Ứng dụng công nghệ số - Hướng đi tất yếu của báo chí hiện đại

Phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương và địa phương tác nghiệp tại một sự kiện thể thao quốc tế tổ chức ở tỉnh Nam Định.

Những năm gần đây, Trung ương ban hành nhiều văn bản chỉ đạo quan trọng nhằm định hướng, hỗ trợ và thúc đẩy các cơ quan báo chí trong cả nước thực hiện CĐS hiệu quả. Trong “Chương trình CĐS quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã xác định mục tiêu đến năm 2025, 100% cơ quan báo chí thực hiện CĐS, xây dựng hệ thống phân phối nội dung số đa nền tảng. Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 362/QĐ-TTg ngày 3/4/2019 nhấn mạnh: Yêu cầu cơ cấu lại hệ thống báo chí theo hướng tinh gọn, hiện đại, chuyên nghiệp, đồng thời thúc đẩy các cơ quan báo chí ứng dụng công nghệ mới, xây dựng mô hình tòa soạn hội tụ, tòa soạn đa phương tiện.

Tại Nam Định, công cuộc CĐS trong các hoạt động thông tin, truyền thông nói chung, trong lĩnh vực báo chí nói riêng, đã và đang được triển khai tích cực, đạt được những kết quả quan trọng bước đầu, góp phần nâng cao chất lượng các sản phẩm báo chí đáp ứng nhu cầu thông tin của người dân. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện ứng dụng công nghệ số trong hoạt động báo chí được các cấp, các ngành quan tâm triển khai đồng bộ. Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 18/6/2021 của BCH Đảng bộ tỉnh về CĐS tỉnh Nam Định đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định rõ mục tiêu CĐS báo chí địa phương. Kế hoạch số 79/KH-UBND ngày 17/6/2021 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện Chương trình CĐS trên địa bàn tỉnh đã cụ thể hóa các tiêu chí ứng dụng công nghệ số trong hoạt động báo chí, truyền thông. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch với vai trò là cơ quan đầu mối tham mưu, triển khai các nội dung liên quan đến CĐS lĩnh vực báo chí, truyền thông đã phối hợp với Báo Nam Định, Hội Nhà báo tỉnh, các cơ quan thông tấn, báo chí của Trung ương đóng trên địa bàn tỉnh, các ngành, địa phương tổ chức các hội nghị đào tạo, tập huấn về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số và chuyển giao kỹ thuật cho đội ngũ người làm báo và những người làm công tác thông tin, tuyên truyền cơ sở.

Thời gian qua, Báo Nam Định, Cổng Thông tin điện tử tỉnh, các Tạp chí: Văn nhân (Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh), Người làm báo Nam Định (Hội Nhà báo tỉnh), các ấn phẩm bản tin, trang thông tin điện tử tổng hợp của các sở, ngành và địa phương đã chủ động ứng dụng công nghệ số vào quy trình hoạt động báo chí, thông tin, truyền thông từ sản xuất nội dung đến phát hành và tương tác với độc giả. Nổi bật là Báo Nam Định - cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh - đơn vị tiên phong trong triển khai mô hình tòa soạn hội tụ. Từ năm 2022, Báo Nam Định đã đưa vào vận hành hệ thống sản xuất nội dung tích hợp, kết nối giữa các bộ phận: phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, thiết kế đồ họa trên báo in, báo điện tử (Multimedia: E-magazine, Radio, Video, Infographic…) và quản lý nội dung số. Toàn bộ quy trình làm báo, từ tác nghiệp, xử lý kỹ thuật đến xuất bản lên báo in và báo điện tử đều được số hóa, vận hành trên nền tảng số. Nhờ đó, thời gian xử lý tin, bài được rút ngắn đáng kể, đồng thời đảm bảo chất lượng thông tin chính xác, nhanh nhạy, kịp thời, mở rộng diện phát hành, lan tỏa thông tin. Trong tác nghiệp, đội ngũ người làm báo tại Báo Nam Định đã từng bước thích nghi và sử dụng hiệu quả công nghệ thông tin, kỹ thuật số. Đặc biệt, việc gửi tin, bài, ảnh thông qua hệ thống quản lý nội dung (CMS) đã giúp quá trình biên tập, xử lý và xuất bản được thực hiện nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và công sức, đáp ứng yêu cầu đăng tải nhanh chóng, kịp thời. Báo Nam Định điện tử (baonamdinh.vn) không ngừng được nâng cấp, tích hợp công nghệ thân thiện với thiết bị di động, hỗ trợ đa nền tảng từ máy tính đến điện thoại thông minh. Ngoài ra, Báo Nam Định điện tử còn tích hợp công cụ phân tích dữ liệu độc giả theo thời gian thực, từ đó giúp nắm bắt xu hướng thông tin quan tâm của người đọc để điều chỉnh nội dung phù hợp với nhu cầu của công chúng; xác lập mã QR để độc giả có thêm lựa chọn theo dõi tin dạng radio, hình ảnh, video clip. Báo Nam Định điện tử luôn duy trì lượng truy cập trên dưới 20 nghìn lượt/ngày. Cùng với việc đổi mới quy trình sản xuất và xuất bản tin bài trên nền tảng báo điện tử, Báo Nam Định đã chủ động mở rộng kênh phân phối nội dung trên các nền tảng số phổ biến hiện nay như: YouTube, Zalo, Facebook, TikTok... nhằm tiếp cận đa dạng đối tượng công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Báo Nam Định đã xây dựng chuyên trang video và tích cực sản xuất các sản phẩm truyền thông ngắn, bản tin tổng hợp, ảnh, phóng sự, clip đăng tải trên kênh YouTube chính thức và chia sẻ qua trang fanpage Facebook - những nền tảng số đang được nhiều người ưa chuộng và sử dụng rộng rãi để cung cấp thông tin chính thống, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ cho các chương trình, sự kiện mang bản sắc địa phương. Các thông tin, tuyên truyền được tối ưu hóa theo từng nền tảng, đảm bảo ngắn gọn, sinh động, dễ hiểu, dễ tiếp cận nhưng vẫn đảm bảo tính chính xác và định hướng đúng đắn.

