Chuẩn hóa nguồn nhân lực ngành y

Tuy nhiên, không ít người sau khi tốt nghiệp vẫn còn loay hoay giữa ranh giới mờ nhạt của lý thuyết và thực hành, giữa kiến thức nhà trường và thực tế bệnh viện. Họ thiếu kỹ năng lâm sàng, lúng túng trong giao tiếp với bệnh nhân, thậm chí để xảy ra những sai sót đáng tiếc trong quá trình điều trị...

Mỗi năm cả nước có hơn 10.000 bác sĩ trẻ tốt nghiệp từ các trường y gia nhập hành trình nghề nghiệp với ước mơ cứu người và phụng sự xã hội. Tuy nhiên, không ít người sau khi tốt nghiệp vẫn còn loay hoay giữa ranh giới mờ nhạt của lý thuyết và thực hành, giữa kiến thức nhà trường và thực tế bệnh viện. Họ thiếu kỹ năng lâm sàng, lúng túng trong giao tiếp với bệnh nhân, thậm chí để xảy ra những sai sót đáng tiếc trong quá trình điều trị...

Những lỗ hổng ấy không chỉ là nỗi bất an của người bệnh, mà còn là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc dành cho hệ thống đào tạo y khoa nước nhà.

Trong bối cảnh đó, việc tổ chức một kỳ thi đánh giá năng lực hành nghề bác sĩ, theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 20-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII và Luật Khám bệnh, chữa bệnh sửa đổi đã trở thành tâm điểm của sự quan tâm, tranh luận và cả kỳ vọng. Đây không chỉ là một bài kiểm tra chuyên môn mà còn là phép thử cho hệ thống đào tạo, hành nghề, quản lý và giám sát trong ngành y tế Việt Nam hiện nay.

Mới đây, phát biểu tại buổi làm việc với Bộ Y tế nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: Nghề y là một nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt và việc đào tạo nhân lực y tế chất lượng cao là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành y. Quan điểm này không chỉ thể hiện sự trân trọng đối với sứ mệnh cao cả của người thầy thuốc, mà còn là yêu cầu cấp thiết về việc chuẩn hóa, nâng tầm đội ngũ nhân lực y tế trong bối cảnh mới.

Thực tế cho thấy, nước ta đang sở hữu hệ thống đào tạo y tế quy mô lớn với 214 đơn vị đào tạo, trong đó có 66 cơ sở giáo dục đại học. Tuy nhiên, nếu không có một chuẩn chung đủ sức phân loại và sàng lọc năng lực thật sự của người học, hệ thống y tế quốc gia sẽ phải trả giá bằng chính sức khỏe và tính mạng của người dân. Việc tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực hành nghề y không chỉ là “cửa ngõ” hành nghề, mà còn là công cụ để ngành y tự soi mình, tự điều chỉnh, tự nâng chuẩn. Không phải ngẫu nhiên mà ở các quốc gia phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh…, kỳ thi đánh giá năng lực hành nghề y đã được áp dụng nghiêm ngặt từ nhiều thập kỷ. Họ xem đây là một phần thiết yếu để duy trì chuẩn mực nghề nghiệp, bảo đảm an toàn người bệnh và kiểm soát chất lượng hành nghề y một cách hiệu quả.

Việt Nam dù đi chậm hơn, nhưng sự chậm trễ ấy cần được thực hiện nghiêm túc và bài bản. Đây không chỉ là “bức tường lọc” người hành nghề, mà còn là đòn bẩy để cải tổ toàn diện ngay từ trong giảng đường. Kỳ thi cũng tạo ra sự công bằng giữa bác sĩ được đào tạo từ các trường khác nhau, trong và ngoài nước; đảm bảo mọi người hành nghề y phải đạt một ngưỡng tối thiểu về kiến thức và kỹ năng.

Theo lộ trình, từ năm 2027, kỳ thi sẽ được áp dụng cho bác sĩ; từ năm 2028 cho y sĩ, điều dưỡng, hộ sinh và từ năm 2029 cho kỹ thuật viên y học, dinh dưỡng, cấp cứu ngoại viện và tâm lý lâm sàng. Đây là lộ trình được tính toán thận trọng để vừa tạo sự thay đổi, vừa tránh xáo trộn đột ngột. Song song đó, Hội đồng Y khoa quốc gia đang xây dựng ngân hàng đề thi bài bản, có tính phân hóa cao, đảm bảo khoa học và thực tiễn.

Nhiều sinh viên và giảng viên y khoa bày tỏ, việc bổ sung kỳ thi sẽ làm tăng áp lực, thậm chí có thể dẫn đến tình trạng “học - thi đối phó”, tốn kém thời gian lẫn chi phí... Nỗi lo ấy không vô lý, nhưng nhìn xa hơn, kỳ thi này chính là cơ hội để ngành y nhìn lại chính mình một cách nghiêm túc. Đây không chỉ là một bài kiểm tra kỹ năng cuối cùng, mà còn là phần mở rộng của quá trình đào tạo y khoa theo hướng dựa trên năng lực, đòi hỏi sự gắn kết chặt chẽ giữa hệ thống y tế, mô hình bệnh tật và nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân, năng lực đầu ra của người học và chương trình đào tạo.

Nếu được tổ chức bài bản, minh bạch và gắn với cải cách toàn diện, kỳ thi này sẽ là một bước tiến mang tính chiến lược cho ngành y Việt Nam vươn tới chuẩn mực quốc tế, lấy chất lượng làm trọng tâm và người bệnh làm trung tâm. Như vậy, một kỳ thi, nếu được làm đúng, sẽ không chỉ chuẩn hóa nghề y mà còn chuẩn hóa niềm tin xã hội. Đã đến lúc ngành y phải chọn lựa: tiếp tục duy trì một hệ thống cho ra lò những “bác sĩ lý thuyết”, hoặc chấp nhận thay đổi, chấp nhận sàng lọc vì lợi ích sống còn của người bệnh và danh dự của nghề y.

Theo THÀNH SƠN (SGGPO)