Chữa ngọng L-N: Nhiều cách làm sáng tạo trong trường học ở Hưng Yên

Năm học 2025-2026, trường Mầm non Thiên Đức (phường Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên) đã triển khai chuyên đề “Phát âm chuẩn - Nói hay - Diễn cảm" với nhiều hình thức phong phú và sáng tạo. Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN

Dù còn nhiều khó khăn, song với sự đồng hành của gia đình, nhà trường và xã hội, Kế hoạch này không chỉ dừng lại ở phong trào mà tiến tới mục tiêu xa hơn là giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt cũng như củng cố nền tảng ngôn ngữ cho thế hệ tương lai.

Nhiều cách làm sáng tạo

Thực trạng học sinh hay thậm chí cả người lớn nhầm lẫn phát âm và viết giữa hai phụ âm đầu L và N không chỉ là vấn đề của riêng Hưng Yên mà còn khá phổ biến tại nhiều địa phương. Ngay từ đầu năm học, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hưng Yên đã ban hành Kế hoạch 878-KH/SGDĐT ngày 10/9/2025 về “Khắc phục tình trạng phát âm nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L-N cho cán bộ, giáo viên; tình trạng phát âm, viết chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L-N cho học sinh trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2025-2030”, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học này và những năm tiếp theo. Tỉnh đặt mục tiêu giai đoạn 2025-2026 có 80% cán bộ, giáo viên khắc phục được lỗi phát âm và 50% học sinh không mắc lỗi phát âm, viết chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm L và N; giai đoạn 2027-2030, đạt 100% đội ngũ cán bộ, giáo viên trong các cơ sở giáo dục phát âm đúng, phát âm chuẩn; 80% số học sinh có tình trạng phát âm, viết chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L-N được khắc phục.

Ngay sau khi Kế hoạch được ban hành, đặc biệt là hội thảo chuyên đề với sự tham gia của hơn 41.000 cán bộ quản lý, giáo viên và trên 1.500 điểm cầu toàn tỉnh với chuyên gia về ngôn ngữ, các cơ sở giáo dục trên địa bàn đã khẩn trương hiện thực hóa bằng những chuyên đề, chương trình cụ thể.

Giờ học tiếng Việt của học sinh Trường Tiểu học Hiến Nam (phường Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN

Năm học này, Trường Tiểu học Hiến Nam (phường Phố Hiến, Hưng Yên) có 1.116 học sinh với 29 lớp học và 46 cán bộ, giáo viên. Cô giáo Nguyễn Thị Thắm, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, những năm học trước, trường đã chú trọng việc rèn nói đúng, viết đúng cho toàn thể học sinh. Năm học 2025-2026, sau khi Sở Giáo dục và Đào tạo ban hành Kế hoạch số 878, hoạt động này tiếp tục được tuyên truyền sâu rộng đến phụ huynh học sinh và được coi là hoạt động chủ đạo trong công tác dạy và học của nhà trường.

Không chỉ tổ chức hoạt động giáo dục tại lớp học, nhà trường đã tổ chức các hoạt động thi đua sôi nổi như thi phát âm vào buổi sinh hoạt đầu tuần, giúp học sinh rèn luyện phát âm chuẩn, viết chuẩn. Đặc biệt, trong dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 năm nay, trường sẽ tổ chức thi hội giảng "Đọc đúng, viết đúng" cho học sinh và giáo viên. Theo đó, mỗi lớp chọn 3 học sinh, mỗi tổ nhóm chọn 1 giáo viên thi cấp trường.

Trong giờ học tiếng Việt của lớp 2E, cô Lê Thị Thanh Thủy hướng dẫn học sinh đồng thanh đọc theo từng câu có từ đơn với phụ âm N-L và những câu văn dài có xen kẽ 2 phụ âm. Tỷ lệ học sinh phát âm nhầm lẫn còn rất ít, cho thấy nỗ lực rèn luyện luyện đọc, luyện viết hằng ngày của cô và trò trong hơn 1 tháng qua.

Giờ học tiếng Việt của lớp 2E, trường Tiểu học Hiến Nam (phường Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN

Cô giáo Lê Thị Thanh Thủy chia sẻ, để sửa lỗi phát âm và lỗi chính tả nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L và N, giáo viên thực hiện phương pháp bắt đầu từ nghe để nhận diện được hai phụ âm chuẩn, sau đó hướng dẫn học sinh đặt khẩu hình lưỡi, đọc từ đơn với L, N, kết hợp đan xen, sau đó luyện tập câu văn ngắn, câu văn dài và mở rộng ra các đoạn văn. Theo cô Thủy, việc truyền thông nâng cao ý thức của phụ huynh đặc biệt quan trọng, bởi chỉ khi có sự phối hợp, đồng hành từ nhà trường đến gia đình, việc đọc chuẩn, viết chuẩn của học trò sẽ hiệu quả và triệt để hơn. Trên cơ sở đó, ngoài giờ học, cô Thủy phát những phiếu đọc bài cho học sinh, sau đó các em sẽ rèn luyện đọc ở nhà với hướng dẫn của phụ huynh và gửi lại video để cô nhận xét, chỉnh sửa.

Chị Lưu Thị Tươi (phường Phố Hiến) có con đang học lớp 1 và lớp 5 tại Trường Tiểu học Hiến Nam cho biết, trước đây, 2 con của chị cũng có hiện tượng nhầm lẫn 2 phụ âm đầu L và N. Để sửa lỗi cho con, cùng với việc học ở trường, khi về nhà, gia đình chủ động phát hiện khi con nói sai và hướng dẫn con nói lại cho đúng. Chị cũng thường xuyên dùng Từ điển Tiếng Việt và đọc cho con nghe về những phụ âm L, N, đồng thời diễn giải nghĩa của từ để con làm giàu thêm vốn từ của mình. Bằng cách làm này, đến nay, việc nhầm lẫn trong phát âm và viết chính tả của con chị Tươi đã được cải thiện đáng kể.

Tạo nền tảng vững chắc

Giờ học “Bé luyện nói hay”của cô và trò lớp 5 tuổi trường Mầm non Thiên Đức (phường Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN

Sửa lỗi phát âm nhầm lẫn không chỉ trở thành hoạt động giáo dục trọng tâm được tổ chức ở các cấp học giáo dục phổ thông mà ngay ở bậc học mầm non - bậc học đầu tiên và quan trọng nhất trong việc hình thành ngôn ngữ, việc rèn luyện phát âm chuẩn cũng được đặc biệt chú trọng.

Tại Trường Mầm non Thiên Đức (phường Phố Hiến), giờ học của cô và trò lớp 5 tuổi qua góc “Bé luyện nói hay”, “Bé luyện nói chuẩn” trở nên bổ ích và thu hút hơn qua những bài thơ, câu chuyện kể gần gũi cùng hình ảnh trực quan sinh động. Đây cũng là cách thức sáng tạo khi nhà trường triển khai Kế hoạch số 878 của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hưng Yên.

Mạnh Khánh - Thu Hoài (TTXVN)