Chuyển đổi số ở làng quê thông minh

“Mắt thần” bảo vệ xóm làng

Là đơn vị hành chính đông dân nhất xã Gia Bình, thôn Đại Bái hiện có 2.190 hộ với khoảng 10.000 khẩu đặt ra áp lực lớn cho chính quyền địa phương trong công tác quản lý an ninh trật tự. Kể từ năm 2020, dưới sự đồng tình thống nhất và ủng hộ của người dân, thôn Đại Bái tiến hành lắp đặt hơn 30 camera tại nơi công cộng, đường trục chính của làng và các điểm di tích như đình, chùa, đền, nhà văn hóa. Có 60% các hộ dân ở thôn cũng lắp đặt camera tại gia đình mình.

Camera bố trí trên đường trục chính thôn Đại Bái.

Trưởng thôn Nguyễn Đức Khôi phấn khởi: “Nhờ hệ thống “mắt thần” ở khắp nơi, tình hình an ninh trật tự ở làng quê được bảo đảm. Tình trạng trộm cắp, đánh nhau, tai nạn… giảm thiểu rõ rệt. Điển hình như hôm 18/9 vừa qua, dưới sự hỗ trợ của hệ thống camera an ninh công cộng và nhà dân, công an xã Gia Bình đã truy vết, bắt giữ đối tượng nghiện ma túy khi đang lưu thông trong đường làng của thôn. Hồi đầu tháng 7, một vụ tai nạn tại xóm Sôn xảy ra giữa xe máy và xe ô tô nhờ có camera trích xuất hình ảnh đã giúp lực lượng chức năng đưa ra phương án giải quyết vụ việc hợp lý”.

Ông Nguyễn Viết Tú, một hộ dân ở xóm Trại chia sẻ: "Nhà tôi ở ngay đầu đường liên xã từ làng Đại Bái sang xã Lương Tài nên tôi chủ động lắp đặt 4 camera an ninh tại nhà ở và khu vực xưởng phía sau. Chi phí lắp đặt không quá lớn, chỉ vài triệu một hệ thống, chúng tôi có thể mở điện thoại theo dõi hoạt động vào ra của mọi người trong nhà nên yên tâm hơn hẳn”.

Ngoài hệ thống camera, tại thôn Đại Bái, hệ thống wifi miễn phí được phủ sóng tại các điểm sinh hoạt công cộng, khu di tích tâm linh. Ngoài ra, hơn 90% người trong độ tuổi lao động sử dụng điện thoại thông minh, 98% các hộ gia đình kết nối internet (wifi, cáp quang, mạng di động 4G...). Nhờ ứng dụng công nghệ thông tin, việc điều hành, triển khai công việc kịp thời qua các nhóm Zalo như nhóm chi bộ, nhóm Ban Công tác Mặt trận, nhóm người dân toàn thôn. Mọi ý kiến, phản ánh được tiếp nhận kịp thời, minh bạch và có thể xử lý ngay trong ngày. Hiện nay, 98,5% các hộ đạt gia đình văn hóa, đóng góp mạnh mẽ cho quá trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh tại địa phương.

Làm giàu với thương mại điện tử

Nằm ở nơi vùng cao xã Tân Sơn, thôn Thác Lười có 160 hộ dân, trồng hơn 70 ha vải thiều đến nay đã quen với quy trình sản xuất hiện đại VietGap, GlobalGap. Làm bạn với các đối tác nước ngoài, nhiều hộ dân ứng dụng mạng xã hội để quảng bá sản phẩm, bán livestream. Điển hình như anh Chu Văn Phó, Tổ trưởng tổ trồng vải xuất khẩu Trung Quốc của thôn hầu như ngày nào cũng thực hiện các phiên livestream trực tiếp cho khách hàng thấy quả vải chín rộ, giải đáp thắc mắc liên quan. Anh Phó cho biết: “Nhà tôi trồng hơn 1 ha vải thiều với khoảng 400 gốc, áp dụng theo quy trình VietGap từ năm 2020. Với quy trình sản xuất bảo đảm, những ngày vải chín rộ quả đẹp tôi rất tự tin livestream. Lúc mới bắt đầu, tôi khá rụt rè, sau đó, tôi học cách nói chuyện, giới thiệu sao cho hấp dẫn người xem. Đồng thời, liên hệ với các nhà xe, đơn vị vận chuyển bảo đảm quả vải giao tới tay khách hàng là tươi ngon nhất. Mỗi vụ, doanh thu từ bán online chiếm 20%, giá bán cao hơn trực tiếp tới 50%. Từ kinh nghiệm của mình chia sẻ cho các anh em khác trong nhóm 66 hộ của tổ sản xuất.

