Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý nghĩa quan trọng đối với ASEAN

Nhân dịp này, phóng viên TTXVN có cuộc trao đổi với bà Cik Aida Safura Niza Othman - Phó Đại sứ Malaysia tại Việt Nam.

Bà Cik Aida Safura Niza Othman, Phó Đại sứ Malaysia tại Việt Nam trả lời phỏng vấn báo chí.

Bà đánh giá thế nào về tầm quan trọng của chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Malaysia dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47?

Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý nghĩa quan trọng đối với cả ASEAN và quan hệ song phương. Ở cấp độ khu vực, chuyến công tác thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của Việt Nam đối với các ưu tiên trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của Malaysia. Chúng tôi kỳ vọng chuyến công tác sẽ củng cố hợp tác thực chất trong các lĩnh vực như Mạng lưới Điện ASEAN, kết nối số, góp phần duy trì ổn định môi trường chiến lược thông qua ngoại giao và hợp tác.

Về song phương, chuyến công tác là cơ hội để tiếp tục củng cố các cam kết trong Khuôn khổ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa hai nước. Hai bên đang phối hợp để đạt được các kết quả cụ thể trong các lĩnh vực ưu tiên như năng lượng sạch, kết nối lưới điện; thương mại và đầu tư; phát triển nền kinh tế số đáng tin cậy, giúp các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) có thể tham gia vào chuỗi giá trị khu vực.

Hai bên cũng nhất trí thúc đẩy ngành công nghiệp Halal, hợp tác về khoa học và công nghệ, tăng trưởng xanh; tăng cường hợp tác hàng hải và các liên kết quốc phòng; đồng thời mở rộng giao lưu nhân dân thông qua giáo dục, du lịch, di chuyển lao động có kỹ năng, qua đó giúp quan hệ ngày càng gắn kết, bền vững hơn.

Xin Phó Đại sứ cho biết dự kiến sẽ có các văn kiện, thỏa thuận hay tuyên bố quan trọng nào được thông qua tại Hội nghị lần này, đặc biệt là những nội dung liên quan đến chủ đề “Bao trùm và bền vững”?

Đây sẽ là chuỗi hội nghị quy mô lớn nhất của ASEAN trong nhiều thập kỷ qua; Kuala Lumpur sẽ đón tiếp rất nhiều vị khách cấp cao, dự kiến sẽ có sự tham dự của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa và Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi, cùng nhiều nhà lãnh đạo khác. Khoảng 12.000 đại biểu sẽ tham dự và khoảng 2.800 phóng viên đã đăng ký tác nghiệp. Các nhà lãnh đạo dự kiến sẽ thông qua gần 80 văn kiện trong thời gian diễn ra hội nghị.

Về nội dung, Hội nghị lần này sẽ đưa chủ đề “Bao trùm và bền vững” trở thành hành động thực tế. Một bước tiến lịch sử sẽ là việc kết nạp Timor-Leste trở thành thành viên thứ 11 của ASEAN, cùng với các cơ chế cụ thể giúp Dili có thể tham gia một cách thực chất ngay từ những ngày đầu tiên.

Về kinh tế, các nhà lãnh đạo sẽ thúc đẩy nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA); cập nhật Hiệp định thương mại Tự do ASEAN - Trung Quốc phiên bản 3.0 (ACFTA 3.0); xây dựng Thỏa thuận khung Kinh tế Số ASEAN... Về phát triển bền vững, Kế hoạch năng lượng ASEAN vừa được thông qua đặt mục tiêu đạt 45% tổng công suất điện lắp đặt từ nguồn năng lượng tái tạo vào năm 2030, bổ trợ cho Mạng lưới Điện ASEAN nhằm bảo đảm nguồn điện sạch, ổn định và giá cả hợp lý. Malaysia cũng sẽ ra mắt Trung tâm dành cho các doanh nghiệp MSMEs cùng với sáng kiến đổi mới ASEAN AHEAD nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ áp dụng chiến lược xanh và kỹ năng số.

Về triển vọng chính thức kết nạp Timor-Leste làm thành viên ASEAN trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao lần này, bà có thể chia sẻ thêm thông tin và Malaysia đã hỗ trợ quá trình này như thế nào?

