Chuyển đổi số - 'cú hích' để báo Đảng địa phương bứt phá, tự làm mới mình

Đồng chí Đinh Thị Lụa, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy phát biểu kết luận tại Hội nghị nghe báo cáo Đề án hợp nhất cơ quan, đơn vị khối Đảng.

Phóng viên: Năm 2025, là năm đánh dấu chặng đường 100 năm hình thành và phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam. Một hành trình vẻ vang gắn liền với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Điều này đã được chứng minh qua thực tiễn các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thưa đồng chí?

Đồng chí Đinh Thị Lụa: Đúng vậy! Nhìn vào chặng đường phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam, có thể khẳng định, trong dòng chảy chung của báo chí cách mạng Việt Nam, hệ thống báo Đảng thực sự là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa; đồng thời là vũ khí sắc bén đấu tranh chống lại những thông tin bịa đặt, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, những quan điểm sai trái, hiện tượng tiêu cực diễn ra trong đời sống xã hội để bảo vệ sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta. Bằng nhiều hoạt động thiết thực, hệ thống các cơ quan báo Đảng đã thực hiện tốt tôn chỉ, mục đích, là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, là diễn đàn tin cậy của nhân dân, luôn luôn giữ vai trò nòng cốt, đi đầu trong công tác tuyên truyền, phổ biến kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần nâng cao trình độ, nhận thức chính trị của cán bộ, đảng viên, nâng cao dân trí, làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân.

Nằm trong hệ thống báo Đảng, Báo Hà Nam những năm qua cũng đã không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng thông tin, đáp ứng nhu cầu đa dạng của công chúng. Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn chỉ ra những hạn chế chung của báo chí địa phương hiện nay đó là, vẫn còn thiếu tính phản biện; những thông tin đời sống hằng ngày, những vấn đề nóng hổi thời sự được công chúng quan tâm vẫn còn ít và chậm xuất hiện trên mặt báo. Vì vậy, nếu báo chí địa phương nói chung, Báo Hà Nam nói riêng không “tự làm mới mình” thì sẽ mất dần ưu thế của tờ báo; nhất là trong thời đại bùng nổ thông tin và các ứng dụng trí tuệ nhân tạo Al đang tạo ra những “quyền lực mới”.

Phóng viên: Theo Chiến lược Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, một trong những mục tiêu chủ yếu đến năm 2025 là 50% cơ quan báo chí có nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa hoạt động và đến năm 2030, mục tiêu này đạt 90% cơ quan báo chí. Đây thực sự là một thách thức không nhỏ đối với các cơ quan báo chí địa phương, thưa đồng chí?

Đồng chí Đinh Thị Lụa: Thực tế phát triển của báo chí thời gian qua, cho thấy: báo chí địa phương đã và đang tích cực tham gia vào quá trình chuyển đổi số, với những thay đổi đáng kể như phát triển các phiên bản báo mạng điện tử, tổ chức tòa soạn đa phương tiện và hội tụ các loại hình báo chí trên các nền tảng kỹ thuật số. Báo Hà Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó, cũng có nhiều sự thay đổi đáng ghi nhận trong việc chuyển đổi số. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, chuyển đổi số của báo chí địa phương vẫn đối diện với không ít khó khăn, thách thức.

Hiện, đa số tòa soạn đều khó khăn về biên chế, tổ chức bộ máy; cơ chế tài chính; cơ sở vật chất; và nguồn nhân lực. Tại Hội thảo báo Đảng các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc mở rộng lần thứ 30 với chủ đề “Phát huy truyền thống báo chí cách mạng, tiên phong chuyển đổi số, đồng hành cùng đất nước tiến vào kỷ nguyên mới” do Báo Hà Nội mới đăng cai tổ chức diễn ra tại Hà Nội ngày 16/5 vừa qua, rất nhiều ý kiến tham luận đã đề cập đến vấn đề này.

Để tháo gỡ những khó khăn trên, các báo Đảng địa phương cũng đã có những đề xuất, kiến nghị Trung ương sớm xem xét, sửa đổi Quy định số 338- QĐ/TW ngày 26/11/2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về các cơ chế liên quan cho báo Đảng. Sự thống nhất về cơ chế quản lý tài chính cũng như mô hình tổ chức bộ máy thống nhất cho cơ quan báo Đảng sẽ là cơ hội để các cơ quan báo Đảng nói chung, báo chí địa phương nói riêng bứt phá, vươn lên phát triển mạnh mẽ; thực sự phát huy vai trò lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa; đồng thời là vũ khí sắc bén đấu tranh chống lại những thông tin bịa đặt, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, những quan điểm sai trái, hiện tượng tiêu cực diễn ra trong đời sống xã hội để bảo vệ sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân.

Phóng viên: Trong xu hướng báo chí toàn cầu, có sự cạnh tranh mạnh mẽ về thông tin của các nền tảng số, làm thế nào để vừa phát triển, nâng cao chất lượng về nội dung, giữ chân được bạn đọc, vừa nâng cao đời sống cho người lao động hiện đang là trăn trở chung của lãnh đạo các tòa báo, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế báo chí hiện nay. Quan điểm của đồng chí về vấn đề này như thế nào?

