Chưa cuối tháng đã hết lương, vì sao người trẻ không thể tiết kiệm?

Nhiều người có công việc và nguồn thu nhập ổn định nhưng họ không thể đạt được tự do tài chính và cuộc sống lý tưởng.

Chi phí sinh hoạt tăng cao

Với tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, giá nhà đất, giá hàng hóa và các chi phí sinh hoạt khác tiếp tục tăng. Đặc biệt ở các thành phố hạng nhất, người trẻ thường phải chịu những chi phí cao như tiền thuê nhà, đi lại và ăn uống.

Điều này khiến họ khó có thêm tiền để tiết kiệm mà vẫn đảm bảo được nhu cầu sinh hoạt cơ bản. Ngoài ra, với trình độ học vấn ngày càng được nâng cao, giới trẻ có yêu cầu ngày càng cao về phát triển nghề nghiệp. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, họ phải đầu tư nhiều thời gian và tiền bạc hơn cho việc học tập, rèn luyện.

Ảnh minh họa

Những thay đổi trong quan niệm tiêu dùng và nhu cầu tiêu dùng đa dạng

Ngoài các danh mục tiêu dùng cơ bản như phục vụ ăn uống, thực phẩm, nhu yếu phẩm hàng ngày và mỹ phẩm, các danh mục tiêu dùng không thiết yếu hoặc có giá trị lớn khác như quần áo, đồ nội thất, đồ gia dụng, thiết bị liên lạc và ô tô có xu hướng tăng trưởng âm hoặc thấp. Điều này cho thấy xét về mặt tiêu dùng, con người ngày nay thiên về đáp ứng những nhu cầu cơ bản trong cuộc sống hơn là theo đuổi lối sống chất lượng, cao cấp.

Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát vào năm 2020, người dân trên toàn thế giới đã phải hứng chịu những tác động và thách thức chưa từng có. Dịch bệnh không chỉ đe dọa sức khỏe, tính mạng con người mà còn mang đến những khó khăn, thay đổi trong công việc, đời sống của người dân.

Nhiều người đã mất việc làm hoặc nguồn thu nhập do dịch bệnh, buộc phải làm việc, học tập tại nhà, không thể đi du lịch, giải trí. Những điều này đã dẫn tới những thay đổi trong thái độ và hành vi của người dân đối với việc tiêu dùng.

Một mặt, người dân quan tâm hơn đến sức khỏe, sự an toàn của bản thân và gia đình, tiêu dùng tiết kiệm, hợp lý hơn, tránh những chi phí và rủi ro không đáng có. Mặt khác, mọi người cũng mong muốn tìm kiếm một số phương thức tiêu dùng có thể mang lại cho họ hạnh phúc và sự hài lòng, chẳng hạn như mua sắm trực tuyến, mang về, phát trực tiếp, trò chơi,... Tất cả những điều này đều phản ánh sự điều chỉnh tâm lý và hành vi tiêu dùng của người dân trong môi trường dịch bệnh.

Với sự phát triển và tiến bộ của xã hội, những giá trị và quan điểm sống của con người không ngừng thay đổi và cập nhật. Đặc biệt với sự phổ biến và phát triển của các công nghệ như Internet, mạng xã hội, điện thoại thông minh, cách con người tiếp nhận thông tin, giao tiếp, thể hiện bản thân và thể hiện cá tính của mình cũng có những thay đổi to lớn. Trong môi trường như vậy, nhu cầu và mong đợi tiêu dùng của con người không còn đơn lẻ và cố định mà trở nên đa dạng và linh hoạt.

Mọi người chú ý nhiều hơn đến tính cách và sở thích của bản thân và theo đuổi các phương pháp tiêu dùng phù hợp với bản sắc và giá trị của họ. Bên cạnh đó, mọi người cũng chú ý hơn đến xã hội và môi trường của chính họ và đang theo đuổi các phương thức tiêu dùng phù hợp với trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường chẳng hạn như xanh, ít carbon, tái chế,... Tất cả những điều này đều phản ánh nhu cầu tiêu dùng đa dạng và cá nhân hóa của người dân trong bối cảnh xã hội thay đổi.

Thiếu kiến thức tài chính và phương pháp quản lý tài chính thống nhất

Chỉ số hiểu biết tài chính là chỉ số toàn diện đo lường kiến thức tài chính, hành vi tài chính và thái độ tài chính của người dân. Nó phản ánh khả năng hiểu biết và sử dụng các sản phẩm, dịch vụ tài chính của người dân. Mặc dù người dân có sự nhiệt tình và chủ động nhất định trong quản lý tài chính nhưng họ lại thiếu kiến thức và kỹ năng đầy đủ.

Ảnh minh họa

Trong hệ thống giáo dục nước ta, giáo dục tài chính không phải là một khóa học quan trọng hoặc bắt buộc. Từ tiểu học đến đại học, rất ít khóa học giáo dục tài chính có tính hệ thống và chuyên nghiệp. Nhiều người thiếu hiểu biết rõ ràng và chính xác về các khái niệm, nguyên tắc, công cụ tài chính cơ bản,...

Chưa kể đến sự hiểu biết sâu sắc và toàn diện về thị trường tài chính, sản phẩm tài chính, rủi ro tài chính phức tạp và luôn thay đổi. Điều này đã dẫn đến tình trạng nhiều người thiếu những kiến thức, kỹ năng cần thiết để đưa ra những quyết định hợp lý và hiệu quả trong quản lý tài chính.

Áp lực xã hội

Người trẻ thường phải đối mặt với áp lực xã hội như theo đuổi chất lượng cuộc sống cao, theo đuổi lối sống tiêu dùng phô trương,... Dù con người cần có ý thức tự lập nhưng sẽ bị ảnh hưởng ở mức độ nào đó bởi lối sống và áp lực này , đặc biệt là những người trẻ mới ra trường, chưa có hiểu biết nhất định về xã hội. Áp lực xã hội sẽ khiến họ tiêu dùng quá mức và từ đó không thể tiết kiệm một số tiền.

Thùy Linh