Chuyển đổi số - động lực đổi mới dạy và học

Học sinh đăng ký thi tốt nghiệp THPT trên hệ thống của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Dạy học thời 4.0

Tiết học địa lý tại Trường THPT An Lương Đông thay vì phải treo nhiều tấm bản đồ giấy như trước đây, thầy giáo Lê Văn Thiện chỉ nhẹ tay chạm chuột, hình ảnh những dãy núi, con sông, đồng bằng trải dài sống động trên màn hình tivi ở phòng học. Những đoạn video về quá trình hình thành địa mạo, khí hậu được trình chiếu minh họa trực quan. Học sinh say mê theo dõi, đặt câu hỏi, thảo luận sôi nổi.

Thầy giáo Lê Văn Thiện chia sẻ, khi ứng dụng nền tảng số, giáo viên rất thuận lợi trong lưu trữ hồ sơ, xây dựng kế hoạch bài dạy và chia sẻ tài liệu. Tôi có thể soạn bài online, cập nhật trên drive, khi cần chỉ việc mở ra dạy hoặc gửi đồng nghiệp cùng trao đổi. Việc kiểm tra, đánh giá học sinh cũng linh hoạt hơn, có thể thực hiện trực tiếp hoặc trực tuyến, kết quả được lưu trên hệ thống quản lý học sinh rất thuận tiện.

Nếu như trước đây, mỗi mùa tổng kết, giáo viên phải vật lộn với hàng chồng sổ sách, hồ sơ, thì nay, chỉ cần thao tác trên máy tính, mọi dữ liệu đã được cập nhật, lưu trữ và kết nối tự động. Trên nền tảng Hue-S, giáo viên có thể vào điểm, nhận xét, đánh giá học sinh mọi lúc, mọi nơi. Các điểm số, kết quả rèn luyện đều được cập nhật, giúp phụ huynh dễ dàng theo dõi quá trình học tập của con ngay trên điện thoại.

Cô giáo Phạm Nguyễn Trang Ngân, giáo viên Trường THPT A Lưới cho hay, ở Trường THPT A Lưới, nơi điều kiện còn nhiều khó khăn, công nghệ thông tin (CNTT) đã thật sự trở thành “trợ lý đắc lực” cho giáo viên trong việc giảng dạy và quản lý học sinh. Từ việc nhập điểm, nhận xét học sinh đến lưu trữ học bạ, mọi thao tác đều được thực hiện trên hệ thống Hue-S “sso.hue.edu.vn” nên nhanh chóng và chính xác. Trước đây, làm học bạ giấy mất cả tuần, giờ chỉ cần vài buổi là hoàn tất, vừa tiết kiệm thời gian, vừa hạn chế sai sót.

“Việc ứng dụng CNTT không chỉ giúp giáo viên tiết kiệm công sức, nâng cao hiệu quả giảng dạy, mà còn giúp rút ngắn khoảng cách công nghệ giữa miền xuôi và miền ngược, mở ra một cách làm việc hiện đại, hiệu quả và đầy cảm hứng cho cả thầy và trò. Khi dạy môn vật lý, tôi thường ứng dụng các công cụ trực tuyến như Quizizz, Kahoot, PhET Simulation, GeoGebra hay Google Form để học sinh có thể tương tác, phản hồi ngay cả khi học ở vùng có điều kiện mạng chưa ổn định. Những thí nghiệm mô phỏng, video minh họa và trò chơi trực tuyến giúp học sinh dễ hình dung hiện tượng vật lý, hứng thú hơn với bài học”, cô Trang Ngân nói.

Làm sạch dữ liệu - chìa khóa cho chuyển đổi số bền vững

Theo ông Nguyễn Tân, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) TP. Huế, thời gian qua, ngành giáo dục thành phố đã tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu (CSDL) ngành, coi đây là nền tảng quyết định hiệu quả của toàn bộ quá trình chuyển đổi số. Khi có một hệ thống dữ liệu sạch và đầy đủ, việc thực hiện các quy trình chuyển đổi số sẽ thuận lợi. “Tất cả dữ liệu của ngành giáo dục hiện nay đã được liên thông đồng bộ từ trường học các cấp đến Sở GD&ĐT và cơ sở dữ liệu quốc gia; đồng thời được làm sạch, tích hợp trên hệ thống dữ liệu dân cư. Nhờ có kho dữ liệu đầy đủ và chính xác, công tác tuyển sinh các lớp đầu cấp, xây dựng báo cáo số, các chương trình, đề án phát triển giáo dục - đào tạo đều được thực hiện nhanh chóng và dựa trên những con số thực”, ông Tân chia sẻ.

Việc có một kho dữ liệu toàn diện giúp ngành đánh giá sát thực trạng, đưa ra giải pháp, chỉ tiêu, mục tiêu cụ thể và khả thi cho từng giai đoạn phát triển. Thành quả nổi bật nhất trong quá trình chuyển đổi số của ngành GD&ĐT thời gian qua chính là công tác chuẩn hóa và làm sạch CSDL, bao gồm học bạ số, dữ liệu về thiết bị, thư viện trường học, hồ sơ nhân sự… giúp công tác quản lý trở nên thuận tiện, chính xác. Đặc biệt, việc số hóa văn bằng, chứng chỉ mang lại nhiều tiện ích rõ rệt.

Tuy nhiên, để công tác chuyển đổi số trong ngành giáo dục tiếp tục phát huy hiệu quả, cần có sự đầu tư đồng bộ hơn về hạ tầng CNTT, nâng cấp hệ thống phần mềm, trang bị các điều kiện làm việc ở các trường như thêm máy vi tính, thiết bị công nghệ... Trong lớp học hiện đại, mỗi phòng học cần có tivi kết nối internet. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp giảm chi phí mua sắm thiết bị, mà còn mở ra nhiều hình thức giáo dục trải nghiệm phong phú, từ giáo dục di sản, STEM, đến các bài học tương tác thực tế ảo.

Ông Nguyễn Tân cho biết, Sở GD&ĐT đang hướng đến xây dựng hệ thống kho dữ liệu dùng chung và thư viện điện tử toàn ngành. Đây sẽ là không gian để các giáo viên chia sẻ, tham khảo và học hỏi lẫn nhau, góp phần hình thành nguồn tư liệu mở phục vụ dạy học. Sở GD&ĐT khuyến khích giáo viên xây dựng các bài giảng mẫu, mô hình bài học sáng tạo, lưu trữ trên hệ thống chung để khai thác thường xuyên. Tuy nhiên, để vận hành hiệu quả, hệ thống này cần nguồn lực đầu tư hạ tầng, bảo đảm cho việc lưu trữ và truy cập dữ liệu được thông suốt.

Ngành cũng đang đẩy mạnh mô hình dạy học kết nối - hình thức dạy học kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến. Những phòng học trực tuyến được thiết lập, nơi các thầy cô có kinh nghiệm hỗ trợ đồng nghiệp trong ôn thi tốt nghiệp, sinh hoạt chuyên đề, chia sẻ phương pháp giảng dạy, giúp thu hẹp khoảng cách chất lượng giáo dục giữa các vùng miền, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

Bài ảnh: MINH HIỀN