Lĩnh vực báo hình, báo nói (Phát thanh, Truyền hình) đã thực hiện thành công việc chuyển đổi từ phát sóng Analog sang phát sóng số mặt đất theo tiêu chuẩn HD. Chất lượng nội dung chương trình phát thanh, truyền hình từng bước được đổi mới. Hàng ngày sản xuất và phát sóng 5 bản tin, chương trình thời sự truyền hình; 3 chương trình thời sự phát thanh, 1 chương trình phát thanh trực tiếp thời sự và âm nhạc, 2 bản tin vùng. Các chương trình truyền hình được số hóa, lưu trữ trên nền tảng số - ứng dụng di động và mạng xã hội nhằm phục vụ việc khai thác và tái sử dụng nội dung hiệu quả hơn; đồng thời, truyền hình trực tiếp các sự kiện chính trị, văn hóa, thể thao lớn trên kênh truyền hình NTV, tiếp sóng các kênh truyền hình của quốc gia và truyền phát sóng phát thanh đến hệ thống đài truyền thanh cơ sở... Báo Nam Định đẩy mạnh số hóa các nội dung truyền hình, mở rộng phạm vi lan tỏa bằng cách đăng tải các chương trình thời sự, phóng sự chuyên đề, văn hóa - xã hội lên YouTube, Facebook, qua đó không chỉ gia tăng lượng người xem mà còn tạo điều kiện để khán giả chủ động lựa chọn nội dung theo nhu cầu cá nhân, thay vì bị giới hạn theo lịch phát sóng truyền hình truyền thống.

Hàng năm, Báo Nam Định quan tâm, chú trọng đào tạo, nâng cao kỹ năng công nghệ số cho đội ngũ người làm báo của cơ quan bằng việc cử các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên chức tham gia các khóa bồi dưỡng cập nhật kiến thức về chuyển đổi số trong các hoạt động báo chí do Hội Nhà báo Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức; tổ chức các lớp bồi dưỡng về báo chí dữ liệu, kỹ năng sản xuất sản phẩm báo chí đa phương tiện (Multimedia), sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI)… Với những nỗ lực, quyết tâm và đổi mới mạnh mẽ trong cách tiếp cận và tổ chức lại toàn bộ quy trình làm báo theo hướng số hóa, hiện đại hóa, năm 2024, Báo Nam Định được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận đạt mức độ trưởng thành trong chuyển đổi số báo chí, xếp loại “Tốt”, đứng thứ 8 trong nhóm 25 báo địa phương đạt mức Tốt.

Bên cạnh những kết quả tích cực, quá trình ứng dụng công nghệ số trong hoạt động báo chí tại tỉnh vẫn còn gặp một số khó khăn, thách thức như: hạn chế về nguồn lực tài chính cho đầu tư công nghệ hiện đại; trình độ công nghệ thông tin của một bộ phận cán bộ, phóng viên còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của tòa soạn số. Ngoài ra, áp lực về sản lượng thông tin, tốc độ sản xuất, cạnh tranh với mạng xã hội và các nền tảng truyền thông mới cũng tạo ra sức ép lớn đối với báo chí truyền thống. Thời gian tới, các cơ quan báo chí trong tỉnh cần tiếp tục tăng cường phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương, các địa phương cùng các đơn vị công nghệ trong và ngoài tỉnh tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực báo chí số, phát huy nguồn nhân lực đội ngũ người làm báo năng động, làm việc hiệu quả, không ngừng sáng tạo, nâng cao chất lượng mô hình tòa soạn số, tòa soạn hội tụ theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu quả. Xây dựng đề án CĐS báo chí tỉnh theo hướng cụ thể, có lộ trình, chỉ tiêu và nguồn lực rõ ràng.

CĐS trong lĩnh vực báo chí tại Nam Định đã góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, lan tỏa mạnh mẽ những giá trị tích cực trong đời sống xã hội, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của báo chí địa phương trong dòng chảy thông tin hiện đại.

Bài và ảnh: Khánh Dũng