Bộ trưởng Bộ GD-ĐT: Sẽ tăng hỗ trợ học phí, học bổng cho sinh viên sư phạm

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Trước thềm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã có những chia sẻ với báo chí về các chủ trương phát triển đội ngũ nhà giáo trong giai đoạn tới.

Tăng ưu đãi cho nhà giáo

- Thưa Bộ trưởng, giáo viên được xác định là yếu tố then chốt quyết định chất lượng giáo dục. Nghị quyết 71-NQ/TW đã có nhiều chính sách đột phá để nâng chất lượng, đảm bảo số lượng cho đội ngũ nhà giáo. Nghị quyết có hiệu lực ngay từ năm 2025. Việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo theo Nghị quyết 71 đã và đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Thực hiện Nghị quyết 71, cùng với việc đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, phát triển chuyên môn cho giáo viên, đẩy mạnh chuyển đổi số và phương pháp dạy học, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai xây dựng Nghị định quy định chính sách tiền lương và chế độ phụ cấp đối với nhà giáo. Theo dự thảo Nghị định, nhà giáo dự kiến được hưởng thêm hệ số lương đặc thù bên cạnh các chế độ tiền lương, phụ cấp mà nhà giáo hiện đang được hưởng.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đang triển khai xây dựng Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động công tác trong cơ sở giáo dục công lập. Trong đó, đề xuất thực hiện nâng phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình gồm hai giai đoạn, dự kiến bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, cùng thời điểm có hiệu lực của Luật Nhà giáo.

Cụ thể, giai đoạn 1 (từ năm 2026-2030), Bộ đang đề xuất bổ sung phụ cấp cho nhân viên trường học mức 20%; tăng đều 15% đối với giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông, tăng thêm 5% mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên, giảng viên các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Giai đoạn 2, từ năm 2031 trở đi, việc thực hiện mức phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với giáo viên mầm non và phổ thông được áp dụng theo quy định tại Nghị quyết số 71-NQ/TW.

Ngoài chế độ tiền lương, phụ cấp, theo Luật Nhà giáo, nhà giáo còn được hưởng chính sách hỗ trợ, thu hút, trọng dụng, bao gồm: chế độ trợ cấp theo tính chất công việc, theo vùng; chế độ hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng; chế độ hỗ trợ chăm sóc sức khỏe định kỳ, chăm sóc sức khỏe nghề nghiệp; được bố trí nhà ở công vụ hoặc chỗ ở tập thể hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà khi công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.

Các giáo viên sẽ được tăng phụ cấp từ ngày 1/1/2026. (Ảnh: Nguyễn Nam/TTXVN)

Bên cạnh đó còn có các chính sách thu hút, trọng dụng đối với người có trình độ cao, có tài năng, có năng khiếu đặc biệt, có kỹ năng nghề cao; đến làm việc tại vùng đặc biệt khó khăn; nhà giáo trong một số lĩnh vực trọng yếu, thiết yếu… Các chế độ, chính sách này sẽ được cụ thể hóa tại các văn bản hướng dẫn triển khai thi hành Luật Nhà giáo, dự kiến có hiệu lực đồng thời kể từ ngày 1/1/2026.

Các chính sách nêu trên cùng với các quy định về chuẩn nghề nghiệp, bổ nhiệm chức danh nhà giáo, tuyển dụng, sử dụng, tôn vinh, khen thưởng nhà giáo… sẽ là những giải pháp tổng thể giúp nhà giáo an tâm công tác, tập trung cho hoạt động nghề nghiệp, tạo động lực để nhà giáo nâng cao năng lực, phát triển nghề nghiệp liên tục.

