Chuyển đổi số để xây dựng nông thôn mới bền vững

Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Minh Tiến, Cục trưởng-Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) xung quanh vấn đề này.

Ông Nguyễn Minh Tiến. Ảnh: NGUYỄN KIỂM

Phóng viên (PV):Ông có thể cho biết những cơ hội và thách thức trong việc chuyển đổi số trong XD NTM?

Ông Nguyễn Minh Tiến: Đối với Chương trình Mục tiêu quốc gia XD NTM, chúng ta đã thực hiện được 10 năm và đạt được kết quả to lớn, toàn diện, mang tính lịch sử. Nếu như giai đoạn 2011-2015, chúng ta tập trung nhiều vào đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thì giai đoạn 2016-2020, chúng ta tập trung đầu tư tạo sinh kế, tạo thu nhập cho người dân vùng nông thôn. Bên cạnh những kết quả đạt được, XD NTM cũng đặt ra những tồn tại, khó khăn, thách thức bởi khoảng cách giữa nông thôn và thành thị; kết nối nông thôn-thành thị; thiên tai, dịch bệnh, đặc biệt là dịch Covid-19 hiện nay. Với những tồn tại khó khăn, thách thức đó, nhất là trước xu thế kinh tế số trở thành xu hướng tất yếu của sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Trong bối cảnh đó, XD NTM không thể đứng riêng mà phải tận dụng được cơ hội chuyển đổi số để thúc đẩy XD NTM ngày càng đi vào chiều sâu và bền vững.

PV: Vậy chuyển đổi số trong XD NTM thời gian tới được đặt ra như thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Minh Tiến: Bộ NN&PTNT cùng Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề xuất nội dung về chuyển đổi số trong XD NTM. Đây là lần đầu tiên hai bộ đặt nội dung chuyển đổi số thành một nội dung trọng tâm, cụ thể trong Chương trình Mục tiêu quốc gia XD NTM giai đoạn 2021-2025. Sắp tới, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Chủ tịch Hội đồng thẩm định Trung ương thẩm định báo cáo chủ trương đầu tư về chuyển đổi số trong XD NTM. Nếu thúc đẩy được, chúng ta sẽ có thể khắc phục được một số tồn tại cũng như chuyển hóa những thách thức của giai đoạn tới để XD NTM đi vào chiều sâu, trước hết phải đầu tư vào hạ tầng kết nối. Đặc biệt là đối với vùng nông thôn tỷ lệ bao phủ sóng 3G, 4G cũng như kết nối băng thông rộng vẫn còn hạn chế. Bộ NN&PTNT, Bộ Thông tin và Truyền thông thống nhất hướng tới mục tiêu phủ sóng 4G, 5G cho vùng nông thôn, giúp người dân vùng nông thôn có thể kết nối internet với chi phí hợp lý. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đặt mục tiêu mỗi người dân, mỗi gia đình đều sử dụng điện thoại, nhất là điện thoại di động thông minh.

Sản xuất dưa lưới ở xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: NGUYỄN DIỆP ANH

PV: Đâu là điểm cốt lõi, quan trọng để thực hiện chuyển đổi số thành công trong XD NTM, thưa ông?

Ông Nguyễn Minh Tiến: Vấn đề cốt lõi của thành công trong chuyển đổi số ở nông thôn là phải xây dựng cho được cơ sở hạ tầng dữ liệu. Nếu không có cơ sở hạ tầng dữ liệu thì kể cả chúng ta có kết nối internet, sử dụng điện thoại di động thông minh cũng chỉ vào mạng đọc tin chứ không thể biến nó thành một nội hàm hay xu hướng phát triển kinh tế. Vấn đề làm sao chúng ta tích hợp được hạ tầng dữ liệu mới phát triển ứng dụng chuyển đổi số thành công, nhất là dữ liệu về dân số, đất đai, sức khỏe, hệ thống sản xuất nông nghiệp... Đây là nền tảng để thúc đẩy cho chuyển đổi số thành công.

PV: Cụ thể chuyển đổi số trong XD NTM sẽ đem lại những lợi ích gì, thưa ông?

Ông Nguyễn Minh Tiến: Bước đi của chúng ta phải tuần tự, đầu tiên là chúng ta đầu tư vào cơ sở hạ tầng kết nối; thứ hai, chúng ta có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp để đưa điện thoại thông minh giá rẻ, phù hợp tới người dân; thứ ba là tích hợp hệ thống dữ liệu giữa các bộ, ngành, các phần mềm ứng dụng, ứng dụng thương mại điện tử... Nếu chúng ta ứng dụng để chuyển đổi số thành công, nó sẽ xóa nhòa khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Người bán hàng ở vùng sâu, vùng xa hoàn toàn có thể tiếp cận trực tiếp, online, tương tác với người tiêu dùng. Với những nền tảng hạ tầng tin học, chúng ta có thể giám sát hiệu quả quy trình sản xuất nông nghiệp, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất được nguồn gốc sản phẩm, kể cả về lĩnh vực du lịch, y tế, giáo dục...

PV: Có ý kiến lo ngại về trình độ của người dân ở khu vực nông thôn khó tiếp cận, ứng dụng chuyển số, kinh tế số. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?

Ông Nguyễn Minh Tiến: Về nội dung chuyển đổi và XD NTM thông minh, chúng tôi xác định bước đi và lộ trình cụ thể với sự kết hợp đầu tư của Nhà nước, đẩy mạnh xã hội hóa, chúng ta hoàn toàn có thể thúc đẩy thực hiện phát triển kinh tế số khu vực nông thôn. Qua đó, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị.

Hiện có một số ý kiến tỏ ra băn khoăn về năng lực và kỹ năng của người dân vùng nông thôn có thể đáp ứng được yêu cầu về chuyển đổi số, tiếp cận và áp dụng chuyển đổi số hay không? Trên thực tế thí điểm gần đây của Bộ Thông tin và Truyền thông tại tỉnh Bắc Kạn, Ninh Bình và một số doanh nghiệp thì người dân có đủ kỹ năng để tiếp cận, thực hiện chuyển đổi số. Vấn đề quan trọng nhất là chúng ta phải bảo đảm phát triển hệ thống hạ tầng, cơ sở dữ liệu, bảo đảm an ninh mạng. Tôi nghĩ với định hướng như vậy, nội hàm chuyển đổi gắn với XD NTM sẽ còn nhiều dư địa và tiềm năng phát triển trong giai đoạn 2021-2025.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

NGUYỄN NGHINH XUÂN (thực hiện)