Việc kết nạp Timor-Leste là mục tiêu chung của cả ASEAN và cách tiếp cận của chúng tôi là thực hiện quá trình này một cách toàn diện, hiệu quả. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 tháng 5/2025, các Bộ trưởng và quan chức cấp cao ASEAN đã được giao nhiệm vụ thực hiện các bước thủ tục để kết nạp Timor-Leste trở thành thành viên thứ 11. Tiến trình này hiện đang đi đúng hướng, dự kiến việc chính thức kết nạp Timor-Leste sẽ diễn ra vào ngày 26/10.

Malaysia đã phối hợp chặt chẽ với các nước thành viên ASEAN để hỗ trợ quá trình Timor-Leste tiến tới tư cách thành viên đầy đủ. Ở cấp độ khu vực, một số sáng kiến đã được triển khai, bao gồm: Lộ trình để trở thành thành viên đầy đủ được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 năm 2023; Hướng dẫn về việc tham gia với tư cách quan sát viên, được thông qua vào tháng 8/2023; Chương trình Tăng cường năng lực gia nhập ASEAN do Ban Thư ký ASEAN (ASEC) phối hợp cùng Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) thực hiện trong năm 2025.

Ở cấp độ song phương, Malaysia đã mở rộng các hoạt động xây dựng năng lực thông qua Chương trình Hợp tác kỹ thuật Malaysia; ký kết Bản ghi nhớ về Hợp tác trong lĩnh vực Giáo dục đại học; triển khai các khóa đào tạo chuyên biệt về giáo dục nghề nghiệp và quản lý hành chính công, chẳng hạn như Chương trình Lãnh đạo Nông thôn INFRA. Bên cạnh đó, hai bên cũng đang thúc đẩy giao lưu nhân dân, bao gồm việc mở đường bay thẳng Kuala Lumpur-Dili và chính sách miễn thị thực cho công dân Malaysia. Tất cả những nỗ lực này có ý nghĩa quan trọng để bảo đảm rằng, khi Timor-Leste chính thức tham gia ASEAN, quốc gia này sẽ có trong tay những công cụ thực tế để thành công.

Phó Đại sứ có đánh giá thế nào về triển vọng quan hệ Việt Nam - Malaysia, đặc biệt là trong lộ trình định vị chiến lược của ASEAN trên toàn cầu?

Phải khẳng định tương lai quan hệ hai nước rất triển vọng. Malaysia và Việt Nam đang bước vào giai đoạn tiếp theo của quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với những thế mạnh bổ sung lẫn nhau, phù hợp với các ưu tiên của ASEAN. Quy mô sản xuất, năng lực số và động lực xuất khẩu của Việt Nam kết hợp hiệu quả với kinh nghiệm của Malaysia về tài chính và hệ thống năng lượng. Trong lĩnh vực năng lượng, chúng tôi coi hợp tác Việt Nam-Malaysia là chất xúc tác cho Mạng lưới Điện ASEAN, đồng thời phát triển chứng nhận năng lượng tái tạo đáng tin cậy.

Bên cạnh đó, hai bên cần tăng cường hội nhập ở những lĩnh vực quan trọng, bao gồm các nguồn dữ liệu xuyên biên giới đáng tin cậy, thanh toán tương thích, năng lực an ninh mạng và tiêu chuẩn chung giúp giảm chi phí cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME). Cần nhấn mạnh, ổn định sẽ tiếp tục là điều kiện cần. Malaysia sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam để củng cố hòa bình và an ninh trong khu vực. Đồng thời, hai bên sẽ đầu tư vào khả năng phục hồi, bao gồm chuỗi cung ứng xanh hơn, hợp tác an ninh lương thực, ứng phó thiên tai và phát triển kỹ năng...

Để duy trì động lực, trên nền tảng quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện (CSP), hai bên nên hướng tới việc xây dựng các dự án hợp tác công-tư, bắt đầu từ các ngành như bán dẫn, sản xuất tiên tiến, thương mại nông nghiệp, tiêu chuẩn halal, du lịch và giáo dục... Nếu thực hiện tốt, quan hệ Việt Nam - Malaysia không chỉ thúc đẩy phát triển nền kinh tế của cả hai bên, mà còn tăng cường uy tín của ASEAN, với tư cách một ASEAN hội nhập công bằng hơn, chuyển đổi hiệu quả hơn thông qua sự hợp tác nhất quán và bền vững.

Trân trọng cảm ơn Phó Đại sứ Cik Aida Safura Niza Othman!

Bài và ảnh: Việt Đức (TTXVN)