Chuyện chưa kể về quá trình xây dựng tuyến tàu điện ngầm Amsterdam

Bảo tàng cổ vật trong hầm tàu điện ngầm dưới lòng đất

Khi nói về tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam của Amsterdam, bên cạnh những ký ức về quãng thời gian xây dựng đằng đẵng kéo dài 15 năm, gặp nhiều khó khăn về kỹ thuật, những người trực tiếp thực hiện dự án này không thể quên được kho tàng cổ vật được phát hiện khi đào hầm làm tàu điện ngầm.

Hiện nay, ga Rokin - 1 trong 8 điểm dừng trên tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam Amsterdam, thành phố Amsterdam, Hà Lan chính là nơi đặt bảo tàng cổ vật khai thác được dưới lòng đất trong quá trình thi công xây dựng tuyến tàu.

Gần 10.000 cổ vật được trưng bày trong 2 tủ kính đặt ở 2 đầu ga Rokin. Tủ kính ở phía Bắc ga tàu trưng bày cổ vật liên quan tới lương thực, khoa học, công nghệ, vũ khí, đồ giải trí, đồ đạc cá nhân, trang phục. Tủ kính ở phía Nam ga tàu trưng bày cổ vật liên quan tới các công trình kiến trúc, nội thất, phương tiện đi lại, đồ thủ công.

Một phần số cổ vật được khai quật dưới lòng đất tại thành phố Amsterdam trong quá trình xây dựng tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam Amsterdam (Ảnh: Thành phố Amsterdam)

Những món cổ vật này minh chứng cho những giai đoạn phát triển huy hoàng và rực rỡ của Amsterdam trong quá khứ, trong đó, những món đồ cổ nhất là vỏ một số loài thân mềm từ 115.000 năm trước.

Ông Hoite Detmar, Giám đốc dự án tàu điện ngầm Bắc - Nam Amsterdam trong giai đoạn từ năm 2016 tới khi hoàn tất quá trình xây dựng, cho hay: “Trước đây, thành phố chỉ có khoảng 70.000 cổ vật. Trong quá trình xây dựng tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam, chúng tôi đã phát hiện lượng cổ vật gấp 10 lần con số trên”.

Đồng quan điểm trên, ông Peter Kranendonk - 1 trong 2 nhà khảo cổ học dẫn đầu công tác khai quật tại công trường thi công tuyến tàu điện ngầm, cũng cho rằng nhóm công tác đã khai quật được cả kho tàng đồ sộ.

"Một số cổ vật, như những đồng tiền xu 500 năm tuổi, đều ẩn chứa trong đó là cả một câu chuyện lịch sử. Dựa trên những cổ vật thu thập được, chúng ta có thể tìm hiểu rất nhiều về đời sống của người dân Amsterdam thời trung cổ", theo nhà khoa học.

Bên cạnh 2 khu trưng bày cổ vật, những bức tường quanh ga Rokin cũng được phủ kín những tác phẩm chạm khắc bằng đá của các nghệ sĩ, mô phỏng 33 cổ vật tại bảo tàng.

Hàng ngày, rất đông hành khách đi tàu nán lại chiêm ngưỡng các cổ vật được trưng bày trong 2 tủ kính.

Khai quật ở độ sâu 30m dưới lòng đất

Kể lại thời gian đó, nhóm khảo cổ học cho biết, họ đối mặt với vô vàn khó khăn.

Theo ông Peter Kranendonk, “thông thường, công tác khai quật sẽ diễn ra trước khi thi công dự án nhưng trong trường hợp này, kế hoạch xây dựng đã hoàn tất. Do đó, chúng tôi phải tiến hành khai quật cùng thời điểm đội ngũ kỹ sư dân dụng thi công xây dựng hầm đường sắt”.

Nhóm khảo cổ làm việc trong giếng chìm để khai quật cổ vật (Ảnh: Thành phố Amsterdam)

Đội khảo cổ cũng có trải nghiệm khai quật đáng nhớ khi làm việc trong giếng chìm - cấu trúc bê tông phục vụ cho công tác thi công, xây dựng dưới lòng đất hoặc dưới nước, để ngăn nước từ các kênh dẫn nước trong thành phố tràn vào khu vực khai quật.

