Chuyển biến tích cực của thị trường trái phiếu doanh nghiệp nhờ Nghị định số 08/2023/NĐ-CP

Kịp thời tạo khung khổ pháp lý hỗ trợ doanh nghiệp

Theo ông Nguyễn Hoàng Dương – Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính), từ sau các vụ việc trên thị trường tài chính tháng 10/2022, cùng với diễn biến xấu trên thị trường tài chính trong và ngoài nước, thị trường TPDN bị tác động nặng nề, nhà đầu tư mất niềm tin, doanh nghiệp bị áp lực phải mua lại trái phiếu đã phát hành cũng như không phát hành được trái phiếu mới để huy động nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có rất nhiều chỉ đạo quyết liệt trong các lĩnh vực có liên quan đến thị trường này, từ việc hoàn thiện khung khổ pháp lý đến duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường sản xuất, kinh doanh cũng như các thị trường có liên quan tới thị trường trái phiếu như thị trường bất động sản, thị trường tín dụng, thực hiện các chính sách tài khóa hỗ trợ của Nhà nước.

“Trong số các chính sách đó, chúng tôi thấy việc Chính phủ khẩn trương và kịp thời ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, trong đó có chính sách hoãn thực hiện số quy định của Nghị định số 65/2022/NĐ-CP cũng như chính sách cho phép doanh nghiệp và nhà đầu tư có thể có các cơ chế đàm phán, giãn, hoãn và hoán đổi trái phiếu đã phát hành trên tinh thần rủi ro chia sẻ, lợi ích hài hòa giữa các bên”, ông Dương chia sẻ.

Hình 1: Giá trị TPDN riêng lẻ phát hành theo tháng (đơn vị: tỷ đồng)

Nguồn: VNDirect

Ông Dương cho biết thêm, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, thị trường đã có những dấu hiệu tích cực hơn, doanh nghiệp đã quay lại phát hành được trái phiếu, quý I hầu như không có đợt phát hành nào nào, từ quý II trở đi, tháng sau khối lượng phát hành đều cao hơn tháng trước. Tới hết tháng 11, thị trường có 77 doanh nghiệp phát hành khối lượng khoảng 220.000 tỷ đồng.

Căn cứ các quy định của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, doanh nghiệp và nhà đầu tư trái chủ đã rất nỗ lực thực hiện đàm phán thanh toán trái phiếu đến hạn.

“Có khoảng 40% khối lượng trái phiếu chậm trả của 68 doanh nghiệp thì đến nay đã có phương án đàm phán, tỉ lệ đàm phán thành công tăng từ 16% tháng 2/2023 lên 63% vào tháng 10/2023”, ông Dương thông tin thêm.

Ngoài ra, những doanh nghiệp bố trí được nguồn lực tài chính đã chủ động mua lại trái phiếu trước khi đến hạn. Cùng với đó, thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã phối hợp cùng các bộ, ngành tăng cường kiểm tra giám sát để xử lý các vi phạm trên thị trường nhằm nâng cao tính minh bạch của thị trường; thực hiện công tác tuyên truyền, cảnh báo rủi ro trên thị trường với nhà đầu tư, doanh nghiệp phát hành, tổ chức trung gian tài chính.

Đồng quan điểm này, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia khẳng định, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP là quyết sách chưa từng có trong tiền lệ. Đó là cho phép giãn, hoãn nợ trái phiếu và cho hoán đổi tiền hàng, tức là cho phép hoán đổi trái phiếu lấy sản phẩm là bất động sản (BĐS) hoặc thứ khác. Qua đó đã tháo gỡ rất quan trọng cho thị trường BĐS.

Tại cuộc họp giữa Bộ Tài chính và các hiệp hội, thành viên thị trường mới đây, thành viên thị trường đánh giá rất cao các chính sách của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP bởi tính kịp thời tạo khung khổ để nhà đầu tư và doanh nghiệp cùng đàm phán. Nhờ đó, doanh nghiệp có thêm thời gian tái cơ cấu lại khoản nợ hiện hành.

Thị trường đã “hạ cánh mềm”

Đưa ra nhận định chung cho thị trường trái phiếu tại thời điểm cuối năm 2023, bà Nguyễn Ngọc Anh - Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ SSI nhấn mạnh, thị trường đã "hạ cánh mềm", cho dù, trước đó đã có rất nhiều quan ngại điều gì sẽ xảy ra tiếp theo trong năm nay.

Cũng theo bà Anh, trong thời gian vừa qua, có một số doanh nghiệp làm ăn phi pháp, bị xử lý hình sự, ảnh hưởng tới niềm tin của nhà đầu tư đối với thị trường trái phiếu. Bên cạnh đó, một số tổ chức tài chính trung gian có thể vô tình hoặc cố tình cũng có những sai phạm nhất định trong quá trình làm hồ sơ và phân phối trái phiếu đến tay những người chưa đủ tiêu chuẩn mua trái phiếu.

“Chúng ta phải xác định những vi phạm trên thị trường thời gian qua là số ít nếu so với toàn bộ quy mô thị trường và việc xử lý cho tới thời điểm này là quyết tâm rất lớn của Đảng và Nhà nước, xử lý đến cùng tất cả các trường hợp vi phạm. Những cái sai này là một cú va vấp có thể xảy ra ở tất cả thị trường nào trong quá trình phát triển. Sau cú va vấp này, sẽ có những bài học kinh nghiệm để tránh được tối đa va vấp ở quy mô lớn hơn”, bà Nguyễn Ngọc Anh chia sẻ.

Hình 2: Tổng giá TPDN riêng lẻ được mua lại trước hạn theo tháng (đơn vị: tỷ đồng)

Nguồn: VNdirect

TPDN là kênh huy động vốn trung và dài hạn rất quan trọng của doanh nghiệp. Việc phát triển thị trường TPDN cũng là để thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước để từng bước phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tín dụng ngân hàng. Khi doanh nghiệp cần một lượng vốn lớn để mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh sau khi kinh tế hồi phục, kênh TPDN càng trở nên quan trọng hơn.

Theo đó, ông Dương cho biết, cơ quan quản lý luôn lắng nghe những ý kiến đánh giá và đóng góp của các cơ quan liên quan, chuyên gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư để nhận biết, phân tích tình hình để có giải pháp phù hợp trong thời gian tới nhằm phát triển thị trường TPDN bền vững, minh bạch, hiệu quả.

Minh Lâm