Chuẩn bị ban hành Thông tư quy định giá điện cho hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin

Tầm quan trọng của hệ thống pin lưu trữ năng lượng

Căn cứ theo Luật Điện lực năm 2024 và xuất phát từ nhu cầu thực tiễn trong triển khai Quy hoạch điện VIII (phiên bản điều chỉnh), Thông tư này sẽ hướng dẫn cách tính giá dịch vụ phát điện từ hệ thống BESS, cũng như làm rõ nội dung chính của hợp đồng mua bán điện liên quan đến loại hình này.

Ảnh minh họa

Hệ thống BESS đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi năng lượng, từ các nguồn truyền thống ổn định (nhiên liệu hóa thạch) sang nguồn tái tạo như điện mặt trời, điện gió - vốn có đặc tính biến động theo thời tiết. BESS giúp ổn định cung cầu điện, giảm thiểu sự gián đoạn do tính không ổn định của các nguồn tái tạo, từ đó nâng cao độ tin cậy và tính linh hoạt cho hệ thống điện quốc gia.

Ngoài ra, BESS còn hỗ trợ cung cấp các dịch vụ phụ trợ như điều khiển điện áp, tần số, quản lý nghẽn mạch, và góp phần vận hành hệ thống hiệu quả hơn: giảm số lần khởi động/ngừng máy tại các nhà máy nhiệt điện, tái phân bổ công suất giữa các nguồn phát, cắt giảm thời gian hoạt động của các nguồn điện có chi phí cao... qua đó tiết kiệm chi phí mua điện cho toàn hệ thống.

Theo Quy hoạch điện VIII (điều chỉnh), hệ thống lưu trữ năng lượng sẽ được phát triển để hỗ trợ hệ thống điện và phối hợp cùng các nguồn tái tạo, ưu tiên bố trí phân tán gần các trung tâm năng lượng mặt trời, điện gió hoặc các trung tâm phụ tải. Dự kiến đến năm 2030, tổng công suất pin lưu trữ đạt khoảng 10.000 - 16.300 MW và có thể vượt mốc 95.983 MW vào năm 2050, phù hợp với mục tiêu tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong hệ thống điện.

Sự cần thiết của cơ chế giá riêng cho BESS

Hệ thống BESS có đặc thù kỹ thuật và chức năng vận hành rất khác so với các nhà máy điện truyền thống, vì vậy cần có cơ chế định giá riêng biệt. Trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã ban hành một số Thông tư hướng dẫn, cụ thể:

Thông tư 09/2025/TT-BCT và Thông tư 12/2025/TT-BCT: Quy định về khung giá phát điện đối với các hệ thống BESS kết hợp với nhà máy điện mặt trời. Theo đó, các dự án điện mặt trời tập trung bắt buộc phải lắp hệ thống lưu trữ có công suất tối thiểu bằng 10% công suất đặt, với thời gian tích điện 2 giờ.

Thông tư 17/2025/TT-BCT: Hướng dẫn phương pháp thu hồi chi phí đối với các hệ thống BESS do Tổng công ty Điện lực thuộc EVN đầu tư, được sử dụng như thiết bị điều khiển trên lưới.

Tuy nhiên, đối với các hệ thống BESS đầu tư độc lập, việc xây dựng một cơ chế giá điện cụ thể là rất cần thiết để tạo ra tín hiệu thu hút đầu tư.

Dự thảo Thông tư hiện đang đề xuất áp dụng cơ chế giá điện gồm hai thành phần:

Giá công suất: Tính toán dựa trên độ khả dụng và mức sẵn sàng cung cấp điện của hệ thống BESS.

Giá điện năng: Dựa trên sản lượng điện thực tế được cung cấp.

Cơ chế này tương đồng với cách tính giá điện đối với các nhà máy thủy điện tích năng, cũng đang trong quá trình được Bộ Công Thương hoàn thiện.

Việc ban hành Thông tư mới nhằm bảo đảm cơ chế giá điện được xây dựng minh bạch, phù hợp với pháp luật hiện hành, đồng thời tạo điều kiện thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực lưu trữ năng lượng - một thành phần không thể thiếu trong hệ thống điện hiện đại và bền vững.

Huy Tùng