Ông Kranendonk cho hay: “Đó là trải nghiệm thú vị nhưng cũng khá đáng sợ. Bạn càng xuống sâu hơn dưới lòng đất thì không khí càng gây áp suất lớn hơn giống như lặn xuống đáy biển sâu vậy”.

Để thích nghi với môi trường trong giếng chìm, nhóm khảo cổ phải vào buồng áp lực trước và sau khi vào giếng chìm để tránh nguy cơ hình thành bọt khí trong cơ thể, gây ra vấn đề về sức khỏe.

Tuy nhiên, ông Kranendonk vẫn cho rằng nhờ có cơ hội này, nhóm nghiên cứu mới có cơ hội "độc nhất" khi được thực hiện công tác khai quật ở độ sâu 30m dưới lòng đất.

Một trong những dự án cơ sở hạ tầng thách thức nhất tại Hà Lan

Tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam tại Amsterdam được xây dựng trong giai đoạn 2003 - 2018. Tuyến tàu dài gần 10km, với khoảng 7km nằm dưới lòng đất, đi qua trung tâm thủ đô lịch sử của Hà Lan.

Tuyến tàu kết nối các khu vực lân cận với trung tâm thành phố và giúp giảm một nửa thời gian di chuyển từ phía Bắc tới phía Nam Amsterdam xuống còn 15 phút. Ước tính 120.000 hành khách sử dụng tuyến tàu hàng ngày ngay sau khi công trình khánh thành vào tháng 7/2018.

Đội ngũ kỹ sư thi công xây dựng tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam Amsterdam (Ảnh: Thành phố Amsterdam)

Tuy nhiên, kế hoạch xây dựng tuyến tàu từng không nhận được nhiều ý kiến ủng hộ vào giai đoạn đầu khi thi công tuyến tàu điện ngầm đầu tiên tại Amsterdam vào những năm 1970 - tuyến East Line. Vì để xây dựng dự án này cần bỏ phần lớn Quảng trường Nieuwmarktbuurt trong phố cổ dẫn tới nhiều ý kiến phản đối, thậm chí là bạo loạn vào năm 1975.

Khi quá trình thi công dự án tàu điện ngầm Bắc - Nam bắt đầu vào năm 2003, một trong những mục tiêu được đặt lên hàng đầu là tránh làm ảnh hưởng tới môi trường xung quanh.

Đội ngũ kỹ sư đã sử dụng một số công nghệ xây dựng mới và máy móc chuyên dụng để có thể đào sâu xuống lớp đất mềm dưới lòng đất nhưng không gây ảnh hưởng tới cấu trúc bên trên.

Bên trong đường hầm thuộc tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam Amsterdam (Ảnh: AFP)

Dù vậy, tới tháng 6/2008, dự án vẫn phải tạm dừng sau khi 4 tòa nhà có từ thế kỷ 17 gần ga Vijzelgracht bị sụt lún 25cm. Cơ quan chức năng đã tiến hành một cuộc kiểm tra độc lập sau đó mới cho phép xây dựng lại vào hè năm 2009. Đồng thời, vừa xây dựng, vừa khôi phục các tòa nhà cổ.

Do có quá nhiều thách thức về mặt kỹ thuật, chi phí xây dựng tuyến tàu điện ngầm trên thực tế lên tới 3,1 tỷ Euro, gấp đôi so với ngân sách ban đầu là 1,4 tỷ Euro. Thời điểm khánh thành tuyến tàu cũng bị đẩy lùi xuống năm 2018, muộn hơn 7 năm so với dự kiến ban đầu là năm 2011.

Dù phát sinh nhiều khó khăn trong quá trình thi công, tuyến tàu điện ngầm Bắc - Nam tại Amsterdam đã vận hành khá trơn tru kể từ khi khánh thành đến nay.

Hoàng Anh (Theo CNN)