Chuyển đổi số: Giải quyết thách thức từ những 'vùng trũng'

Ông Nguyễn Hữu Thập, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh trực tiếp tham gia hướng dẫn các chủ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ AI vào quản lý và điều hành.

Những “điểm sáng” công nghệ

Trước thực trạng khan hiếm nguồn lao động tay nghề cao, nhiều doanh nghiệp tại Tuyên Quang đã chọn cách “đi tắt đón đầu” bằng công nghệ. Công ty Cổ phần Woodsland Tuyên Quang là một ví dụ điển hình cho bước chuyển hướng chiến lược này. Thay vì loay hoay với bài toán tuyển dụng lao động hàng năm, công ty đã mạnh dạn đầu tư robot vào các dây chuyền sản xuất. Theo lãnh đạo công ty, đây là bước đi táo bạo nhưng cần thiết để đáp ứng các vị trí đòi hỏi độ chính xác cao và cường độ làm việc liên tục mà sức người khó lòng duy trì ổn định.

Sự chuyển mình không chỉ ở các “ông lớn”, những doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng bắt nhịp rất nhanh với thời đại của khoa học và công nghệ. Tại Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Đông Á, tổ 17 Nguyễn Trãi, phường Hà Giang 1 cũng đã mạnh dạnh đầu tư hơn 1 tỷ đồng cho 2 robot hàn tiên tiến đã thay đổi hoàn toàn diện mạo xưởng sản xuất.

Ông Ngô Quang Hiền, Quản lý nhà máy phấn khởi cho biết: Hoạt động trong lĩnh vực sản xuất bồn chứa nước inox, hầu hết các khâu sản xuất đều nặng nhọc và nguy hại, đặc biệt là khâu hàn xì. Bảo vệ sức khỏe cho người lao động, đồng thời nâng cao hiệu quả sản xuất, công ty đã đặt hàng với tập đoàn Panasonic nghiên cứu, thiết kế cánh tay robot đưa vào đảm nhận vị trí hàn xì. Ông Hiền chia sẻ, lắp đặt cánh tay robot vào sản xuất đã thay thế vị trí lao động cho con người khỏi môi trường độc hại như tia hồ quang, bức xạ và nguy cơ điện giật; công nghệ mới còn giúp mối hàn tinh xảo hơn, đưa công suất đạt ngưỡng 1.200 sản phẩm mỗi năm, cao gấp cả chục lần so với con người, đặc biệt là giảm thiểu tối đa rủi ro cho người lao động.

Làn gió đổi mới còn thổi hồn vào nông nghiệp và dịch vụ. Những người nông dân “chân lấm tay bùn” nay đã biết đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Với hơn 1.000 đơn vị đăng ký tham gia sàn giao dịch tỉnh và 400 sản phẩm OCOP được quảng bá trực tuyến, khoảng cách giữa vườn tược và thị trường đã được xóa nhòa bởi những “cú chạm” màn hình.

Các chủ thể hợp tác xã hướng dẫn nhau ứng dụng công nghệ AI trong quản lý và điều hành.

Thách thức từ những “vùng trũng”

Dù đã có những bước tiến đáng ghi nhận, song công cuộc đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh vẫn còn những “vùng trũng”. Thực tế cho thấy, với một tỉnh còn rất nhiều khó khăn như tỉnh ta, cộng với trình độ dân trí không đồng đều và địa hình miền núi hiểm trở… là những rào cản lớn cho công cuộc đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hiện nay.

Theo số liệu báo cáo của Sở Khoa học và Công nghệ, Công ty Điện lực Tuyên Quang, hiện toàn tỉnh vẫn còn 107 thôn chưa có điện; 273 thôn trắng sóng hoặc lõm sóng điện thoại. Điều này đồng nghĩa với việc chất lượng cuộc sống, tiếp cận thông tin còn khó, chưa nói đến ứng dụng công nghệ hay chuyển đổi số. Tuy nhiên, để xóa trắng những điểm này là bài toán khó đòi hỏi kinh phí rất lớn.

Đại diện Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (Vinaphone) chi nhánh Tuyên Quang chia sẻ: Chỉ tính riêng xóa trắng sóng điện thoại, chi phí cho 1 trạm BTS tiêu tốn từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng; chi phí kéo cáp lên tới 500 triệu đồng/km. Trong khi dân cư thưa thớt, mức sống của người dân thấp, nhu cầu sử dụng Internet chưa cao thì việc thu để bù đắp đầu tư gần như không thể thực hiện được. Do vậy, việc xóa vùng trũng Internet các nhà mạng vẫn phải tính toán dần.

