Chuyện ghi ở biên giới La Lay

Ông Côn Khang kể chuyện ngày tham gia kháng chiến chống Mỹ cho CBCS ĐBP Cửa khẩu quốc tế La Lay và đoàn viên thanh niên.

50 năm đã trôi qua kể từ ngày Bắc Nam một nhà, vùng đất biên giới A Bung, A Ngo (xã Đakrông, Quảng Trị) đã thay đổi nhiều, nhưng câu chuyện những ngày đánh Mỹ vẫn luôn là niềm tự hào với các cụ cao niên và là câu chuyện cổ tích đối với thế hệ con cháu hôm nay. Nhánh Tây đường Trường Sơn năm xưa - tuyến huyết mạch để chuyển quân, vũ khí, lương thực vào Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước chính là con đường Hồ Chí Minh chạy dọc theo đường biên giới xã A Bung, A Ngo. Thời ấy, rất nhiều thanh niên nam, nữ Pa Cô trực tiếp cầm súng chiến đấu, gùi vũ khí, đạn dược, lương thực ra chiến trường.

Từ năm 1963 đến năm 1975, ông Côn Khang là người lính phục vụ ở Binh trạm 106 (đóng chân ngay ở dốc Ca Lươi, xã A Ngo). Theo lời ông Khang, những năm 1968-1969, Mỹ cho máy bay ném bom, đổ quân xuống A Ngo rất nhiều hòng ngăn chặn những đoàn xe chở quân, vũ khí, lương thực chi viện cho chiến trường miền Nam. Bản thân ông Khang và mọi người ở binh trạm vừa phải chiến đấu, vừa phục vụ cho các đoàn vào Nam. “Đến giờ tôi vẫn không hiểu vì sao chúng tôi không làm gì nước Mỹ mà người Mỹ lại mang bom, súng đạn đến bắn giết người dân chúng tôi. Nhưng rồi cũng đến một ngày, khi tôi đang nghe đài thì bỗng một giọng nữ cất lên: “Mời các bạn nghe tin chiến thắng”. Ôi chao, nước mắt tôi và các đồng đội trào ra, reo lên: Bắc Nam đã được sum họp một nhà rồi” – ông Khang kể.

ĐBP Cửa khẩu quốc tế La Lay và Đoàn thiện nguyện tặng quà cho bà con nhân dân Lào.

Câu chuyện của Mẹ Việt Nam Anh hùng Căn Thung (thôn Ty Nê, xã A Bung) dù đã nhiều năm trôi qua, nhưng vẫn được mọi người nhớ nằm lòng. Theo tiếng gọi của Tổ quốc, chồng của mẹ là Côn Thung và 2 con Hồ Văn Thung, Cu Tỏa lần lượt ra mặt trận. Một chiều tháng 4-1961, mẹ Thung nhận tin con trai Cu Tỏa, Tiểu đội trưởng du kích xã A Bung hy sinh. Nỗi đau chưa kịp nguôi ngoai, thì đến tháng 7-1969, mẹ Thung một lần nữa đau đớn nhận tin con trai cả Hồ Văn Thung hy sinh khi đang vận chuyển vũ khí. Rồi chưa đầy 5 tháng sau, mẹ gần như không thể đứng vững khi hay tin chồng hy sinh ngoài mặt trận…

Có lẽ, đó chính là một trong những lý do mà hàng chục năm qua, bên cạnh việc xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trên địa bàn phụ trách, CBCS Đồn Biên phòng (ĐBP) Cửa khẩu quốc tế La Lay bằng cách này, cách khác cùng với chính quyền địa phương, huy động mạnh thường quân để chăm lo đời sống cho nhân dân và giúp nhân dân phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo.

