Chuyển đổi số trong phát triển đô thị thông minh

Người dân trải nghiệm các tiện ích, ứng dụng số trong chuỗi sự kiện hưởng ứng Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2024 tại thành phố Biên Hòa.

Sự phát triển của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) đã giúp các đô thị lớn quản lý hiệu quả giao thông, năng lượng và tài nguyên, đồng thời nâng cao chất lượng sống của người dân.

Ứng dụng công nghệ vào quy hoạch, phát triển hạ tầng

Theo nhiều chuyên gia, Đồng Nai với vị trí chiến lược quan trọng và nhiều tiềm năng lớn để thúc đẩy liên kết vùng, đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển các đô thị thông minh với các sáng kiến chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ xanh. Vào cuối năm 2024, tỉnh đã tổ chức hội thảo Ứng dụng giải pháp khoa học công nghệ phục vụ phát triển đô thị trong chuyển đổi số tại tỉnh Đồng Nai.

Theo đó, trong tham luận “Gắn kết giữa chuyển đổi số với xây dựng đô thị thông minh: Cơ sở dữ liệu phải đi trước một bước”, tiến sĩ Lê Thị Bảo Thu, Trường đại học Nông lâm Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, vấn đề cốt lõi để phát triển chuỗi các đô thị thông minh đó là xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu hoàn chỉnh. Bởi các hoạt động xây dựng, phát triển đô thị thông minh đều gắn với công nghệ và dữ liệu số.

Bên cạnh đó, để phát triển đô thị thông minh, địa phương cần quan tâm, chú trọng mối quan hệ giữa cơ sở dữ liệu và hạ tầng số. Việc đầu tư vào hệ thống dữ liệu cần thực hiện song song với việc xây dựng hạ tầng. Bởi nếu như chỉ tập trung xây dựng hạ tầng mà chưa phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu để giám sát, theo dõi thì sẽ tạo ra những bước đi khập khiễng và làm lãng phí nguồn lực…

Theo tiến sĩ Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam (VIDE), chuyển đổi số đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển đô thị thông minh, giúp cải thiện hiệu quả quản lý tài nguyên và thúc đẩy phát triển bền vững thông qua 3 khía cạnh. Trong đó, về kinh tế, chuyển đổi số giúp tăng năng suất lao động, tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm thiểu chi phí vận hành, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế bền vững.

Đại diện Amata Long Thành và Viettel Đồng Nai khảo sát thực tế các trạm phát sóng 5G được lắp đặt tại Amata City Long Thành. Ảnh: Lam Phương

Về xã hội, các dịch vụ công trực tuyến và các ứng dụng di động giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ, cải thiện chất lượng sống và tăng cường sự tương tác giữa người dân và chính quyền. Về môi trường, công nghệ số giúp giám sát và giảm thiểu tác động đến môi trường thông qua việc quản lý hiệu quả việc sử dụng năng lượng và tài nguyên, giảm thiểu phát thải và lãng phí.

Thạc sĩ Phạm Gia Hải, nguyên Phó giám đốc Sở Khoa học và công nghệ chia sẻ, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) trong thiết kế và quy hoạch đô thị thông minh mở ra những cơ hội vượt bậc trong việc nâng cao hiệu quả, tính minh bạch và sự tham gia của cộng đồng.

Những công nghệ này không chỉ cải thiện khả năng trực quan hóa các dự án, tối ưu hóa quy trình quy hoạch mà còn hỗ trợ đánh giá tác động môi trường và tương tác thực địa hiệu quả. Công nghệ thực tế ảo và thực tế tăng cường không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn là nhân tố quyết định trong việc xây dựng các đô thị thông minh hiện đại, bền vững và thân thiện với người dân.

Chuyển đổi số gắn với chuyển đổi xanh

Nhiều chuyên gia cho rằng, Đồng Nai có thể tận dụng cơ sở hạ tầng phát triển sẵn có, cùng với lực lượng lao động dồi dào để trở thành một trong những địa phương tiên phong trong quá trình chuyển đổi số gắn liền với chuyển đổi xanh, thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Đô thị hóa mạnh mẽ tại Đồng Nai đã mang lại nhiều cơ hội phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra nhiều thách thức lớn về việc quy hoạch và quản lý đô thị một cách hiệu quả.

Trong bối cảnh dân số đô thị ngày càng tăng làm gia tăng áp lực lên cơ sở hạ tầng, môi trường và không gian sống của người dân. Sự tăng trưởng dân số đột biến đã tạo ra áp lực lớn đối với hạ tầng đô thị. Điều này dẫn đến tình trạng các không gian xanh dần bị thu hẹp để nhường chỗ cho các công trình nhà ở và khu thương mại, gây mất cân bằng sinh thái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống… Do đó, theo các chuyên gia, việc phát triển kiến trúc đô thị hiện đại, xanh, thông minh và giàu bản sắc là một chiến lược dài hạn cần thiết đối với Đồng Nai.

Tiến sĩ Trần Quý chia sẻ thêm, việc phát triển đô thị thông minh không thể thiếu sự kết hợp với kinh tế xanh, giúp bảo vệ môi trường và tạo điều kiện phát triển bền vững. Trong đó, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh có thể quan tâm đến các mô hình, giải pháp về áp dụng năng lượng tái tạo trong các khu công nghiệp, khuyến khích công nghệ xanh hóa trong sản xuất.

Trong đó, địa phương cần có các chương trình hỗ trợ tài chính để khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng công nghệ xanh trong quy trình sản xuất, bao gồm các hệ thống xử lý nước thải, lọc khí thải và tái chế chất thải.

Ngoài ra, để thúc đẩy tăng trưởng xanh, địa phương cũng cần thực hiện các dự án giao thông xanh. Bởi, các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng điện và các dự án giao thông công cộng thân thiện với môi trường nên được đẩy mạnh để giảm thiểu khí thải từ các phương tiện giao thông.

Tiến sĩ Trần Đình Lý, Phó hiệu trưởng Trường đại học Nông lâm Thành phố Hồ Chí Minh nhận định, một trong những vấn đề về thúc đẩy đô thị phát triển bền vững đó là địa phương cần hướng tới phát triển kinh tế xanh, triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn, sử dụng năng lượng tái tạo… Việc thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh cần gắn với công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi số.

Lam Phương