Bên cạnh rào cản từ hạ tầng là rào cản về tư duy. Một bộ phận cán bộ, người dân và doanh nghiệp nhỏ vẫn giữ tâm lý “ngại thay đổi” nếu không muốn nói là đứng ngoài cuộc của một xã hội số. Ngoài ra, nguồn nhân lực có kiến thức về công nghệ thông tin cũng chưa đáp ứng yêu cầu; kỹ năng ứng dụng công nghệ số của đại bộ phận người dân còn thấp. Điều này đã thể hiện rất rõ trong báo cáo tiến độ triển khai mô hình “Mỗi công dân một danh tính số” của ngành Công an; đến thời điểm này, toàn tỉnh mới chỉ có 73% người dân kích hoạt tài khoản định danh điện tử mức độ 2 và chưa đầy 30% tỷ lệ người dân tích hợp thẻ BHYT vào ứng dụng VneID… Những con số này cho thấy khoảng cách từ chính sách đến hành động thực tế vẫn còn khá xa.

Đó là trên phương diện chuyển đổi số, công cuộc đổi mới sáng tạo cũng cần một nguồn lực lớn, trong khi hầu hết các doanh nghiệp của tỉnh đều là doanh nghiệp nhỏ, nguồn lực hạn chế trong việc đầu tư đổi mới công nghệ.

Quyết tâm chính trị và sự đồng hành của cộng đồng

Lấp đầy các “vùng trũng”, nâng cao thứ hạng chỉ số PII và DTI trong bảng xếp hạng, Tuyên Quang đang triển khai một chiến lược tổng thể với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Công ty TNHH Hitarp Việt Nam - Cụm công nghiệp Phúc Ứng đưa công nghệ mới, tự động hóa vào sản xuất vải bạt xuất khẩu.

Tại phiên họp chuyên đề tháng 10-2025, Bí thư Tỉnh ủy Hầu A Lềnh đã nhấn mạnh: Các địa phương, đơn vị phải năng động, sáng tạo và linh hoạt hơn trong việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số vào hoạt động. Có như vậy, chuyển đổi số mới thực sự trở thành xương sống, là cốt lõi trong đời sống. Sự quyết liệt này đã được cụ thể hóa bằng việc UBND tỉnh phê duyệt Chiến lược Chuyển đổi số đến năm 2030 vào ngày 11-12 vừa qua. Trước đó, ngày 1-12, UBND tỉnh đã có Kế hoạch hưởng ứng phong trào thi đua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số do Chính phủ phát động ở khắp các ngành, đơn vị, địa phương... Tất cả với tinh thần “5 tiên phong”: Tiên phong trong xây dựng thể chế; tiên phong trong phát triển công nghệ; tiên phong trong xây dựng hạ tầng số; tiên phong trong phát triển cơ sở dữ liệu; tiên phong trong thực hiện trách nhiệm xã hội. “5 có”: Có hạ tầng số hiện đại, đồng bộ, thông suốt; có dữ liệu “Đúng - đủ - sạch - sống - thống nhất - liên thông - dùng chung”; có nguồn nhân lực số chất lượng cao và phổ cập kỹ năng số toàn dân; có doanh nghiệp công nghệ số mạnh; có môi trường số an toàn, văn minh, nhân văn, hiện đại và “5 không” gồm: Không giấy tờ - không tiền mặt - không địa giới hành chính trong giao dịch; không giới hạn, không có điểm dừng trong phát triển; không tiêu cực, lãng phí, tham nhũng, lợi ích nhóm; không manh mún, cát cứ, khép kín trong vận hành; không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Sự quyết tâm của tỉnh cũng đã nhận được tiếp sức của các doanh nghiệp viễn thông. Ông Lê Duy Huy, Trưởng phòng Hạ tầng Viettel Tuyên Quang cho biết, đơn vị đã lắp đặt 130 trạm 3G, 4G từ đầu năm đến nay, trong đó hơn 70 trạm dành riêng cho các vùng trắng sóng. Đây là bước quan trọng giúp xóa vùng lõm sóng và nâng cao chất lượng kết nối cho vùng sâu, vùng xa.

Hiệp hội doanh nghiệp cũng đã vào cuộc. Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Nguyễn Hữu Thập đã chủ động biến lo lắng thành hành động. Không chỉ khởi xướng, ông Thập trực tiếp tham gia giảng dạy, chia sẻ, đào tạo, mang tinh thần “người đi trước cầm tay người đi sau”. Theo đó, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh đã tổ chức 11 lớp phổ cập AI với 1.200 lượt cán bộ, doanh nhân tại các doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn.

Một số tổ chức tín dụng cũng đã tham gia đầu tư vào lĩnh vực chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo. Tháng 12 vừa qua, Agribank Việt Nam đã chính thức triển khai gói tín dụng với tổng nguồn vốn lên đến 60 nghìn tỷ đồng cho khách hàng doanh nghiệp vay ưu đãi để đầu tư hạ tầng, công nghệ số…

Với mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau trên con tàu chuyển đổi số và công cuộc đổi mới sáng tạo, tỉnh cũng đang phát động mạnh mẽ phong trào “bình dân học vụ số”.

