Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi: Khởi sắc đồng bào vùng cao

Trong những năm gần đây, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở Bình Thuận đã có những khởi sắc đáng kể nhờ sự triển khai hiệu quả của các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG). Đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao, cơ sở hạ tầng được cải thiện, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển so với các vùng khác trong tỉnh. Từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Dân tộc và Tôn giáo đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành 1 nghị quyết về phân bổ kế hoạch vốn đầu tư phát triển, 1 quyết định giao kế hoạch vốn đầu tư năm 2025 cho các đơn vị, địa phương, đồng thời ban hành kế hoạch thực hiện chương trình năm 2025. Bên cạnh đó, cả 5/5 huyện có vùng đồng bào dân tộc thiểu số đều đã trình HĐND cấp huyện phân bổ vốn theo thẩm quyền. Để đảm bảo tiến độ triển khai, Sở Dân tộc và Tôn giáo cũng đã ban hành nhiều văn bản đề nghị các sở, ban, ngành và địa phương khẩn trương triển khai thực hiện các nội dung thuộc chương trình năm 2025. Đồng thời tổ chức kiểm tra thực tế việc triển khai tại các xã: Mỹ Thạnh, Hàm Cần (Hàm Thuận Nam), Đông Giang, Đông Tiến, La Dạ (Hàm Thuận Bắc) và La Ngâu (Tánh Linh).

Chăn nuôi cừu ở xã Hàm Cần (Hàm Thuận Nam).

Tính đến cuối tháng 5/2025, nhiều dự án thuộc chương trình đã bắt đầu giải ngân nguồn vốn, cụ thể: Dự án 1 (Giải quyết đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt): 58 triệu đồng. Dự án 3 - Tiểu dự án 2 (Phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, khởi nghiệp): 68 triệu đồng. Dự án 4 - Tiểu dự án 1 (Đầu tư hạ tầng thiết yếu): 6.585 triệu đồng. Dự án 5 - Tiểu dự án 1 (Phát triển giáo dục dân tộc, xóa mù chữ): 2.039 triệu đồng. Dự án 6 (Bảo tồn văn hóa gắn với du lịch): 759 triệu đồng. Dự án 8 (Bình đẳng giới, chăm lo phụ nữ - trẻ em): 68 triệu đồng. Dự án 9 - Tiểu dự án 2 (Giảm tảo hôn, hôn nhân cận huyết): 63 triệu đồng. Dự án 10 (Tuyên truyền, kiểm tra, giám sát chương trình): 82 triệu đồng. Các dự án này góp phần cải thiện điều kiện sống, sản xuất và tiếp cận dịch vụ xã hội của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.

Hồ thủy lợi ở xã Phan Dũng (Tuy Phong).

Tuy nhiên, dù đã đạt một số kết quả bước đầu, nhưng quá trình triển khai chương trình MTQG vẫn còn không ít khó khăn, thách thức. Theo đó, việc phân bổ vốn sự nghiệp Trung ương năm 2025 diễn ra muộn (đến giữa tháng 4), trong khi năm nay là năm cuối của giai đoạn 1, chỉ còn hơn 6 tháng để tổ chức thực hiện và giải ngân. Nhiều định mức hỗ trợ (như hỗ trợ nhà ở chỉ 40 triệu đồng/hộ từ ngân sách Trung ương) không còn phù hợp với mặt bằng giá cả hiện nay, trong khi phần đối ứng và tự lực của người dân vẫn còn hạn chế. Một số hộ đồng bào DTTS không thể tiếp cận chính sách vay vốn dù lãi suất ưu đãi do không đủ điều kiện hoàn trả. Đối tượng thụ hưởng còn hẹp, chủ yếu là hộ nghèo, chưa bao phủ các nhóm có nguy cơ tái nghèo, cận nghèo hoặc nhóm dân tộc rất ít người.

Do đó, để bảo đảm hoàn thành các chỉ tiêu của chương trình MTQG trong năm 2025, các sở, ban, ngành và địa phương cần thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, như tham mưu kịp thời nghị quyết và quyết định điều chỉnh, phân bổ vốn sự nghiệp năm 2025; triển khai sớm xây dựng 2 nhà hỏa táng thí điểm tại huyện Tuy Phong và Bắc Bình (thuộc Dự án 4). Tăng cường kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình và gắn trách nhiệm người đứng đầu trong điều hành, giải ngân. Ưu tiên giải pháp thi công nhanh, sử dụng nguyên vật liệu địa phương, huy động lao động tại chỗ để vừa tiết kiệm chi phí vừa tạo sinh kế cho người dân. Lồng ghép chương trình với các chương trình MTQG khác như giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới. Phát huy vai trò của người uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức và sự tham gia của người dân. Phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong quá trình thực hiện, đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực được phân bổ…

Với những kết quả đã đạt được, Bình Thuận tiếp tục thực hiện hiệu quả các chương trình trong thời gian tới, phấn đấu giảm nghèo bền vững, nâng cao thu nhập và đời sống của đồng bào DTTS. Tỉnh cũng sẽ tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, đồng thời phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng và phát triển quê hương.

HỒNG TRINH