- Hiện sinh viên ngành sư phạm đang được miễn học phí, hỗ trợ sinh hoạt phí nhằm thu hút sinh viên giỏi vào ngành sư phạm. Trong giai đoạn tới, ngành giáo dục sẽ có thêm những chính sách nào để thu hút nhân tài, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Việc thu hút học sinh giỏi vào ngành sư phạm là một trong những ưu tiên hàng đầu và cũng là nhiệm vụ chiến lược của ngành giáo dục trong giai đoạn tới. Chúng tôi đang rà soát, điều chỉnh toàn diện chính sách theo hướng tăng mức hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí và bảo đảm việc làm sau tốt nghiệp, để sinh viên sư phạm yên tâm học tập, gắn bó lâu dài với nghề.

Ngành cũng sẽ mở rộng học bổng tài năng sư phạm, khuyến khích học sinh đạt thành tích cao trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế theo học các ngành sư phạm; nâng chuẩn tuyển sinh, chuẩn đầu ra, gắn đào tạo với nhu cầu nhân lực thực tế của địa phương và yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

Bên cạnh đó, ngành giáo dục tập trung xây dựng môi trường nghề nghiệp hấp dẫn và địa vị xã hội xứng đáng cho nhà giáo. Cơ chế ưu tiên trong tuyển dụng, xếp hạng, tiền lương, thăng hạng và bồi dưỡng nghề nghiệp đang được hoàn thiện để nghề dạy học thực sự trở thành lựa chọn danh giá của những người giỏi, tâm huyết và có khát vọng cống hiến.

Ba trụ cột đột phá nâng chất lượng nhà giáo

- Với giảng viên đại học, việc nâng cao chất lượng đội ngũ sẽ được thực hiện như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tập trung triển khai ba trụ cột đột phá gồm: phát triển đội ngũ nhà giáo, giảng viên và cán bộ quản lý chất lượng cao; hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách thúc đẩy tự chủ gắn trách nhiệm giải trình; đầu tư phát triển hạ tầng, chuyển đổi số và đổi mới phương thức đào tạo. Trong đó, phát triển đội ngũ giảng viên được xác định là nhiệm vụ trung tâm.

Phòng nghiên cứu trường Đại học Sư phạm kỹ thuật (Đại học Đà Nẵng). (Ảnh: TTXVN phát)

Bộ đã ban hành kế hoạch hành động kèm theo Quyết định số 2811/QĐ-BGDĐT ngày 10/10/2025, trong đó nhấn mạnh việc mở rộng các chương trình và đề án đào tạo giảng viên, đặc biệt là Đề án 89 về đào tạo giảng viên trình độ tiến sỹ trong và ngoài nước. Giai đoạn 2026-2030, phấn đấu mỗi năm hỗ trợ khoảng 1.000 giảng viên học tập, bồi dưỡng ở nước ngoài, ưu tiên các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và giáo dục.

Bộ cũng đang chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện cơ chế tài chính đặc thù trong Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035 để bảo đảm nguồn lực ổn định cho đào tạo, đồng thời xây dựng chính sách ưu đãi vượt trội nhằm thu hút, sử dụng và trọng dụng giảng viên, chuyên gia giỏi trong và ngoài nước.

- Bên cạnh việc đào tạo và nâng cao đội ngũ giảng viên hiện có, Nghị quyết 71 đặt mục tiêu đến năm 2030 tuyển ít nhất 2.000 giảng viên giỏi nước ngoài cho các cơ sở giáo dục đại học. Bộ Giáo dục và Đào tạo có giải pháp gì để thực hiện được mục tiêu này?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Việc thu hút ít nhất 2.000 giảng viên, chuyên gia giỏi từ nước ngoài là một trong những nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW và Chương trình hành động của Chính phủ. Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến sẽ triển khai chính sách này theo ba hướng chính.

Thứ nhất, xây dựng cơ chế đặc thù về tuyển dụng, đãi ngộ và môi trường làm việc, cho phép các trường đại học được chủ động ký hợp đồng linh hoạt, trả lương theo năng lực, bảo đảm cạnh tranh quốc tế.