Trong một chương trình làm việc với tỉnh Tuyên Quang hồi đầu năm, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT khẳng định: Tuyên Quang đang đi đúng hướng, bắt đầu từ công nghệ nhưng thành công bằng con người. Khi mỗi công dân trở thành một “công dân số”, khát vọng vươn mình của vùng đất này sẽ sớm trở thành hiện thực.

Bài, ảnh: Đoàn Thư

Thiếu tá Nguyễn Chí Công, Phó Giám đốc khách hàng doanh nghiệp Viettel Tuyên Quang

Nền tảng cho chuyển đổi số toàn diện

Tháng 9-2024 Viettel đã hoàn thành việc chuyển đổi 100% trạm phát sóng trên toàn quốc sang công nghệ 4G, trong đó tỉnh Tuyên Quang đã phủ sóng 95% diện tích. Đến tháng 11-2025, Viettel Tuyên Quang đã bổ sung gần 1.000 trạm 5G. Với hạ tầng viễn thông sâu rộng, trung tâm lưu trữ dữ liệu đạt chuẩn quốc tế, Viettel đã và đang trở thành “xương sống” - “mạch máu” trong việc xây dựng hạ tầng, truyền tải dữ liệu phục vụ chuyển đổi số trong quản lý nhà nước, sản xuất, kinh doanh và kiến tạo xã hội số.
Bên cạnh đó, Viettel còn đồng hành cùng các cơ quan, đơn vị trong việc cung cấp giải pháp số như: Chính quyền điện tử, dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, y tế, giáo dục số… Thời gian gần đây, Viettel Tuyên Quang đang đồng hành với ngành Thuế trong chuyển đổi hình thức kê khai của hộ kinh doanh. Sử dụng phần mềm Tendoo có tính năng AI, các hộ kinh doanh có thể dễ dàng quản lý doanh thu, chi phí và kê khai nộp thuế với các biểu mẫu theo quy định của nhà nước. Với những giải pháp cụ thể, thiết thực, hiệu quả Viettel đã giúp người dân, doanh nghiệp tiếp cận thuận lợi hơn với các tiện ích của nền kinh tế số, thúc đẩy phong trào thi đua đổi mới sáng tạo gắn với chuyển đổi số trên địa bàn.

Thực hiện: Hải Hương

Bà Phạm Thị Minh Hải, Phó giám đốc Công ty TNHH Thành Sơn

Nâng cao giá trị và sức cạnh tranh

Chúng tôi xác định đổi mới sáng tạo và áp dụng chuyển đổi số không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu đối với doanh nghiệp. Nhờ đẩy mạnh quảng cáo, giới thiệu sản phẩm trên môi trường số như Website, Facebook, Youtube, Tiktok, Fanpage… để giới thiệu văn hóa trà đến với nhiều người hơn, doanh thu của công ty tăng lên từ 20 - 30% so với trước đây. Qua đó, nâng cao giá trị sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong, ngoài nước, tạo được thương hiệu, tăng sức cạnh tranh vào phân khúc sản phẩm cao cấp trên thị trường. Chuyển đổi số trong sản xuất, đặc biệt là nông nghiệp, không chỉ giúp nâng cao chất lượng nông sản mà còn góp phần tăng thu nhập cho người dân. Đây là hướng đi quan trọng, cần tiếp tục được quan tâm, hỗ trợ và nhân rộng để tạo động lực phát triển cho cộng đồng doanh nghiệp và kinh tế địa phương trong thời gian tới.

Thực hiện: Nguyễn Yếm

Bà Nguyễn Thị Tưởng, thôn Sơn Hà, xã Ngọc Đường

Tiện ích số giúp người dân thuận lợi hơn

Trước đây, mỗi lần đi làm thủ tục hành chính hay thanh toán tiền điện, tiền nước, chúng tôi thường phải đi lại nhiều lần, mất thời gian và công sức. Nay nhờ các dịch vụ công trực tuyến và tiện ích số được triển khai đến tận cơ sở, người dân đã thuận lợi hơn rất nhiều.

Gia đình tôi hiện nay sử dụng điện, nước, dịch vụ viễn thông đều có thể tra cứu, thanh toán qua điện thoại thông minh. Các thông báo về tiền điện, lịch cắt điện hay khuyến cáo sử dụng điện an toàn đều được gửi qua ứng dụng, tin nhắn rất kịp thời. Đối với các thủ tục hành chính như đăng ký giấy tờ, xác nhận thông tin, cán bộ xã hướng dẫn người dân thực hiện trên Cổng dịch vụ công, giúp giảm áp lực cho cả người dân và cơ quan nhà nước.

Tôi rất mong trong thời gian tới, tỉnh, xã sẽ tổ chức các lớp hướng dẫn, “cầm tay chỉ việc” để người dân, nhất là người cao tuổi, phụ nữ, nông dân có thể sử dụng thành thạo các dịch vụ tiện ích số. Khi người dân hiểu, tin và chủ động sử dụng sẽ góp phần tích cực vào công tác chuyển đổi số tại địa phương.

Thực hiện: TRẦN KẾ