Chuẩn bị nền tảng đón dòng vốn mới

Thị trường tích lũy, dòng tiền nội là động lực chủ đạo

Ông Phạm Hồng Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Phân tích, Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) cho biết, Việt Nam hiện mới ở giai đoạn được đưa vào danh sách nâng hạng và phải đến kỳ rà soát tháng 3/2026 cùng thời điểm có hiệu lực tháng 9/2026, dòng vốn từ các quỹ ETF bị động mới thực sự chảy vào. Theo ông, giai đoạn tăng mạnh lên quanh 1.800 điểm đã phản ánh trước kỳ vọng nâng hạng; do đó, khi thông tin chính thức được công bố, VN-Index không tăng mạnh như kỳ vọng. Việc khối ngoại bán ròng gần đây chủ yếu do cơ cấu danh mục, chốt lời ở nhóm vốn hóa lớn và ảnh hưởng từ tỷ giá.

Còn TS. Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích, Công ty cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC) nhận định, tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam trong danh mục các quỹ châu Á hiện vẫn thấp, dưới 0,5%. Khi chính thức được nâng hạng, tỷ trọng phân bổ vốn dự kiến sẽ cao hơn, nhưng thị trường sẽ có giai đoạn chuyển đổi 6-12 tháng để các quỹ điều chỉnh danh mục, dẫn tới bán ròng ngắn hạn. Ông dự báo xu hướng mua ròng sẽ quay lại trong 1,5-2 năm tới, khi lãi suất FED giảm dần.

Về thanh khoản, ông Sơn cho rằng, dòng tiền nội là động lực chính với thanh khoản bình quân 30.000 - 40.000 tỷ đồng/phiên, có lúc tới 70.000 tỷ đồng, trong khi khối ngoại bán ròng chỉ chiếm 2,5 - 5%. Dòng tiền dồi dào nhờ lãi suất thấp, nhà đầu tư trong nước đầu tư chiến lược hơn và sự phát triển của quỹ mở, quỹ ETF nội địa.

Còn theo ông Long, mức thanh khoản trên 1 tỷ USD/phiên đã đưa Việt Nam vào nhóm thị trường sôi động nhất Đông Nam Á. Số lượng tài khoản chứng khoán đã tăng từ hơn 2 triệu năm 2021 lên gần 11 triệu năm 2025; trong đó, khoảng 2,5 triệu tài khoản đầu tư vào chứng chỉ quỹ. Dù khối ngoại bán ròng 90.000 tỷ đồng năm 2024 và 77.000 tỷ đồng tính đến tháng 9/2025, thanh khoản nội vẫn bền vững, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng kinh tế và thị trường.

Cần chuẩn bị đồng bộ cả về chính sách, hạ tầng và năng lực doanh nghiệp để hấp thụ dòng vốn mới bền vững

Đa dạng hàng hóa, nâng chuẩn quản trị và thúc đẩy IPO gắn niêm yết

Theo ông Phạm Hồng Sơn, khả năng hấp thụ dòng vốn sau nâng hạng phụ thuộc lớn vào chất lượng doanh nghiệp niêm yết. Thị trường hiện vẫn thiên lệch về ngân hàng và bất động sản, trong khi các lĩnh vực công nghệ, năng lượng sạch, tiêu dùng, y tế - được nhà đầu tư quốc tế quan tâm - còn thiếu vắng doanh nghiệp quy mô lớn. Ông cho rằng cần mở rộng quy mô niêm yết, tăng minh bạch và cải thiện quản trị để tạo niềm tin cho nhà đầu tư dài hạn.

Về chính sách, ông đánh giá Nghị định 245 là bước tiến quan trọng, rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu lên sàn từ 90 xuống 30 ngày, cho phép xử lý hồ sơ IPO và niêm yết song song, mở rộng sở hữu nước ngoài và tăng yêu cầu minh bạch. Điều này giúp doanh nghiệp rút ngắn hành trình huy động vốn, giảm chi phí và thúc đẩy cổ phần hóa gắn với niêm yết. Ông dẫn chứng các thương vụ IPO chất lượng như TCBS, VPS là tín hiệu tích cực cho thị trường.

Còn ông Long thì khuyến nghị, cùng với cải cách thủ tục, cần khuyến khích thêm doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực công nghệ, tiêu dùng, logistics, sản xuất công nghiệp để cơ cấu thị trường cân bằng hơn. Ông nhấn mạnh, tổng tài sản quản lý của quỹ mở trong nước mới dưới 3 tỷ USD, trong khi vốn hóa riêng sàn HoSE khoảng 280 tỷ USD - một tỷ lệ rất nhỏ. Việt Nam cần phát triển mạnh ngành quỹ, khuyến khích doanh nghiệp huy động vốn qua phát hành cổ phiếu và trái phiếu để giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.

Ngoài ra, ông cho rằng việc nâng cao kiến thức tài chính cho nhà đầu tư là thiết yếu để họ chuyển hướng sang đầu tư trung và dài hạn, giảm rủi ro và tạo nguồn vốn bền vững cho nền kinh tế.

Hướng đến thị trường chuyên nghiệp và bền vững

Ông Phạm Hồng Sơn nhận định, thị trường đang trong giai đoạn tích lũy lành mạnh; sau chu kỳ tăng dài, việc điều chỉnh - đi ngang là cần thiết để tạo nền cho giai đoạn tăng mới. Triển vọng trung - dài hạn tích cực nhờ tăng trưởng kinh tế ổn định, lạm phát kiểm soát, lãi suất thấp và yếu tố nâng hạng là chất xúc tác lớn. Trong ngắn hạn, dòng tiền sẽ chọn lọc vào nhóm doanh nghiệp có nền tảng cơ bản tốt, thuộc các lĩnh vực chứng khoán, đầu tư công, bất động sản và tiêu dùng.

Về chính sách, ông Long cho rằng năm 2025 nhiều khả năng Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8%, khi các dự án hạ tầng và đầu tư công đang được khởi động lại mạnh mẽ. Tiêu dùng - chiếm gần 70% GDP - đang phục hồi nhưng tăng trưởng mới hơn 9%, thấp hơn giai đoạn trước 2019 (11-14%/năm). Do đó, ông đề xuất cần tiếp tục hạ thuế giá trị gia tăng, điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân và doanh nghiệp để kích thích tiêu dùng, tạo động lực tăng trưởng mới.

Với vai trò thành viên thị trường, ông Sơn cho biết đơn vị đang đẩy mạnh tư vấn IPO, hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn hóa quản trị, báo cáo tài chính, đồng thời đóng vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư, đặc biệt trong các thương vụ cổ phần hóa. SHS cũng phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các Sở Giao dịch triển khai hệ thống KRX, nâng cấp hạ tầng giao dịch theo hướng minh bạch, hiệu quả và an toàn hơn.

Về phía BSC, theo ông Long, công ty đang làm việc với các doanh nghiệp OTC, chưa cổ phần hóa để chuẩn bị niêm yết; đồng thời tăng cường kết nối nhà đầu tư quốc tế từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Hồng Kông (Trung Quốc) và Singapore nhằm nâng tỷ trọng đầu tư vào Việt Nam. BSC cũng thúc đẩy phát triển các sản phẩm, chương trình đào tạo và dịch vụ số hóa giúp nhà đầu tư nâng cao hiểu biết tài chính, hướng tới đầu tư trung - dài hạn, chuyên nghiệp và bền vững hơn.

Dương Công Chiến