Thứ hai, tạo thuận lợi về thủ tục hành chính, thị thực, cư trú và công nhận văn bằng, đề xuất các chính sách ưu đãi tài chính, đầu tư xây dựng trang thiết bị, môi trường làm việc, kiến tạo không gian phát triển để các chuyên gia quốc tế có thể đến giảng dạy, nghiên cứu dài hạn tại Việt Nam.

Thứ ba, thiết lập các chương trình hợp tác chiến lược giữa đại học Việt Nam và các trung tâm nghiên cứu, viện, trường đại học hàng đầu thế giới để thu hút giảng viên, nhà khoa học giỏi tham gia đào tạo, đồng hướng dẫn nghiên cứu sinh và chuyển giao tri thức.

Các đối tác quốc tế trong lễ kỷ niệm 65 năm thành lập Trường Đại học Ngoại thương. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Mục tiêu là không chỉ thu hút chuyên gia quốc tế đến Việt Nam, mà còn xây dựng môi trường học thuật cởi mở, hấp dẫn để họ muốn ở lại, cùng phát triển các đại học Việt Nam đạt chuẩn khu vực và quốc tế.

- Nghị quyết 71 đã mở cơ chế giảng viên đồng cơ hữu để thu hút nhân lực giỏi từ đơn vị sự nghiệp công lập cho các trường đại học. Điều này có ý nghĩa như thế nào trong nâng cao chất lượng đào tạo, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Cơ chế này cho phép các chuyên gia, nhà khoa học, bác sỹ, kỹ sư, cán bộ đang công tác tại viện nghiên cứu, bệnh viện và đơn vị sự nghiệp công lập được tham gia giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu, chuyển giao công nghệ tại các trường đại học mà vẫn giữ nguyên quyền, nghĩa vụ và chế độ chính tại nơi công tác.

Chính phủ sẽ ban hành nghị định hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn, quyền lợi, chế độ thù lao và công nhận kết quả công tác của giảng viên đồng cơ hữu để bảo đảm thống nhất, minh bạch và khả thi trong thực tiễn. Đây cũng là bước cụ thể hóa chủ trương phát triển đội ngũ giảng viên tinh hoa, linh hoạt và hội nhập quốc tế được nêu trong Nghị quyết 71-NQ/TW.

- Mục tiêu cuối cùng của các chính sách đột phá là phát triển nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Ngành giáo dục và đào tạo sẽ làm thế nào để hiện thực hóa mục tiêu này, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Ngành giáo dục nhận thức sâu sắc rằng đầu tư cho giáo dục đại học hôm nay chính là đầu tư cho trí tuệ, sức mạnh và vị thế của Việt Nam trong tương lai. Đây không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là trách nhiệm chính trị và khát vọng phát triển quốc gia. Vì vậy, ngành giáo dục đang tập trung nâng cao chất lượng và tầm vóc của giáo dục đại học Việt Nam.

Cụ thể, ngành giáo dục đang chuẩn hóa chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, gắn chặt với nhu cầu phát triển của nền kinh tế số, kinh tế xanh và các ngành công nghệ chiến lược. Toàn hệ thống giáo dục đại học hướng tới xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Các trường đại học được khuyến khích hình thành trung tâm nghiên cứu mạnh, doanh nghiệp khởi nguồn và mạng lưới hợp tác quốc tế sâu rộng với mục tiêu giáo dục đại học trở thành trung tâm tri thức của quốc gia, nơi ươm tạo nhân tài, lan tỏa tri thức mới và thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.

Giáo dục đại học không chỉ đào tạo nên những con người có tri thức, mà còn bồi dưỡng những công dân sáng tạo, bản lĩnh và có trách nhiệm với xã hội. Mỗi giảng đường đại học cần trở thành không gian khai phóng tri thức, nuôi dưỡng nhân cách và khơi dậy khát vọng cống hiến, để hình thành lớp trí thức Việt Nam mới, độc lập trong tư duy, tự tin trong hội nhập và kiên định với lý tưởng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

- Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!./.

(Vietnam+)