Chuyển đổi số ở nông thôn mới tại Nghệ An

"Bảng tin số"

Theo Quyết định 319 của Thủ tướng Chính phủ, xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025 phải có ít nhất 1 mô hình thôn, xóm thông minh.

Đã hơn 1 năm nay, tại Nhà văn hóa xóm 2, xã Kim Liên đã xuất hiện một "bảng tin số" ấn tượng, thay thế hoàn toàn những tấm bảng thông báo giấy truyền thống trước đây. Điểm đặc biệt của "bảng tin số" này là mỗi ô thông tin trên bảng đã được chuyển hóa thành một mã QR được cài đặt sẵn.

Bảng tin số tại xóm 2, xã Kim Liên, Nghệ An. (Ảnh: Việt Anh).

Chỉ cần một thao tác quét mã đơn giản bằng điện thoại thông minh, người dân có thể dễ dàng và nhanh chóng tiếp cận, cập nhật mọi thông tin quan trọng từ các tin tức kinh tế, chính trị, văn hóa của địa phương đến những ứng dụng số thiết yếu phục vụ đời sống thường nhật.

Đối với Kim Liên, một làng quê còn đậm nét thuần nông, sự ra đời của chiếc bảng tin này được xem là một bước tiến đột phá, đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ trong hành trình xây dựng thôn, xóm thông minh.

Bà Phan Thị Châu năm nay 65 tuổi, phấn khởi, “Từ khi có cái bảng tin số đó, bà con trong xóm luôn biết được các thông báo của xóm, xã, tỉnh, rồi cả Trung ương rất nhanh. Tôi với mấy bà trong xóm cũng thường ra nhà văn hóa quét để coi tin mới, vô cùng thuận tiện. Cán bộ xóm với xã thường xuyên hướng dẫn cho nữa nên người lớn tuổi như tôi cũng đều biết cách dùng điện thoại để xem”.

Xã Nam Giang (cũ) nay là xã Kim Liên, địa phương đầu tiên tại Nghệ An thí điểm xây dựng "xã nông thôn mới thông minh".

Từ năm 2024 đến nay, mô hình "thôn xóm thông minh" đã phát huy hiệu quả rõ nét, góp phần thực hiện mục tiêu nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Kim Liên cho biết, “xã đã tập trung đầu tư hệ thống mạng internet, modem wifi 4G, 5G ở nhà văn hóa xóm phục vụ người dân. Bên cạnh đó, chúng tôi khuyến khích người dân sử dụng hệ thống điện thoại thông minh để thực hiện xóm thông minh trên nền tảng số”.

Các thành viên HTX Nông nghiệp Dịch vụ Tổng hợpThọ Thành bàn về chuyển đổi số. (Ảnh: Bá Thăng).

Khi tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh ngày càng cao, chính quyền địa phương đã thông qua các tổ công nghệ số cộng đồng để "cầm tay chỉ việc", hướng dẫn bà con cài đặt ứng dụng, quét mã QR, và thanh toán không dùng tiền mặt….

Các tiện ích như mạng Wifi miễn phí tại nhà văn hóa xóm, hệ thống camera an ninh, và việc sử dụng các nền tảng như Zalo, Messenger để thiết lập kênh giao tiếp đã rút ngắn khoảng cách giữa chính quyền và người dân, giúp các chủ trương, chính sách được phổ biến nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Tại xóm Bắc Kim Hòa, xã Trung Lộc, mã QR định vị được gắn trên mỗi bảng tên đường. Chỉ cần quét mã, thông tin, vị trí căn nhà, số lượng hộ dân đều được hiển thị rõ ràng, giúp nâng cao chất lượng xử lý, điều hành công việc và thuận tiện cho đời sống của người dân.

Hành trình chuyển đổi số ở Nghệ An càng trở nên rõ nét hơn. Những đổi thay trong cách nghĩ, đã giúp người dân thay đổi cách làm hiệu quả.

Bên cạnh đó, trên nền tảng các ứng dụng như Zalo, Messenger, kênh giao tiếp giữa Ban cán sự xóm và người dân được thiết lập. Nhờ đó, khoảng cách giữa chính quyền và người dân dường như được rút ngắn lại, các chủ trương, chính sách được phổ biến nhanh hơn, hiệu quả hơn. Và quan trọng hơn cả, người dân cảm thấy mình thực sự là chủ thể trong công cuộc chuyển đổi số ở làng quê.

Một góc xã Đông Thành, tỉnh Nghệ An. (Ảnh: Bá Thăng).

Bà Nguyễn Thị Liễu, Bí thư Chi bộ xóm Tâm Hợp, xã Đông Thành cho biết, chuyển đổi số đang thực sự giúp người nông dân ngày càng thông minh, năng động hơn. Đây là điều kiện tiên quyết để chúng ta tiếp tục xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại trong giai đoạn tiếp theo.