Ngày chúng tôi đến thăm, ĐBP Cửa khẩu quốc tế La Lay và Đoàn thiện nguyện Hà Nội đang tổ chức trao tặng quà cho nhân dân trên địa bàn nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30-4 (1975 - 2025). Trong số 220 suất quà đoàn trao tặng thì có gần một nửa dành cho gia đình có công với cách mạng. Thượng tá Ngô Trường Khôi – Đồn trưởng ĐBP Cửa khẩu quốc tế La Lay cho biết, đơn vị đã trân trọng viết giấy mời đại diện gia đình có công với cách mạng tới Đồn để xem truyền hình trực tiếp Chương trình diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và nhận quà. Trong số đó có mẹ Căn Thung. Những năm qua, Mẹ luôn nhận được sự quan tâm của chính quyền địa phương, đặc biệt là CBCS ĐBP Cửa khẩu quốc tế La Lay với việc thăm hỏi thường xuyên, tặng quà, sửa chữa nhà cửa. Những tháng đầu năm 2025, đơn vị đã vận động được 118 triệu đồng để phụng dưỡng mẹ Căn Thung. Đó cũng là lý do mà mẹ dù không còn minh mẫn, nhưng mỗi lần những người lính Biên phòng xuất hiện, mẹ luôn nở nụ cười và nhìn với ánh mắt trìu mến.

Nhiều năm lăn lộn trên biên giới, gắn bó, thấu hiểu những khó khăn của nhân dân, Thượng tá Ngô Trường Khôi và Thượng tá Lê Đăng Hoàng, Chính trị viên của đồn luôn dành một tình cảm đặc biệt với các cháu nhỏ là con cháu của những người lính kiên cường trong thời chiến năm xưa. Các đồng chí đã đề nghị với nhà hảo tâm tổ chức những bữa tiệc biên giới cho các cháu học sinh trên địa bàn. Lần đó, 1.200 em học sinh từ mẫu giáo tới tiểu học và THCS xã A Bung đã được cùng nhau liên hoan bữa tiệc mừng 50 năm Ngày thống nhất đất nước. Nhìn những đứa trẻ Pa Cô được thỏa thích ăn ngon xúc xích, giò chả, bánh kẹo, trà sữa do chính tay các chú bộ đội và các cô trong đoàn thiện nguyện chế biến, ai cũng vui mừng. Khi ra về, lũ trẻ còn được tặng đồ chơi, quần áo mới. Với các cháu, đây sẽ là ngày lễ không bao giờ quên.

Cũng dịp ấy, ĐBP Cửa khẩu quốc tế La Lay và Đoàn thiện nguyện còn tổ chức trao quà cho bà con nhân dân nước bạn Lào tại cột mốc 635 (cửa khẩu quốc tế La Lay). Chị Hồ Thị Nghiêm cùng với đại diện 100 hộ dân từ các bản Cu Tài Đeng và La Lay A Sói (cụm bản II, huyện Sa Muồi, tỉnh Salavan, Lào) đến cột mốc từ rất sớm. Ai cũng phấn khởi khi được nhận quà của Đồn Biên phòng mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Chị Nghiêm vốn là người ở bản La Lay (xã A Ngo) về làm dâu ở La Lay A Sói được hơn chục năm. Chúng tôi hỏi: Tại sao chị lại đồng ý sang Lào làm vợ một người đàn ông hơn mình 10 tuổi, cha mất sớm và có một đứa em khuyết tật? Chị bảo rằng, khi lần đầu sang thăm nhà người yêu ở La Lay A Sói, chị đã được mẹ bạn trai kể rằng, bà và chồng đều tham gia làm dân công vận chuyển cho cách mạng Việt Nam từ năm 1965 đến 1972. Chị Nghiêm nghĩ tới bố mẹ của mình cũng đã có thời gian đi gùi hàng cho bộ đội nên thấy đồng cảm và đã quyết định theo anh về La Lay A Sói làm vợ để chăm sóc mẹ và em trai của chồng. “Hôm Trưởng bản Hồ Văn Thanh đến thông báo gia đình được nhận quà của ĐBP Cửa khẩu quốc tế La Lay, mẹ tôi mừng lắm. Bà vui vì mọi người đã không quên những người đã đóng góp một phần công sức cho công cuộc giải phóng miền Nam Việt Nam” – chị Nghiêm nói.

Trên dải đất biên giới này bao lâu nay vẫn thế, dù là ở hai quốc gia, mang hai quốc tịch, nhưng người Lào, người Việt vẫn mãi là anh em, như tình hữu nghị hai nước Việt - Lào "mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững".

Công Hạnh