Chuyên gia Google: Startup AI Việt Nam muốn thành công, đừng quá 'say' công nghệ

Điều quan trọng nhất là các startup cần thực sự hiểu nhu cầu của người dùng và cách sử dụng AI để giải quyết những nhu cầu đó. Ảnh minh họa

Sự xuất hiện của GenAI đang định hình lại cách thế giới nhìn nhận về trí tuệ nhân tạo. GenAI không chỉ phản hồi theo các hướng dẫn được lập trình sẵn mà còn có khả năng tạo nội dung, ra quyết định, thích nghi với bối cảnh và thực hiện các hành động chủ động hướng tới mục tiêu mà không cần sự giám sát liên tục của con người. Những hệ thống này có thể phân tích dữ liệu, hoạt động độc lập, lập kế hoạch, đưa ra quyết định và thực hiện nhiệm vụ một cách tự động.

Sự chuyển đổi từ trí tuệ thụ động sang trí tuệ chủ động này mang lại những tác động sâu rộng. Một cuộc khảo sát cho thấy 50% các nhà lãnh đạo doanh nghiệp có kế hoạch triển khai các tác nhân AI (AI agents) vào năm 2025, con số này được dự đoán sẽ tăng lên 86% trong vòng ba năm tới.

Ông Thye Yeow Bok, Giám đốc Hệ sinh thái Khởi nghiệp, khu vực Đông Nam Á, Nam Á và Trung Hoa Đại Lục Google Châu Á - Thái Bình Dương, cho rằng tầm quan trọng của AI đối với nền kinh tế Việt Nam là "không thể phủ nhận”. Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy đã có cuộc trò chuyện với ông Thye Yeow Bok.

Trước hết, ông đánh giá như thế nào về hệ sinh thái khởi nghiệp AI của Việt Nam? Tại sao Google lại chọn Việt Nam là điểm đến ưu tiên cho sáng kiến “Kiến tạo Tương lai AI”?

Hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ của Việt Nam đang bùng nổ, được công nhận là một trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu tại châu Á. Với khoảng 4.000 công ty khởi nghiệp, trong đó có bốn công ty được định giá là kỳ lân chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, Việt Nam đang cho thấy sự phát triển vượt bậc. Nền kinh tế số của đất nước đang tăng trưởng mạnh mẽ ở mức hai con số, với tỷ lệ thâm nhập internet ấn tượng đạt 80% trong số gần 78 triệu người dùng.

Dự kiến, nền kinh tế số của Việt Nam sẽ đạt giá trị 45 tỷ USD vào năm 2025, với các lĩnh vực chủ chốt như thương mại điện tử, công nghệ tài chính (fintech) và phát triển phần mềm đóng vai trò quan trọng. Chính phủ Việt Nam đang tích cực hỗ trợ sự tăng trưởng này thông qua các sáng kiến như miễn giảm thuế đặc biệt, thúc đẩy số hóa quốc gia và các giao dịch không dùng tiền mặt.

Việt Nam đã xác định AI là một công nghệ nền tảng cho sự phát triển quốc gia, với việc triển khai Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI. Mục tiêu là đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về AI ở châu Á và trên toàn cầu vào năm 2030. Thị trường AI của Việt Nam hiện được định giá 472 triệu USD và dự kiến sẽ đạt 1,52 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng gần 16% mỗi năm.

Tuy nhiên, không chỉ là những con số, điều quan trọng là tác động thực sự. Mặc dù tổng lượng vốn đầu tư vào các startup công nghệ tại Việt Nam giảm trong nửa đầu năm 2024, các startup AI sáng tạo (generative AI) tại Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, vẫn thể hiện sức bền. Việt Nam hiện là thị trường phát triển nhanh thứ hai trong khu vực về các startup AI sáng tạo, cho thấy tiềm năng trở thành một trung tâm quan trọng cho lĩnh vực này trên toàn cầu.

Đó là những lý do quan trọng để chúng tôi tiếp tục triển khai sáng kiến “Kiến tạo Tương lai AI” tại Việt Nam.

Google kỳ vọng gì từ các startup AI Việt Nam khi tạo ra chương trình này, thưa ông?

Chúng tôi có ba kỳ vọng chính. Thứ nhất, chúng tôi muốn tìm kiếm và phát hiện những tài năng AI triển vọng và các nhà lãnh đạo tương lai tại Việt Nam. Thông qua các chương trình đào tạo, chúng tôi có cơ hội nhận diện những chuyên gia AI nổi bật, làm việc chặt chẽ với họ để chia sẻ thêm kiến thức và kinh nghiệm của Google. Hy vọng, họ sẽ lan tỏa những kiến thức này trong cộng đồng khởi nghiệp AI tại Việt Nam.

