Chùm 6 Nghị quyết về khoa học, công nghệ – 'gói giải pháp cấp bách' cho Hà Nội trong kỷ nguyên mới

Đây là chia sẻ của PGS.TS Bùi Thị An – Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng tại hội thảo lấy ý kiến dự thảo xây dựng các Nghị quyết của HĐND TP phục vụ phát triển khoa học, công nghệ gắn với triển khai thi hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị và Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 ngày 28/6/2024, sáng 29/8.

PGS.TS Bùi Thị An – Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng chia sẻ tại hội thảo.

Nếu không hành động nhanh Hà Nội sẽ mất lợi thế

PGS.TS Bùi Thị An đánh giá, việc chỉ trong thời gian ngắn, Thành phố đã xây dựng và xin ý kiến đồng thời 6 Nghị quyết cho thấy sự vào cuộc khẩn trương, thể hiện tầm nhìn chiến lược trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

“Điều này không chỉ thể hiện Hà Nội tiếp thu tinh thần chỉ đạo của T.Ư mà quan trọng hơn, đã cụ thể hóa thành cơ chế, chính sách riêng, phù hợp với điều kiện của Thủ đô. Đây là minh chứng rõ rệt cho quyết tâm biến chủ trương thành hành động thực tế” – PGS.TS Bùi Thị An nhấn mạnh.

Theo PGS.TS Bùi Thị An, 6 Nghị quyết bao quát đầy đủ các khía cạnh: từ cơ chế đặc thù, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), Quỹ đầu tư mạo hiểm, Sàn công nghệ Hà Nội, đến hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực khoa học, công nghệ.

“Sự đồng bộ này sẽ giúp Hà Nội tránh tình trạng chính sách manh mún, rời rạc. Ngay từ đầu, Thành phố đã tạo dựng một hệ sinh thái hoàn chỉnh, đủ sức khuyến khích doanh nghiệp, viện – trường, nhà khoa học mạnh dạn tham gia, giảm tâm lý e ngại rủi ro” – PGS.TS Bùi Thị An phân tích.

PGS.TS Bùi Thị An cũng cho rằng, khi có khung pháp lý rõ ràng, Hà Nội có cơ hội trở thành “thủ phủ” đổi mới sáng tạo, dẫn dắt cả nước trong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đồng thời nâng cao vai trò đầu tàu, lan tỏa chính sách xuống các địa phương khác.

Trong bối cảnh CMCN 4.0 và cạnh tranh quốc tế gay gắt, PGS.TS Bùi Thị An nhấn mạnh: “Nếu không hành động nhanh và đồng bộ, Hà Nội sẽ mất lợi thế. 6 Nghị quyết này chính là gói giải pháp cấp tốc để Thành phố nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức”.

Quang cảnh hội thảo.

Gắn với thực tiễn và truyền thông mạnh mẽ

Tuy vậy, PGS.TS Bùi Thị An cũng đưa ra nhiều khuyến nghị để các nghị quyết khi ban hành thực sự khả thi, đi vào cuộc sống. Trước hết, cần phân công rõ ràng trách nhiệm thực thi cho từng sở, ngành, đơn vị chủ trì và phối hợp. Tránh tình trạng “nhiều đầu mối nhưng không ai chịu trách nhiệm cuối cùng”. Đồng thời, phải xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá theo mốc thời gian cụ thể 6 tháng – 1 năm.

Nguồn lực cũng là yếu tố then chốt. Theo PGS.TS Bùi Thị An, phải bố trí đủ ngân sách cho từng Nghị quyết, song song với việc huy động xã hội hóa qua DN, quỹ đầu tư, hợp tác công – tư. Với Quỹ đầu tư mạo hiểm và hệ sinh thái khởi nghiệp, cần có cơ chế minh bạch, rõ ràng để vốn chảy vào đổi mới sáng tạo thay vì bị ách tắc.

Một lưu ý khác được PGS.TS Bùi Thị An nhấn mạnh là các Nghị quyết phải “chạm” đúng nhu cầu thực tiễn của DN, viện – trường, cộng đồng khởi nghiệp; tập trung giải quyết điểm nghẽn lớn như thủ tục hành chính, vốn đầu tư, chuyển giao công nghệ.

Song song, Hà Nội cần truyền thông rộng rãi, dễ hiểu để cộng đồng khoa học, doanh nghiệp và người dân nắm rõ quyền lợi, trách nhiệm. “Nếu Nghị quyết chỉ dừng ở văn bản hành chính thì sẽ khó phát huy hiệu quả” – PGS.TS Bùi Thị An nói.

Đặc biệt, PGS.TS Bùi Thị An lưu ý, trong 6 Nghị quyết dự thảo, yếu tố bình đẳng giới chưa được nêu rõ. Trong khi phụ nữ chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động khoa học – công nghệ, họ lại ít được đại diện trong các vị trí lãnh đạo, quản lý và ít tiếp cận nguồn lực hỗ trợ.

Bà đề nghị bổ sung nguyên tắc lồng ghép giới trong từng nghị quyết, như: quy định tỷ lệ nữ tham gia lãnh đạo, ưu tiên dự án do phụ nữ làm chủ khi xét Quỹ đầu tư mạo hiểm, hay đặt mục tiêu 30 – 40% dự án khởi nghiệp được hỗ trợ có nữ tham gia quản lý.

Phương Nga