Chuỗi liên kết... gỡ 'thẻ vàng'

Đến nay, trong số các tỉnh, thành ven biển, chỉ có Khánh Hòa đã xây dựng được các chuỗi liên kết trong khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ thủy sản. Đây là một trong những giải pháp được ngành Thủy sản tỉnh chú trọng nhằm góp phần gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) đối với thủy sản khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) của Việt Nam.

Sẵn sàng đón đoàn kiểm tra

Dự kiến từ ngày 4 đến 12-11, đoàn kiểm tra của EC sẽ sang Việt Nam giám sát việc thực thi các khuyến nghị liên quan đến “thẻ vàng” đối với thủy sản khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định của Việt Nam. Theo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), khả năng cao đoàn sẽ đến kiểm tra tại Khánh Hòa.

Việc truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác đối với đội tàu tham gia chuỗi liên kết rất thuận lợi.

Được biết, tháng 8-2019, sau khi đoàn kiểm tra của Bộ NN-PTNT đến kiểm tra thực tế tại Khánh Hòa và chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong quản lý hoạt động khai thác thủy sản, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn triển khai ngay việc khắc phục. Ngay sau đó, Sở NN-PTNT đã báo cáo UBND tỉnh cấp bổ sung kinh phí để nâng cấp sửa chữa văn phòng đại diện cũng như trang thiết bị máy móc phục vụ truy cập dữ liệu ngay tại các cảng cá; Chi cục Thủy sản đã kết xuất thông tin dữ liệu tàu cá từ phần mềm quản lý Vnfisbase sang file Excel và cập nhật đầy đủ lên trang web của Sở NN-PTNT; cấp tài khoản quản lý giám sát hành trình tàu cá cho các đơn vị liên quan để đối chiếu thực hiện việc xác nhận nguồn gốc được nhanh chóng, kịp thời, chính xác, tra cứu thông tin dễ dàng. Ngoài ra, Sở NN-PTNT còn kiểm tra hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ an toàn vệ sinh thực phẩm tại các cảng cá, tàu cá và các cơ sở trong cảng cá…

Theo ông Võ Nam Thắng - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, đến thời điểm này, những tồn tại, hạn chế mà đoàn kiểm tra của Bộ NN-PTNT chỉ ra cũng như các khuyến nghị của EC liên quan đến thủy sản khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định đã cơ bản được khắc phục. Khánh Hòa sẵn sàng đón đoàn kiểm tra của EC.

Chìa khóa để gỡ “thẻ vàng”

Trong số các khuyến nghị của EC liên quan đến chống khai thác IUU, việc không để ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác được xác định khó khăn hơn cả. Thời gian qua, ngành Thủy sản tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp nhằm tháo gỡ những vấn đề này. Biện pháp trọng tâm được triển khai là củng cố các tổ hợp tác, ngư đội đoàn kết sản xuất trên biển; phát triển các chuỗi liên kết trong khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ sản phẩm hải sản. Đến nay, Khánh Hòa là địa phương duy nhất trong cả nước xây dựng được 3 chuỗi liên kết khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ giữa các doanh nghiệp (DN) chế biến thủy sản với các tổ hợp tác nghề cá. Các chuỗi liên kết đã thu hút hơn 150 tàu cá xa bờ tham gia; hàng trăm tấn cá ngừ có chất lượng cao đã được giao dịch thành công.

Ông Nguyễn Trọng Chánh - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản cho hay, hoạt động của các chuỗi liên kết giúp công tác truy xuất nguồn gốc được rõ ràng, minh bạch; các tàu cá tham gia chuỗi còn động viên, nhắc nhở nhau không vi phạm vùng biển nước ngoài… Những điều này đã góp phần quan trọng vào nỗ lực khắc phục “thẻ vàng” của EC. Các chuỗi liên kết đều xây dựng chính sách có lợi cho ngư dân, DN. Đơn cử như chuỗi liên kết giữa Công ty TNHH T&H Nha Trang và Tổ hợp tác nghề cá Trường Sa, ngoài các chính sách về giá thu mua cao hơn giá thị trường, khen thưởng ngư dân, DN còn hỗ trợ chi phí mua thiết bị ghi nhật ký khai thác điện tử, dụng cụ sơ chế cá ngừ; hướng dẫn quy trình, công nghệ bảo quản… Trong 25 chuyến biển, với tổng sản lượng 41,4 tấn cá ngừ đại dương được giao dịch của chuỗi liên kết này, có hơn 90% sản phẩm đạt tiêu chuẩn, trong đó loại A đạt gần 15%.

Theo nhận định của các DN, tham gia chuỗi liên kết, DN ổn định được nguồn nguyên liệu chất lượng cao đưa vào chế biến, xuất khẩu. Đồng thời, những khó khăn mà các DN xuất khẩu vào thị trường EU gặp phải về tính minh bạch của nguồn gốc thủy sản khai thác cũng được giải quyết.

Nhận định chuỗi liên kết là chìa khóa để nâng cao hiệu quả khai thác, chất lượng sản phẩm; quản lý tốt hơn công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác nhằm hướng đến một nghề cá phát triển bền vững và trách nhiệm, ngành Thủy sản tỉnh đang tiếp tục mở rộng quy mô tàu cá tham gia chuỗi, xây dựng thêm các chuỗi liên kết khác, mục tiêu là toàn bộ đội tàu khai thác xa bờ của tỉnh đều tham gia chuỗi liên kết.

HẢI LĂNG