Chuyển đổi số sản xuất: Không còn là lựa chọn, mà là bắt buộc

Việc ứng dụng tự động hóa và chuyển đổi số không chỉ là yếu tố thúc đẩy hiệu quả sản xuất mà còn là chìa khóa giúp doanh nghiệp sản xuất tái cấu trúc hệ thống quản trị để thích ứng với xu thế mới.

Ứng dụng công nghệ trong các ngành sản xuất chủ chốt

Việt Nam đã trải qua quá trình chuyển đổi từ vai trò lắp ráp sang trở thành trung tâm sản xuất quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Lợi thế về chi phí lao động, vị trí địa lý và các chính sách hỗ trợ từ nhà nước đã giúp ngành điện tử ghi nhận những bước tiến vượt bậc.

Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam (VEIA) cho biết, chuyển đổi số vừa nhằm nâng cao năng lực sản xuất của doanh nghiệp nhưng cũng để đáp ứng yêu cầu khắt khe của đối tác quốc tế.

Kim ngạch xuất nhập khẩu của ngành điện tử Việt Nam trong giai đoạn 2019 - 2024. Ảnh: VEIA

Các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, LG, Intel, và Apple đã dần dịch chuyển một phần chuỗi cung ứng sang Việt Nam, tạo ra cú hích mạnh mẽ cho ngành công nghiệp điện tử.

Với sự xuất hiện của các tập đoàn công nghệ lớn, Việt Nam có cơ hội thu hút thêm vốn đầu tư nước ngoài (FDI), chuyển giao công nghệ và nâng cấp trình độ sản xuất. Các doanh nghiệp nội địa nếu tận dụng tốt cơ hội có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cung cấp linh kiện và giải pháp phụ trợ thay vì chỉ làm gia công đơn thuần.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại áp lực cạnh tranh và yêu cầu nâng cao năng lực sản xuất. Khi các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, thời gian giao hàng và độ chính xác ngày càng cao, các doanh nghiệp Việt Nam buộc phải cải tiến để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ đối tác nước ngoài.

Việc ứng dụng tự động hóa và số hóa trong sản xuất không còn là lựa chọn, mà là yếu tố bắt buộc để nâng cao năng suất, giảm thiểu sai sót và tối ưu chi phí.

Bên cạnh ngành điện tử, theo bà Phạm Hoài Anh - Giám đốc Thương mại của 1C Việt Nam, ngành công nghiệp xe máy và ô tô cũng đang chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ về công nghệ và quy trình sản xuất.

Bà Phạm Hoài Anh - Giám đốc Thương mại của 1C Việt Nam chia sẻ về xu hướng chuyển đổi số trong ngành ô tô, xe máy. Ảnh: HAMI

Một trong những khía cạnh quan trọng của chuyển đổi số trong ngành sản xuất linh kiện xe máy và ô tô là việc triển khai các hệ thống quản lý sản xuất thông minh (MES) kết hợp với phần mềm hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP).

Giải pháp ERP kết hợp với các công cụ phân tích dữ liệu thời gian thực đã được ứng dụng rộng rãi, tạo điều kiện cho việc dự báo nhu cầu, tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng và nâng cao hiệu quả sản xuất. Những nền tảng này cho phép doanh nghiệp thu thập dữ liệu theo thời gian thực từ các quy trình sản xuất, giúp tối ưu hóa hoạt động vận hành và ra quyết định chính xác hơn.

Bà Hoài Anh nhấn mạnh rằng, nếu không có các hệ thống số hóa đồng bộ, doanh nghiệp sẽ khó có thể nâng cao năng suất và giảm thiểu lãng phí trong quá trình sản xuất. Chuyển đổi số giúp kiểm soát tốt hơn chất lượng sản phẩm đồng thời giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm thời gian sản xuất và cải thiện độ chính xác trong quản lý tồn kho.

Bên cạnh đó, dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đang được ứng dụng rộng rãi trong ngành nhằm phân tích và dự đoán nhu cầu thị trường. Nhờ vào các công nghệ này, doanh nghiệp có thể nhận diện xu hướng tiêu dùng, điều chỉnh kế hoạch sản xuất và dự báo các vấn đề tiềm ẩn trước khi chúng xảy ra.

Số hóa các quy trình vận hành cũng giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành một cách đáng kể. Một ví dụ điển hình được bà Hoài Anh đưa ra là nhờ tích hợp AI vào dây chuyền sản xuất, doanh nghiệp có thể phát hiện lỗi sản phẩm ngay từ giai đoạn đầu, giảm thiểu sai sót và hạn chế tối đa sự lãng phí nguyên vật liệu.

