Chuyện của một nữ công nhân quyết không rời lưới an sinh

Chị Nhung quê gốc ở Quảng Bình, cách đây gần 30 năm chị di cư vào Đồng Nai để tìm kiếm cơ hội việc làm. Cũng giống như nhiều lao động xa quê, chị được nhận vào làm tại một khu công nghiệp và gắn bó đến nay. Cho đến khi về hưu, chị có gần 27 năm đóng BHXH.

Quyết định đúng đắn

Bắt đầu nhận tháng lương hưu đầu tiên vào đầu năm 2023, từ niềm vui hiện tại, chị Nhung nhớ lại từng có lúc chị như đứng giữa ngã ba đường, phân vân không biết có nên rút BHXH một lần hay không, bởi thời điểm đó, rất nhiều bạn bè của chị chọn “gặt lúa non”.

“Đó là vào khoảng thời gian mà tôi đóng BHXH được 19 năm, không ít đồng nghiệp cùng công ty rút BHXH một lần nên tôi cũng rất băn khoăn. Đóng đủ 20 năm rồi thì không rút một lần được nữa. Nhiều người còn bảo, chẳng biết sau này thế nào, cứ rút rồi cầm tiền luôn cho yên tâm”, chị Nhung chia sẻ.

BHXH là của để dành cho lao động phổ thông tại khu công nghiệp khi về hưu.

Phân vân như vậy, nhưng rồi chị Nhung vẫn quyết định theo đuổi tham gia chính sách BHXH đến cùng, không rời bỏ lưới an sinh của Nhà nước. Chị bảo, lúc đó còn khỏe, vẫn đi làm đều, nhận lương hàng tháng thì không có lý do gì lại đi rút BHXH một lần. Chị còn khi nghĩ về tuổi già, dù không biết tương lai thế nào nhưng suy đi tính lại thì "có của để dành vẫn hơn là không có”.

Đến nay, khi đã có gần nửa năm nhận lương hưu, cứ mỗi lần có thông báo lương hưu gửi về trên điện thoại, chị Nhung lại cảm thấy mình đã có một quyết định “sáng suốt nhất cuộc đời”. Những gì hiện tại nhận được là thành quả của sự kiên trì, không bỏ cuộc trong quá khứ.

Khoản lương hưu của chị Nhung hiện tại vào khoảng gần 3 triệu đồng. Với nhiều người thì đây là mức lương không cao, thậm chí với mức chi tiêu ở thành phố thì là rất thấp. Tuy nhiên, theo chị Nhung, với một lao động phổ thông, lại sống ở quê thì đây là một khoản phòng thân rất ổn định.

Thêm cơ hội cho lao động

“Có lương hưu rồi thì tôi chỉ cần túc tắc làm thêm việc đồng áng, vườn tược là đủ sống, thêm một chút tích lũy. Chồng tôi lại có công việc gần nhà nên cũng không lo chuyện tiền nong, không phải phiền hà đến con cái. Cứ thử tưởng tượng, giờ mỗi tháng hụt mất gần 3 triệu đồng, cuộc sống sẽ khó khăn đến nhường nào. Vì vậy, tham gia BHXH dù mức cao hay thấp vẫn rất tốt”, chị Nhung bộc bạch

Thực tế cho thấy, ở Đồng Nai, một trong những thủ phủ công nghiệp lớn nhất cả nước, những trường hợp lao động phổ thông được hưởng thành quả sau khi về hưu như chị Nhung không còn hiếm.

Đơn cử như ở công ty ChangShin Việt Nam, một doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư của Hàn Quốc, được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 1995. Bắt đầu từ năm 2012 đến nay, toàn công ty đã có hơn 600 công nhân được nhận quyết định hưởng lương hưu.

Ông Đặng Tuấn Tú, Chủ tịch Công đoàn công ty ChangShin Việt Nam, đánh giá việc được hưởng chế độ hưu trí đối với người công nhân là điều vô cùng tốt đẹp. Vì vậy, công ty tạo mọi điều kiện cho lao động có thể tham gia BHXH và có cơ hội có lương hưu khi hết tuổi lao động.

Cần chính sách hấp dẫn hơn để tăng sức hút với người lao động, giảm rút BHXH một lần.

“Trong quá trình công tác, nhiều lao động dù đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH. Theo nguyện vọng của công nhân, công ty tạo điều kiện để họ làm việc tiếp sau khi có giấy khám sức khỏe của cơ quan y tế và tổ chức công đoàn”, ông Tú cho hay.

Theo thống kê, tại ChangShin Việt Nam hiện đang có hơn hơn 100 công nhân đã hết tuổi lao động nhưng vẫn được công ty bố trí làm việc để đóng đủ 20 năm BHXH nhằm có lương hưu khi nghỉ việc.

Cần tăng sức hấp dẫn

Trở lại với mức lương hưu hiện tại, theo chị Nhung, nếu “khéo co thì vẫn ấm”. Nhưng chị cũng đồng tình quan điểm cần cải thiện chính sách hỗ trợ nhiều hơn nữa để tăng tính hấp dẫn và giảm rút BHXH một lần. Vì chi phí sinh hoạt ngày càng đắt đỏ, mức lương quá thấp cũng khiến lao động băn khoăn.

Thực tế cho thấy, dù tỷ lệ % hưởng lương hưu khá cao (tối đa 75%) nhưng do mức đóng thấp, thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu ngắn, tình trạng người lao động nghỉ hưu trước tuổi nhiều, đóng không đúng mức tiền lương, thu nhập thực tế tại một số đơn vị sử dụng lao động… dẫn đến mức hưởng bình quân hiện nay của nhiều người lao động còn thấp.

Đây cũng đang là vấn đề được cơ quan BHXH Việt Nam đặc biệt quan tâm. Trong dự thảo sửa đổi Luật BHXH đang được lấy ý kiến đưa ra 2 phương án tính tiền lương làm căn cứ tính đóng BHXH hàng tháng, áp dụng với lao động khu vực doanh nghiệp trả lương tối thiểu vùng.

Phương án 1 giữ nguyên quy định hiện hành. Cụ thể, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH gồm lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được xác định bằng mức tiền cụ thể ghi trong hợp đồng lao động.

Phương án 2, tiền lương tháng bao gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung theo quy định của Bộ luật Lao động. Với phương án này, tiền lương được tính đóng BHXH bao gồm cả khoản xác định được trước lẫn biến động trong quá trình làm việc của lao động.

Hiện cả nước đang có hơn 3,3 triệu người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hằng tháng. Để tiếp tục nâng cao đời sống cho người nghỉ hưu, ngày 29/6/2023, Chính phủ ban hành Nghị định số 42/2023/NĐ-CP điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng.

Theo đó, thực hiện tăng lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng từ 12,5% - 20,8% cho người hưởng. Người nghỉ hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng trước năm 1995, sau khi điều chỉnh mà vẫn hưởng dưới 3 triệu đồng/tháng thì sẽ được tăng thêm.

Cụ thể: người hưởng dưới 2,7 triệu đồng/tháng được tăng thêm 300.000 đồng/tháng; người hưởng từ 2,7 đến dưới 3 triệu đồng/tháng được tăng lên 3 triệu đồng/tháng. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 14/8/2023; các quy định của Nghị định được thực hiện từ 1/7/2023.

Sáu Ngạn