“Tại xóm Tâm Hợp, từ lâu chiếc điện thoại thông minh đã trở thành kênh kết nối giúp người dân giảm thời gian, công sức trong công việc và giao dịch. Buôn bán online trên các nền tảng số đã và đang giúp người nông dân tăng thu nhập, nâng cao đời sống”, bà Liễu chia sẻ thêm.

Công nghệ thúc đẩy kinh tế số nông thôn

Một trong những tiêu chí cốt lõi của mô hình "thôn, xóm thông minh" là đẩy mạnh ứng dụng khoa học – công nghệ và thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp, hướng tới mục tiêu nông thôn mới thông minh. Điểm nhấn quan trọng nhất chính là việc đưa các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu lên sàn thương mại điện tử, từ đó mở rộng thị trường và góp phần phát triển kinh tế số nông thôn một cách hiệu quả.

Các sản phẩm nông nghiệp được người dân Nghệ An quảng bá, tiêu thụ trên các nền tảng số. (Ảnh: Bá Thăng).

Việc tăng cường đẩy mạnh quảng bá các sản phẩm nông nghiệp trên các nền tảng số đã mang lại hiệu quả vượt trội. Giúp sản lượng tiêu thụ của làng nghề, của những người nông dân tăng mạnh so với trước, thị trường được mở rộng ra các tỉnh, thành trong nước và cả quốc tế.

Anh Nguyễn Văn Hiến, Giám đốc HTX Làng nghề lươn Phan Thanh, cho biết: “Họ đã quảng bá sản phẩm và xuất đi các tỉnh, thành trong nước. Một số hộ đã mạnh dạn đưa sản phẩm ra thị trường quốc tế, giúp gia tăng lợi nhuận, cũng như quảng bá làng nghề cho nhiều người biết đến”.

Không chỉ doanh nghiệp, những người nông dân như chị Nguyễn Thị Liêm ở xóm Phan Thanh cũng đã tự học cách chụp ảnh, quay video và đăng lên mạng xã hội để quảng bá sản phẩm, giúp hàng hóa bán được nhiều hơn và tạo việc làm cho lao động địa phương.

Sự thay đổi này còn thể hiện rõ trong tư duy làm kinh tế của người dân. Theo ông Nguyễn Tất Khương, một nông dân lớn tuổi ở xã Văn Hiến, nhờ học cách sử dụng điện thoại thông minh đã tra cứu kiến thức, học hỏi kỹ thuật mới, và nắm bắt thị trường chăn nuôi, buôn bán dễ dàng hơn.

Hiện nay, tất cả các thôn xóm thông minh trên địa bàn tỉnh Nghệ An đều có mạng wifi miễn phí phục vụ người dân tại nhà văn hóa xóm; trên 90% người dân sử dụng điện thoại thông minh 4G, 5G, trên 70% người dân được bồi dưỡng, tập huấn phổ biến kiến thức, nâng cao kỹ năng số và tham gia sử dụng các nền tảng số, ứng dụng di động và dịch vụ trực tuyến do cơ quan nhà nước cung cấp.

Ông Lê Văn Lương, Chi Cục trưởng Chi cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn Nghệ An chia sẻ, thời gian qua, chuyển đổi số trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và xây dựng nông thôn mới nói riêng, được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và ban hành nhiều cơ chế, chính sách để tổ chức thực hiện.

Riêng chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của giai đoạn 2021 – 2025, Nghệ An đã có chuyên đề riêng về chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới và được trung ương đánh giá là một trong những tỉnh thực hiện tốt, mặc dù đang triển khai ở mức độ mô hình, thí điểm.

Ông Lê Văn Lương, Chi Cục trưởng Chi cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn Nghệ An. (Ảnh: Bá Thăng)

Ông Lương nhấn mạnh, trong giai đoạn 2026 – 2035, Nghệ An xác định chuyển đổi số là một trong những nội dung quan trọng trong xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là trong giai đoạn đẩy mạnh sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn gắn với chuỗi giá trị.

Việc sản xuất hàng hóa gắn với xúc tiến thương mại, thông qua các nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội để tiêu thụ sản phẩm nông sản nhất là sản phẩm OCOP sẽ được tập trung phát triển trong thời gian tới.

Trước thời điểm vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, toàn tỉnh Nghệ An đã có 16 xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu, trong đó 16 xã có “thôn, xóm thông minh”.

Những kết quả bước đầu đạt được đang chứng minh chuyển đổi số là con đường nhanh nhất để vượt qua rào cản về không gian và thời gian, tạo cơ hội bình đẳng trong việc tiếp cận thông tin, tri thức, dịch vụ, và nâng cao chất lượng đời sống, quản trị ở cơ sở, từng bước đưa nông thôn Nghệ An thành những “miền quê đáng sống”.

Bá Thăng/VOV.VN