'Chúng tôi thấy tiếc và bức xúc khi chưa giảm được giá điện'
'Tôi thấy tiếc và bức xúc khi chưa giảm được giá điện nhưng chúng tôi tin rằng khi hình thành thị trường điện cạnh tranh thì câu chuyện giá điện sẽ thực sự minh bạch, công khai' - Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh nói.
Sáng 7-9, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về thực trạng, giải pháp phát triển điện lực đến năm 2030 nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế- xã hội.
Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh. Ảnh: HẢI NINH
Năm 2024: Người tiêu dùng được đàm phán khi ký hợp đồng mua điện
"Chủ trương của Đảng là vận hành nền kinh tế theo cơ chế thị trường nhưng qua xem xét thì thấy kể cả giá điện đầu vào và giá điện bán ra chưa bám sát cơ chế kinh tế thị trường. Điều này có làm giảm động lực phát triển của điện năng?"- Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển hỏi Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh.
“Chúng ta đang hướng tới mục tiêu xây dựng thị trường điện cạnh tranh”- ông Trần Tuấn Anh đáp và cho biết theo đề án Thủ tướng phê duyệt năm 2011 thì chúng ta sẽ có ba cấp độ.
Đầu tiên là thị trường phát điện cạnh tranh. Chúng ta bắt đầu thực hiện từ 2011-2012 và đến nay đã hoàn chỉnh. Hiện có hơn 94 nhà máy điện tham gia vào phát điện cạnh tranh.
Thứ hai, thị trường bán buôn điện canh tranh được triển khai từ năm 2018. Đến 2019, chúng ta đã bán điện cạnh tranh với các tổng công ty lớn (ngoài EVN) tham gia trực tiếp.
Thứ ba, thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, dự kiến năm 2024, sau khi có tổng kết cơ chế thí điểm từ 2021-2024 để đảm bảo ổn định và tính khả thi hiệu quả của mô hình này.
Khi thị trường bán lẻ điện cạnh tranh hình thành, người sử dụng điện cho dù là sản xuất hay tiêu dùng sinh hoạt đều có điều kiện trực tiếp đàm phán, ký hợp đồng với người bán lẻ điện và phân phối điện bán lẻ. Cơ chế điện có tăng, có giảm theo đúng cơ cấu giá đầu vào của giá thành sản xuất điện.
Nhà nước chỉ quản lý các phí của hệ thống truyền tải và phân phối, còn lại cơ cấu giá thành sản xuất sẽ quyết định giá bán lẻ điện.
“Đến 2024 thực tế mới là thị trường điện vận hành hoàn chỉnh và giá điện sẽ vận hành theo đúng cơ chế thị trường. Còn hiện nay chưa làm điều đó”- ông Tuấn Anh nói.
Theo ông, trong thời gian vừa qua, mặc dù mong muốn xây dựng giá điện theo cơ chế thị trường nhưng theo Luật Giá, vai trò của nhà nước phải điều tiết giá và hỗ trợ cho các đối tượng an sinh xã hội, người nghèo.
9 lần điều chỉnh giá điện: Chỉ tăng, không giảm
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Hoàng Quang Hàm đặt vấn đề: Theo báo cáo của Bộ Công thương, từ 2011 đến nay đã chín lần điều chỉnh giá điện. “Chín lần điều chỉnh này đều tăng chứ chưa bao giờ giảm. Có thời điểm hỗ trợ tiền điện phải nộp do kinh tế khó khăn áp dụng trong thời gian ngắn như COVID-19 vừa qua nhưng không phải là giảm giá thành điện bán lẻ”- ông Hàm nói.
Theo ông, nhiều ý kiến cho rằng Bộ Công Thương chưa nỗ lực hết mình để giảm giá thành điện để giảm giá điện bán lẻ. Nhiều yếu tố giảm giá thành điện chưa được quyết liệt thực hiện, biểu tính giá điện hiện nay không hợp lý, kể cả dự thảo thay thế Quyết định 28, chưa giải quyết được bức xúc tiền điện sinh hoạt phải nộp…
“Những bất cập trên được Bộ Công Thương nhìn nhận thế nào, hướng khắc phục ra sao?” - ông Hàm hỏi.
Trả lời, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết “giá điện chỉ có tăng, không có giảm” do cơ cấu giá đầu vào của giá điện cũng như chi phí chung của hệ thống luôn tăng, chưa có giảm. Thời gian qua, khi có dấu hiệu giảm đầu vào của khí, khí hóa lỏng, nguồn cung của than thì đây là yếu tố để chúng ta giảm giá điện 10% trong dịch COVID-19 của EVN.
“Chúng ta chưa làm được điều là vận hành giá điện trên nguyên tắc của thị trường. Chắc chắn tới năm 2024, chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện điều này”- ông Tuấn Anh một lần nữa khẳng định.
Ông Tuấn Anh cũng cho biết Bộ Công Thương vẫn đang tiếp tục nghiên cứu xây dựng phương án điều chỉnh giá bán lẻ điện. Tuy nhiên, làm sao để cơ cấu giá điện bảo đảm giải quyết ổn thỏa, mang lại lợi ích và hiệu quả cao thì rất cần một giải pháp tổng thể.
Thời gian qua, Bộ Công Thương đã đưa ra lấy ý kiến dư luận biểu giá bán lẻ điện bậc thang cũng như cơ chế điện một giá. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu và đánh giá và tiếp thu các ý kiến đóng góp, Bộ Công Thương thấy vẫn còn nhiều tồn tại nên đã chủ động xin rút lại phương án điện một giá, tiếp tục nghiên cứu và hoàn chỉnh.
“Chúng tôi thấy tiếc và bức xúc khi chưa giảm được giá điện nhưng chúng tôi tin rằng trong thời gian tới đây, khi chúng ta hình thành thị trường điện cạnh tranh thì câu chuyện giá điện sẽ thực sự hoàn toàn minh bạch, công khai. Tôi tin rằng lúc đó sẽ được đảm bảo các yếu tố của thị trường, giá điện có lên, có xuống và phù hợp với sự vận hành của thị trường”- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho hay.
