Chung tay gìn giữ, vun đắp quan hệ hữu nghị Việt Nam - Nga

Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin đánh trống khi tới thăm Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), ngày 2-3-2001

Mối quan hệ hữu nghị đặc biệt

Ngày 19-6, Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin tới Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam từ ngày 19 đến 20-6 theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Tổng thống Vladimir Putin sau khi ông đắc cử Tổng thống Liên bang Nga nhiệm kỳ 2024-2030 vào hồi tháng 3-2024.

Việt Nam và Liên bang Nga có quan hệ hữu nghị, hợp tác truyền thống và Đối tác chiến lược toàn diện. 70 năm về trước, ngày 30-1-1950, Liên Xô (Liên bang Nga kế thừa ngày nay) trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, thể hiện sự đoàn kết mạnh mẽ của Liên Xô đối với sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Tuy nhiên, tình cảm đặc biệt giữa hai dân tộc đã được đặt nền móng trước đó gần 3 thập kỷ, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên đặt chân đến nước Nga Xô Viết, tìm ra con đường giải phóng Việt Nam khỏi ách thực dân phong kiến. Từ đó, nhân dân Việt Nam và nhân dân Nga, tuy xa cách về địa lý, nhưng thật gần gũi về tâm hồn và lòng yêu nước nồng nàn, đã luôn đồng hành, cùng nhau vượt qua vô vàn khó khăn và thử thách, hun đúc nên tình hữu nghị truyền thống đặc biệt giữa hai dân tộc ngày hôm nay.

Chúng ta không bao giờ quên các chiến sĩ quốc tế cộng sản, những người con ưu tú của Việt Nam đã ngã xuống khi bảo vệ Matxơva khỏi phát-xít Đức vào những ngày tháng khốc liệt nhất mùa Đông năm 1941, cũng như sẽ luôn ghi nhớ sự ủng hộ và giúp đỡ chí tình mà nhân dân Liên Xô đã dành cho Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành độc lập và thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc. Công cuộc xây dựng đất nước của nhân dân Việt Nam cũng mang dấu ấn đậm nét của tình hữu nghị hai nước. Với sự hỗ trợ to lớn của Liên Xô về cả nhân lực và vật lực, chỉ trong thời gian ngắn Việt Nam từ một nước nông nghiệp lạc hậu đã xây dựng, phát triển nhiều ngành kinh tế hiện đại như thủy điện, dầu khí, công nghiệp… với các công trình quy mô đã và đang phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày nay của Việt Nam (điển hình là Nhà máy thủy điện Hòa Bình, Liên doanh dầu khí Vietsovpetro, cầu Thăng Long và nhiều công trình quan trọng khác). Liên Xô đã giúp Việt Nam đào tạo hàng chục nghìn cán bộ, nhiều người trong số đó đã trở thành các lãnh đạo chủ chốt, chuyên gia giỏi trên nhiều lĩnh vực.

Quan hệ Việt Nam và Liên bang Nga ngày nay kế thừa quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa Việt Nam và Liên Xô trong quá khứ. Sau một thời gian bị gián đoạn trước những biến động tại Liên Xô và Liên bang Nga đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, bằng quyết tâm và nỗ lực của lãnh đạo và nhân dân hai nước, quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga đã có những bước tiến mạnh mẽ, tiếp nối xứng đáng truyền thống quan hệ tốt đẹp giữa hai dân tộc.

Nâng tầm quan hệ Việt - Nga

Theo Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi, quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga ngày nay kế thừa quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa Việt Nam và Liên Xô trong quá khứ. Sau một thời gian bị gián đoạn trước những biến động tại Liên Xô và Liên bang Nga đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, bằng quyết tâm và nỗ lực của lãnh đạo và nhân dân hai nước, quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga đã có những bước tiến mạnh mẽ, tiếp nối xứng đáng truyền thống quan hệ tốt đẹp giữa hai dân tộc. Mối quan hệ giữa hai nước được xây dựng và củng cố qua nhiều thập kỷ, dựa trên nền tảng của sự tin cậy, hợp tác bền vững và sự tôn trọng lẫn nhau.

Nhằm tạo khuôn khổ pháp lý mới cho quan hệ giữa Việt Nam và Liên bang Nga, năm 1994, hai nước đã ký kết Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị, trong đó khẳng định quan hệ hữu nghị giữa hai nước được xây dựng trên các nguyên tắc tôn trọng độc lập và chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng và cùng có lợi dựa trên luật pháp quốc tế. Đây là tiền đề cho việc thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước năm 2001, đưa Liên bang Nga trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có khuôn khổ Đối tác chiến lược với Việt Nam, tạo nền tảng hợp tác Việt Nam - Liên bang Nga trong thế kỷ 21.

Với mong muốn đưa quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả, hai nước đã quyết định nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác chiến lược toàn diện, khuôn khổ quan hệ cao nhất của Việt Nam vào năm 2012, đánh dấu bước phát triển mới trong quan hệ giữa hai nước.

Quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong 30 năm đã ngày càng phát triển toàn diện, cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Việt Nam và Liên bang Nga đã từng bước đưa quan hệ song phương lên các cấp từ Đối tác chiến lược đến Đối tác chiến lược toàn diện mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp cho hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như trên thế giới.

Quan hệ chính trị hai nước có độ tin cậy cao, thông qua các hình thức và cơ chế hợp tác chính trị đa dạng như trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt cấp cao thường xuyên, giúp lãnh đạo hai nước trao đổi thông tin và kịp thời chỉ đạo phát triển quan hệ song phương. Hai bên đã thiết lập và triển khai hiệu quả nhiều cơ chế như họp Ủy ban Liên chính phủ, Đối thoại chiến lược, Tham vấn chính trị thường niên góp phần tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, tạo cơ sở thúc đẩy hợp tác mọi mặt giữa hai nước. Việt Nam và Nga luôn ủng hộ và hợp tác chặt chẽ trong các tổ chức quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, ASEAN, APEC...

Hợp tác kinh tế - thương mại hai nước phát triển tích cực, có những giai đoạn kim ngạch song phương tăng từ 10-15%/ năm, là kết quả của việc ký kết Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu. Mặc dù chịu tác động của tình hình bất ổn trên thế giới và khu vực, kim ngạch thương mại năm 2023 vẫn đạt hơn 3,6 tỷ USD. Về đầu tư, Nga hiện có gần 200 dự án tại Việt Nam với tổng số vốn gần 1 tỷ USD. Đầu tư của Việt Nam tại Nga tăng mạnh, từ chỗ chỉ khoảng 100 triệu vào đầu những năm 2000 đã lên mức 3 tỷ USD vào năm 2023.

Với mối quan hệ truyền thống hữu nghị tốt đẹp, chuyến thăm của Tổng thống Vladimir Putin tới Việt Nam là dịp quan trọng để nâng tầm quan hệ hai nước, tranh thủ tiềm năng và phát huy lợi thế của cả hai bên, đề ra những phương hướng mới cho quan hệ hợp tác song phương vì mục tiêu chung, vì lợi ích của hai dân tộc, đóng góp tích cực vào hòa bình, hợp tác, phát triển ở khu vực và trên thế giới.