Phát triển thương mại điện tử cũng tạo cho nông sản trên địa bàn thôn Quất Du 2, xã Phúc Hòa nhiều cơ hội tiến tới các thị trường lớn. Ông Ngô Văn Nghĩa, Trưởng thôn Quất Du 2 chia sẻ: Thôn có 155 hộ dân trồng vải thiều sớm, ổi, lê… là những nông sản đang khẳng định thương hiệu. Giá trị nông sản nâng cao hơn khi xã được lựa chọn thí điểm triển khai mô hình xã thương mại điện tử. Những lớp tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng quản lý, xây dựng nội dung và giới thiệu, bán hàng trên sàn thương mại điện tử và mạng xã hội cho các cơ sở, cá nhân… giúp hoạt động sản xuất, kinh doanh ở địa phương thay đổi căn bản. Nhiều hộ chủ động đặt hàng các loại tem, nhãn, bao bì, xây dựng hệ thống thông tin quản lý về sản xuất OCOP để minh bạch, xác thực nguồn gốc sản phẩm, quản lý chất lượng và cung cấp thông tin rõ ràng và đáng tin cậy về sản phẩm khi thực hiện thương mại điện tử. Tiêu biểu như Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ sản phẩm Vải sớm Phúc Hòa sử dụng khoảng 10.000 tem, nhãn, bao bì sản phẩm mỗi vụ. Giá trị kinh tế gia tăng, đời sống nông dân được nâng lên, thôn được công nhận thôn kiểu mẫu năm 2024”.

Thúc đẩy số hóa các làng quê

Có thể nói, công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ không chỉ trong các ngành sản xuất, dịch vụ mà trở thành nhịp cầu gắn kết cộng đồng, là phương thức mới để xây dựng chính quyền kiến tạo, xã hội tương tác và người dân chủ động. Ở nhiều làng quê, đã hình thành cộng đồng dân cư số, mọi dịch vụ công cơ bản đều có thể thực hiện từ điện thoại như tiếp nhận thông tin chỉ đạo điều hành, thanh toán không dùng tiền mặt, quảng bá sản phẩm qua sàn thương mại điện tử, tra cứu y tế… Đó là một bước tiến quan trọng giúp các làng quê thông minh hơn và thúc đẩy quá trình nông thôn mới tại địa phương.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, dự kiến đến hết năm 2025, toàn tỉnh có 51/66 xã đạt chuẩn nông thôn mới và 432 thôn đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Bắc Ninh đặt mục tiêu giai đoạn 2026 - 2030 có hơn 90% xã đạt chuẩn nông thôn mới. Trong đó có 50% xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và có 30% xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Để thực hiện mục tiêu trên, giai đoạn này, Bắc Ninh dự kiến huy động nguồn lực 7.235 tỷ đồng xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Trước mắt, các cấp, ngành, địa phương sẽ đẩy mạnh tuyên truyền các hộ gia đình, người dân cùng tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh. Quan tâm đào tạo, tập huấn kiến thức về chuyển đổi số tới các hộ gia đình. Nâng cao hiệu quả hoạt động các tổ công nghệ số cộng đồng, gia tăng tỷ lệ công dân số. Đẩy mạnh xã hội hóa trong phát triển hạ tầng số; nâng cao chất lượng và năng lực tiếp cận dịch vụ viễn thông của người dân. Hỗ trợ đưa sản phẩm nông nghiệp, chủ lực của các xã lên các sàn thương mại điện tử hoặc phát triển sàn thương mại, giới thiệu sản phẩm của riêng địa phương, áp dụng truy xuất nguồn gốc nâng cao uy tín sản phẩm. Kết nối, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng các thôn thông minh, góp phần xây dựng chính quyền văn minh, hiện đại, hiệu quả, kéo gần khoảng cách giữa thành thị và nông thôn.

Bài, ảnh: Huyền Thương