Chuyển động công nghiệp quốc phòng toàn cầu năm 2025

Năm 2025 ghi nhận hàng loạt dấu mốc quan trọng của công nghiệp quốc phòng thế giới, phản ánh xu hướng chạy đua công nghệ và gia tăng đầu tư quân sự của các cường quốc. Bức tranh quốc phòng toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ với sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo, vũ khí không người lái và các nền tảng tác chiến hiện đại.

Ngân sách quốc phòng Mỹ vượt ngưỡng 1.000 tỷ USD

Ngày 4-7, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành đạo luật thuế và chi tiêu quy mô lớn. Theo đạo luật điều chỉnh ngân sách trong 10 năm tới, ngân sách quốc phòng và an ninh hạt nhân cho năm tài khóa 2026 được bổ sung thêm 119,3 tỷ USD. Kết hợp với mức chi cơ bản 892,6 tỷ USD do Lầu Năm Góc đề xuất, tổng ngân sách quốc phòng Mỹ trong năm tài khóa 2026 đạt khoảng 1.010 tỷ USD.

Khu trục hạm Mỹ USS Gravely tại căn cứ Norfolk. Ảnh: US Navy

Bước tiến trong tác chiến không người lái và trí tuệ nhân tạo

Tháng 2, Hải quân Mỹ hoàn thành thử nghiệm tích hợp Trung tâm tác chiến không quân không người lái (UAWC) trên tàu sân bay USS George H. W. Bush. Hệ thống này sau đó đã được đưa vào sử dụng thực tế trong các hoạt động quân sự tại Địa Trung Hải.

Tàu sân bay USS George H.W. Bush. Ảnh: Hải quân Mỹ

Trong lĩnh vực hàng không, Tập đoàn Saab (Thụy Điển) đã tích hợp thành công hệ thống trí tuệ nhân tạo Centaur lên tiêm kích Gripen E thế hệ mới. Hệ thống AI này có khả năng điều khiển máy bay trực tiếp, thực hiện các thao tác tác chiến phức tạp ngoài tầm nhìn và hỗ trợ phi công tấn công mục tiêu.

Máy bay Gripen E. Nguồn: twz.com

Sự phát triển của lực lượng hải quân hiện đại

Hải quân Trung Quốc chính thức bước vào kỷ nguyên ba tàu sân bay khi tàu Phúc Kiến (số hiệu 18) được biên chế vào ngày 5-11 tại Tam Á. Đây là tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc sử dụng công nghệ phóng điện từ (EMALS) tiên tiến, do nước này hoàn toàn tự thiết kế và chế tạo.

Tàu sân bay Phúc Kiến chạy thử ngày 7-5-2024. Ảnh: Tân Hoa xã

Thổ Nhĩ Kỳ cũng đẩy mạnh năng lực nội địa với các chương trình đóng tàu sân bay, tàu ngầm hạt nhân và khu trục hạm TF-2000. Trong đó, tàu ngầm diesel-điện MILDEN với lượng choán nước 2.700 tấn, tích hợp hệ thống đẩy độc lập không khí (AIP) là điểm nhấn quan trọng.

Mô hình tàu ngầm tấn công diesel - điện MILDEN tại Nhà máy đóng tàu Gölcük của Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ

Tại Hàn Quốc, hệ thống phóng thẳng đứng KVLS-II thế hệ hai đã hoàn thành nghiên cứu. Hệ thống này có khoang chứa lớn hơn, cho phép tích hợp linh hoạt các loại tên lửa phòng không và hành trình, từng bước thay thế hệ thống Mk 41 của Mỹ trong biên chế Hải quân Hàn Quốc.

Bệ phóng thẳng đứng KVLS-II của Hải quân Hàn Quốc. Ảnh: giaoducthoidai.vn

Công nghệ hàng không và tên lửa chiến lược

Nga đã tiến hành bay thử nghiệm tiêm kích Su-57 với động cơ loại 177 (Product 177). Đây là động cơ chuyên dụng cho máy bay thế hệ năm, giúp cải thiện tuổi thọ, độ tin cậy và giảm tiêu thụ nhiên liệu.

Su-57 đã hoàn thành chuyến bay đầu tiên sử dụng động cơ mới Product 177. Ảnh: Rostec

Trong khi đó, châu Âu đang thúc đẩy các dự án tiêm kích thế hệ sáu. Chương trình Tác chiến Không quân Toàn cầu (GCAP) giữa Anh, Italy và Nhật Bản đã ra mắt mô hình kích thước đầy đủ với công nghệ vòi phun vector lực đẩy hai chiều.

Mô hình máy bay thuộc GCAP được trưng bày tại Triển lãm Trang bị quốc phòng và an ninh Nhật Bản 2025. Ảnh: Reuters

Về vũ khí chiến lược, Trung Quốc đã giới thiệu tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) nhiên liệu lỏng Đông Phong-5C (DF-5C) tại lễ duyệt binh ngày 3-9. Đây là loại tên lửa có tầm bắn toàn cầu, đóng vai trò then chốt trong hệ thống răn đe hạt nhân của nước này.

Tên lửa DF-5C. Ảnh: tienphong.vn

Tổng thể, các chuyển động trong năm 2025 cho thấy một giai đoạn cạnh tranh công nghệ quân sự quyết liệt. Việc tập trung vào trí tuệ nhân tạo, nền tảng không người lái và tăng ngân sách quốc phòng đang tái định hình cân bằng chiến lược toàn cầu.

Tuệ Nhân