Chương trình mục tiêu quốc gia nâng cao chất lượng GD-ĐT cần tầm nhìn dài hạn

Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày báo cáo chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 – 2035.

Toàn cảnh phiên họp

Thời gian thực hiện Chương trình: 10 năm, từ năm 2026 đến năm 2035, chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn 2026 - 2030: tập trung giải quyết các vấn đề hạn chế, thách thức đặt ra trong thời gian qua; thực hiện và hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành một phần một số mục tiêu chủ yếu cần hỗ trợ từ NSNN được đề ra đến năm 2030 tại Nghị quyết số 71 của Trung ương và các quy định có liên quan; Giai đoạn 2031 - 2035: tiếp tục xây dựng và triển khai các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đến 2035.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn

Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 khoảng 580.133 tỷ đồng.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng các điều kiện, bảo đảm hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030 có 30% cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai và nâng lên 100% vào năm 2035.

Liên quan đến tổng nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình trong cả giai đoạn 10 năm từ 2026-2035 vào khoảng trên 580 nghìn tỷ đồng theo tờ trình của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần bố trí vốn sát với mục tiêu và khả năng giải ngân, bảo đảm khả thi, hiệu quả. Xem xét việc huy động các nguồn vốn bên ngoài để giảm gánh nặng ngân sách, đẩy mạnh đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP trong xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị.

Cho ý kiến về chương trình, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị phải có tầm nhìn dài hạn, dự báo trước xu hướng phát triển của xã hội, thị trường lao động trong tương lai, yêu cầu về kỹ năng số, kỹ năng mềm để đảm bảo tính thời sự và hiệu quả lâu dài, phạm vi tránh dàn trải; tập trung vào những vấn đề cốt lõi, cấp bách như chuyển đổi số, đào tạo nghề chất lượng cao, giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc.

Bên cạnh đó cần phân biệt rõ mục tiêu và nguồn lực của chương trình mục tiêu và các chương trình, đề án thường xuyên của Bộ Giáo dục và Đào tạo; xác định rõ đối tượng ưu tiên tập trung vào vùng khó khăn, dân tộc thiểu số, giáo dục mầm non, giáo dục đại học, để có giải pháp nguồn vốn tương xứng.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần phải đảm bảo nguồn lực, cơ chế tài chính, quản lý, kiểm tra, giám sát; quan tâm đến việc xây dựng cơ chế phân bổ vốn linh hoạt, ưu tiên cho các dự án khả năng sinh lời xã hội cao, đồng thời cho phép các địa phương được chủ động điều chỉnh phù hợp với các điều kiện thực tế.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu: "Thiết lập cơ chế hấp dẫn để khuyến khích các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư vào giáo dục. Tôi nói cái này mới là quan trọng, còn chăm bẵm vào nguồn ngân sách nhà nước không có bao nhiêu, mà chúng ta làm sao cơ chế đối tác công tư PPP trong xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị. Có nhiều trường của nước ngoài đầu tư trong này, để học sinh trong nước khỏi phải đi ra nước ngoài. Nếu chất lượng tốt thì con em chúng ta tới đây đỡ tốn kém khoản chi phí rất lớn"

Cho biết, tại Kỳ họp này, Quốc hội sẽ điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó có các nội dung thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về giáo dục và đào tạo, theo Chủ tịch Quốc hội cần lưu ý để đảm bảo thống nhất giữa chương trình với quy hoạch tổng thể quốc gia và các luật liên quan; đồng thời đề nghị tích hợp cả 3 chương trình nhằm tránh trùng lắp đối tượng đầu tư, nội dung đầu tư, kế thừa đồng bộ hiệu quả.

Một lần nữa Chủ tịch Quốc hội mong muốn, chương trình không nên dàn trải mà phải tập trung vào những vấn đề cốt lõi, cấp bách.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đồng tình với việc cần thiết ban hành chương trình và cho rằng chương trình mục tiêu quốc gia là những việc tầm quốc gia, phải tập trung đầu tư để tạo sự chuyển biến đột phá trong một thời gian nhất định: "Trong này tôi thấy có ba thứ đột phá: một là hệ thống cơ sở vật chất, hai nữa là khoa học công nghệ và chuyển đổi số, ba nữa là vấn đề tiếng Anh. Nhưng tôi kỳ vọng một số cái không thấy nêu trong này. Đó là các nghị quyết của ta đều nói là đào tạo con người là phát triển toàn diện. Nhưng học sinh đến biết bơi còn không biết. Dạy chữ gắn với dạy người và dạy nghề. Thiếu niên, nhi đồng thực hiện đúng năm điều Bác Hồ dạy: Yêu tổ quốc, yêu đồng bào, học tập tốt, lao động tốt. Nhưng học thì có thể có em tốt, có em chưa tốt, nhưng lao động lại chưa tốt".

Vì vậy, theo Phó Chủ tịch Quốc hội cùng với việc dạy chữ, dạy người cũng phải sắp xếp lại các trường để đảm bảo diện tích cho các trường thực hiện các hoạt động khác nhằm đáp ứng những yêu cầu rèn luyên tổng thể cho các em.

Giải trình những vấn đề các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, về nguồn lực thực hiện chương trình, trong quá trình thẩm định nhiều vòng, sự tính toán các nguồn tiền, Bộ Tài chính đã phải tính toán các nguồn lực và Chính phủ đã trình Quốc hội thì đã phải tính đến khả năng đảm bảo nguồn lực: "Về rà soát những nội dung giữa luật, chính sách đặc thù vào chương trình mục tiêu. Chúng tôi rà soát, nhưng cái này thì chủ yếu là đáp ứng nguồn lực để triển khai các nội dung theo định hướng của Nghị quyết 71. Ví dụ Nghị quyết 71 được định hướng cơ chế, chính sách đặc thù này".

Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Kim Sơn

Cũng trong chiều tối nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 – 2035; cho ý kiến về dự án Luật Trí tuệ nhân tạo; Tờ trình của Chính phủ về phương án bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 cho các dự án đầu tư công sử dụng vốn nước ngoài nguồn ngân sách trung ương đã giải ngân từ năm 2019 trở về trước chưa được hạch toán vào ngân sách nhà nước.

Lê Tuyết/VOV