen nói với CNBC rằng nguồn cung cấp phụ tùng ô tô có chứa đất hiếm vẫn ổn định.

"Các nhà cung cấp của chúng tôi liên tục làm việc với các nhà thầu phụ của họ để có được các giấy phép xuất khẩu cần thiết. Chúng tôi đã nhận được dấu hiệu cho thấy một số lượng hạn chế các giấy phép này đã được cấp", Volkswagen cho hay.

Nhà sản xuất ô tô Volkswagen cũng đang phải tìm cách giảm thiểu tác động của các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc bằng cách hợp tác với chính phủ Nhật Bản và Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản.

"Đó là điều đang diễn ra khi chúng ta nói chuyện này và đúng là nó sẽ có một số tác động đến ngành công nghiệp ô tô", tân CEO Nissan Ivan Espinosa nói với CNBC.

"Chúng tôi cần tiếp tục tìm kiếm các giải pháp thay thế cho tương lai, duy trì sự linh hoạt và giữ cho các lựa chọn của chúng tôi luôn mở", ông nói thêm.

Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản Suzuki Motor trong khi đó đã phải đình chỉ sản xuất xe Swift do lệnh hạn chế đất hiếm của Trung Quốc.

Nam Nguyễn