Chuyển đổi số cũng tạo thay đổi lớn trong phương thức quản lý và kết nối giữa doanh nghiệp với khách hàng. Những nền tảng IoT (Internet of Things) và công nghệ điện toán đám mây giúp doanh nghiệp theo dõi hiệu suất sản phẩm ngay cả sau khi đã xuất xưởng, cho phép họ cung cấp dịch vụ bảo trì và nâng cấp kịp thời.

Điều này không chỉ giúp nâng cao trải nghiệm khách hàng mà còn mở ra mô hình kinh doanh mới dựa trên dịch vụ hậu mãi và cá nhân hóa sản phẩm.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số không phải lúc nào cũng diễn ra thuận lợi. Một trong những thách thức lớn nhất đối với doanh nghiệp là sự thiếu hụt nhân lực có kỹ năng công nghệ cao.

Để vượt qua rào cản này, bà Hoài Anh đề xuất các doanh nghiệp cần đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo nhân sự, cả về kỹ thuật lẫn tư duy số. Bà cũng nhấn mạnh rằng, sự thành công của chuyển đổi số vừa dựa vào công nghệ nhưng cũng cần khả năng thích ứng của con người.

Chuyển đổi số đang tạo ra một bước ngoặt quan trọng trong ngành sản xuất linh kiện xe máy và ô tô, giúp doanh nghiệp Việt Nam tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Bằng cách ứng dụng công nghệ một cách hiệu quả và có chiến lược, các doanh nghiệp có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí vận hành và đáp ứng linh hoạt hơn với sự thay đổi của thị trường.

Những xu hướng này mở ra cơ hội tăng trưởng đồng thời đặt nền móng cho một hệ sinh thái sản xuất bền vững và thông minh trong tương lai.

Quản lý vòng đời sản phẩm - Chiến lược bền vững cho doanh nghiệp

Quản lý vòng đời sản phẩm (PLM – Product Lifecycle Management) đang trở thành một chiến lược cốt lõi khi mà doanh nghiệp đang đối diện với các vấn đề về tính bền vững, hiệu quả chi phí và sự phát triển công nghệ.

Theo bà Andreea Diana Iancu, Kỹ sư trưởng tại VinFast, PLM cho phép doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất và góp phần giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Bà Andreea Diana Iancu, Kỹ sư trưởng tại VinFast. Ảnh: HAMI

Quản lý vòng đời sản phẩm bao gồm toàn bộ các giai đoạn từ thiết kế, sản xuất, phân phối, sử dụng cho đến thu hồi và tái chế. Theo bà Andreea, một hệ thống PLM hiệu quả giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian phát triển sản phẩm, giảm thiểu lãng phí nguyên vật liệu và tối ưu hóa quy trình sản xuất.

Đặc biệt, trong ngành ô tô, nơi quá trình đổi mới công nghệ diễn ra nhanh chóng, PLM đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh.

Một trong những lợi ích quan trọng của PLM là khả năng cải thiện hiệu suất sản xuất thông qua dữ liệu và công nghệ mô phỏng. Bà Andreea chia sẻ, việc sử dụng các nền tảng số hóa và trí tuệ nhân tạo trong giai đoạn thiết kế giúp các kỹ sư có thể thử nghiệm và tối ưu hóa sản phẩm trước khi đi vào sản xuất hàng loạt.

Điều này không chỉ giúp giảm chi phí nghiên cứu và phát triển mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo rằng sản phẩm khi ra mắt thị trường đã được hoàn thiện ở mức tối ưu nhất.

Bên cạnh đó, PLM còn có vai trò quan trọng trong việc quản lý chuỗi cung ứng. Bằng cách số hóa dữ liệu sản xuất và kết nối với các nhà cung cấp theo thời gian thực, doanh nghiệp có thể chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, giảm thiểu tình trạng tồn kho không cần thiết và nâng cao hiệu suất vận hành. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt linh kiện và sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ngoài ra, PLM không dừng ở khâu sản xuất mà còn mở rộng sang dịch vụ hậu mãi. Với sự hỗ trợ của công nghệ IoT và dữ liệu lớn, các hãng xe có thể theo dõi tình trạng vận hành của xe sau khi bán ra thị trường, từ đó cung cấp các dịch vụ bảo trì, sửa chữa kịp thời.

Công Hiếu