Đồng chí Đinh Thị Lụa: Không riêng gì lĩnh vực báo chí, hiện nay, chương trình chuyển đổi số đã và đang được triển khai và ứng dụng mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, an ninh, quốc phòng và đời sống xã hội. Những mục tiêu trên chính là cơ hội để các cơ quan báo chí “tự làm mới mình”, tự tin hòa nhập cùng với xu thế của báo chí hiện đại. Tuy nhiên, như tôi đã nói ở trên, muốn tồn tại và phát triển trong thời đại bùng nổ thông tin và công nghệ số ứng dụng mạnh mẽ như hiện nay, trước hết, các cơ quan báo chí địa phương nói chung, Báo Hà Nam nói riêng cần sớm khắc phục những hạn chế về phương thức quản lý, tổ chức, điều hành và phương thức làm báo; phát triển theo xu hướng báo chí đa phương tiện và xu hướng tòa soạn hội tụ. Theo đó, báo địa phương cần tổ chức tòa soạn thành trung tâm dữ liệu lớn của tỉnh, với sự hỗ trợ của chuyển đổi số báo chí; cần đi sâu vào những vấn đề thuộc bản sắc riêng có của địa phương. Có như vậy, mới hy vọng mở rộng bạn đọc không những ở địa phương, mà trong cả nước và thế giới.

Trong xu thế hội tụ truyền thông, theo tôi, các tòa soạn phải được sắp xếp, tổ chức lại bộ máy, nhân lực, quy trình làm việc, trở thành một “guồng máy” thống nhất để sản xuất tin tức. Bên cạnh đó, cũng cần tăng cường các bài viết mang tính phản biện. Đây chính là điểm yếu của báo Đảng địa phương cũng như Báo Hà Nam hiện nay. Tuy nhiên, để làm được điều đó, lãnh đạo cơ quan báo chí phải có tư duy phản biện trước mọi vấn đề, sự kiện có tầm ảnh hưởng lớn tại địa phương; cần xây dựng một đội ngũ phóng viên “bút sắc, tâm trong”, có bản lĩnh phản biện, có kiến thức ở nhiều mặt, nhất là về chủ trương, chính sách, pháp luật, văn hóa địa phương…; có kỹ năng thu thập, xử lý thông tin, viết bài phản biện. Muốn thế, cần quan tâm đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí về những yêu cầu và kỹ năng này cho phóng viên, biên tập viên.

Không phải cứ “giật tít, câu view” là giữ chân được bạn đọc. Báo chí địa phương cần chủ động thiết kế lại nội dung, giao diện trong xây dựng chiến lược tổng thể, nhằm phát triển lượng độc giả tiếp cận ổn định và thường xuyên. Đây cũng là tiền đề cần thiết để chuẩn bị cho những bước đi bền vững trong chuyển đổi số, tái cấu trúc và hướng đến nền kinh tế báo chí dựa trên nguồn thu từ độc giả.

Phóng viên: Nói như vậy, có nghĩa đổi mới, sáng tạo, nâng cao chất lượng các ấn phẩm báo chí, phát triển báo chí đa phương tiện, xây dựng tòa soạn hội tụ là yêu cầu bức thiết đối với tất cả các cơ quan báo Đảng trong giai đoạn hiện nay, thưa đồng chí?

Đồng chí Đinh Thị Lụa: Đúng vậy! Tuy nhiên, muốn đổi mới, sáng tạo, trước tiên phải nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; linh hoạt, sâu sát hơn trong nắm bắt thực tiễn; ưu tiên các tuyến bài có tính chiến đấu, phản ánh sinh động quá trình triển khai đưa các nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, vừa truyền đạt được “ý Đảng” và phản ánh được “lòng dân”. Song song với đó, đẩy mạnh thực hiện chiến lược chuyển đổi số; tận dụng tối đa ưu thế của các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng trí tuệ nhân tạo cũng như những thành tựu của khoa học - công nghệ vào hoạt động báo chí. Cùng với chuyển đổi số, nhu cầu phát triển báo chí đa kênh, đa nền tảng để tiếp cận công chúng là thực tế đang thúc ép các tòa soạn báo Đảng.

Việc thực hiện Quyết định số 362/QĐ-TTg ngày 3/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025” cùng với việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” được xác định là một “cuộc cách mạng” về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan báo chí. Khó khăn, thách thức nhiều nhưng cũng sẽ mở ra cơ hội để các cơ quan báo chí địa phương tự làm mới mình, phát triển chuyên nghiệp và hiện đại hơn.

Mang trên mình sứ mệnh đặc biệt, tin tưởng rằng, báo chí cách mạng nói chung, báo Đảng địa phương nói riêng sẽ góp phần khơi dậy, lan tỏa và nuôi dưỡng khát vọng vươn lên từ mỗi vùng đất, mỗi cộng đồng và mỗi người dân; thực sự là cầu nối giữa ý Đảng và lòng dân trong thời đại mới.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy!

Minh Thu (Thực hiện)