Chuyển đổi xe điện, bất ngờ hai nước nghèo vượt mặt châu Âu

Na Uy đang khẳng định vị thế dẫn đầu thế giới về xe điện. Theo Hiệp hội Xe điện Na Uy (NEVA), xe điện hiện chiếm tới 30% tổng số xe chở khách lưu thông tại các thành phố lớn và lên đến 40% ở Thủ đô Oslo.

Tốc độ chuyển đổi sang xe điện tại Na Uy là đáng kinh ngạc. Doanh số bán xe điện đã tăng vọt từ dưới 1% tổng doanh số ô tô năm 2010 lên 88,9% vào năm ngoái. Dữ liệu từ Cục Quản lý Đường bộ Công cộng Na Uy cho thấy, xe điện chiếm hơn 93% số xe mới được bán ra từ đầu năm 2025 đến nay.

Con số ấn tượng này vượt xa mức 15,4% thị phần xe điện mới của Liên minh châu Âu trong vài tháng đầu năm 2025 và 10% của Hoa Kỳ vào năm 2023.

Theo dữ liệu của Bloomberg, các quốc gia theo sau Na Uy trong tốc độ chuyển đổi xe điện là Singapore, Ethiopia và Nepal.

Xe điện bùng nổ tại Ethiopia. Ảnh: Climate change news

Sự chuyển hướng của Singapore sang xe điện là xu hướng tất yếu do mức thu nhập bình quân đầu người cao, các chính sách ưu đãi của chính phủ và mạng lưới trạm sạc đang được mở rộng. Ngoài ra, quốc gia này có diện tích nhỏ, khá lý tưởng cho các chuyến đi cự ly ngắn.

Ethiopia và Nepal là hai quốc gia ít người nghĩ tới. Theo New York Times, thị trường xe điện của Nepal gần như không tồn tại cách đây 5 năm.

Sau khi việc nhập khẩu dầu từ Ấn Độ gặp khó khăn, chính phủ Nepal đã có một bước ngoặt chiến lược, chuyển trọng tâm sang sản xuất thủy điện.

Để khuyến khích sử dụng năng lượng sạch, nhà chức trách Nepal áp dụng thuế nhập khẩu cao hơn đối với ô tô chạy bằng động cơ đốt trong (ICE) và giảm thuế đối với các mẫu xe điện. Giá xe điện phải chăng hơn, thúc đẩy sự chuyển đổi sang phương tiện giao thông thân thiện với môi trường.

Nepal cũng đang đẩy mạnh mở rộng mạng lưới sạc xe điện, không chỉ tại thủ đô và thành phố lớn nhất Kathmandu mà còn trên các tuyến đường giao thông huyết mạch.

Chính phủ khuyến khích các nhà đầu tư tư nhân xây dựng trạm sạc và áp dụng giá điện ưu đãi cho xe điện, giúp chi phí sạc pin rẻ hơn đáng kể so với việc đổ xăng. Quốc gia nhỏ bé này đang tận dụng tối đa lợi thế địa lý để hợp tác với Trung Quốc - nhà sản xuất xe điện, pin và bộ sạc lớn nhất thế giới.

Tại Nepal, các đội xe taxi, cảnh sát và một số dịch vụ công đã bắt đầu chuyển sang sử dụng xe điện. Trung Quốc còn đề nghị viện trợ 100 xe buýt điện nhằm cải thiện chất lượng không khí ô nhiễm tại Kathmandu. Với tốc độ phát triển hiện tại, viễn cảnh xe điện chiếm lĩnh thị trường không còn xa.

Trong khi đó, năm 2024, Ethiopia trở thành nước đầu tiên trên thế giới ban hành lệnh cấm hoàn toàn nhập khẩu xe động cơ đốt trong. Chính sách này nhanh chóng tạo ra tác động sâu sắc đến tổng số 1,3 triệu phương tiện giao thông của cả nước.

Theo số liệu của chính phủ, hiện khoảng 8,3% trong tổng số 1,3 triệu phương tiện của Ethiopia (tức hơn 100.000 xe) là xe điện. Nhờ đó, Ethiopia đang vượt xa các quốc gia châu Phi khác về tỷ lệ xe điện lưu hành. Với kế hoạch đạt 500.000 xe điện vào năm 2030, quốc gia này dường như đang đi đúng hướng để hoàn thành mục tiêu đầy tham vọng.

Một ví dụ khác về sự tăng trưởng nhanh chóng của xe điện có thể thấy ở Việt Nam. Trong nửa đầu năm 2025, thương hiệu nội địa VinFast đã chiếm 30% toàn bộ thị trường xe mới, tương đương 67.569 xe điện được bán ra - bước nhảy vọt so với vài trăm xe điện đăng ký vào năm 2018. Thành công này nhờ chính sách miễn phí đăng ký và giảm thuế đối với xe điện để khuyến khích người dân chuyển đổi.

Trong khi đó, Mỹ và Liên minh châu Âu từng có kế hoạch cấm bán xe động cơ đốt trong vào năm 2035, nhưng lộ trình này đang gặp nhiều thách thức và có khả năng sẽ không diễn ra nhanh như dự kiến.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, lựa chọn của người tiêu dùng cuối cùng vẫn phụ thuộc vào yếu tố tài chính. Khi giá xe điện trở nên cạnh tranh hơn so với xe xăng, người dân sẵn sàng chuyển đổi.

Hơn nữa, với chính sách quyết liệt, thuế hợp lý và hạ tầng đồng bộ, ngay cả các quốc gia thu nhập trung bình hoặc thấp cũng có thể trở thành điểm sáng trên bản đồ xe điện toàn cầu.

Theo CNBC, InsideEV

Duy Anh