Thứ hai, chúng tôi mong muốn khám phá những giải pháp AI sáng tạo từ các startup.

Thứ ba, chúng tôi muốn hiểu rõ hơn về tình hình phát triển AI tại Việt Nam, cách các startup xây dựng giải pháp AI, và xác định xem có những khoảng trống nào trong quy trình phát triển mà các sản phẩm của Google có thể hỗ trợ. Chúng tôi cũng muốn cải thiện các tính năng sản phẩm để giúp các nhà sáng lập và đội ngũ của họ xây dựng sản phẩm dễ dàng hơn.

Khởi nghiệp chắc chắn không dễ dàng, đặc biệt với AI, một công nghệ mà hiện vẫn chưa thực sự mang lại lợi nhuận cho các doanh nghiệp. Từ kinh nghiệm của mình, theo ông, các startup AI cần làm gì để thành công trong một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, thưa ông?

Dù thất bại là điều khó tránh khỏi, tôi tin rằng điều quan trọng nhất là các startup cần thực sự hiểu nhu cầu của người dùng và cách sử dụng AI để giải quyết những nhu cầu đó.

Không chỉ riêng với AI, nhưng đặc biệt với công nghệ này, nhiều người thường hào hứng với tiềm năng kỹ thuật mà quên mất việc đánh giá xem giải pháp có thực sự mang lại giá trị cho người dùng hay không.

Việt Nam có nguồn nhân tài công nghệ nổi bật trong khu vực, nhưng các nhà sáng lập đôi khi quá tập trung vào những gì AI có thể làm mà bỏ qua nhu cầu thực tế của người dùng.

Lời khuyên của tôi là các startup nên tập trung xác định vấn đề cốt lõi mà người dùng gặp phải, sau đó tìm cách sử dụng AI để giải quyết vấn đề đó một cách nhanh hơn, tiết kiệm hơn hoặc mang lại trải nghiệm tốt hơn. Đây là yếu tố then chốt để đạt được thành công.

Tập trung xác định vấn đề cốt lõi mà người dùng gặp phải, sau đó tìm cách sử dụng AI để giải quyết vấn đề. Điều này dường như sẽ đúng với hầu hết startup AI ở nhiều thị trường. Ông có thể chỉ rõ thách thức đặc thù mà startup AI Việt Nam gặp phải, vì khi xác định được thách thức thì chúng ta mới có hướng tháo gỡ?

Về vấn đề này, tôi phải đề cập đến một khía cạnh quan trọng trong chiến lược của Việt Nam là việc bản địa hóa công nghệ AI, nhằm phát triển các ứng dụng phù hợp với nhu cầu đặc thù của người dân Việt Nam, đảm bảo kiểm soát dữ liệu quốc gia và xây dựng năng lực công nghệ nội địa để duy trì lợi thế cạnh tranh.

Tuy nhiên, các startup AI tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức. Một thách thức lớn là tình trạng thiếu hụt bền vững các chuyên gia AI có kỹ năng. Nhiều chuyên gia AI tài năng của Việt Nam hiện đang làm việc ở nước ngoài, lực lượng lao động thường tập trung tại các công ty công nghệ lớn. Các startup giai đoạn đầu cũng gặp khó khăn trong việc tư duy sáng tạo và xác định các trường hợp sử dụng AI có khả năng mở rộng.

Về cơ sở hạ tầng, Việt Nam thiếu các tài nguyên tính toán hiệu năng cao, khả năng tiếp cận các công nghệ tiên tiến như chip AI và cơ sở hạ tầng số chưa đáp ứng đầy đủ, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các viện nghiên cứu. Khả năng lưu trữ và chia sẻ dữ liệu vẫn còn hạn chế, và các hệ thống dữ liệu mở chưa phát triển mạnh.

Tốc độ đổi mới của AI thường vượt xa các khung pháp lý hiện hành, dẫn đến thách thức trong việc chia sẻ dữ liệu AI và tiếp cận nguồn vốn.

Như vậy, theo ông, có bốn thách thức của hệ sinh thái AI tại Việt Nam, bao gồm nhân tài, cơ sở hạ tầng, khung pháp lý và đổi mới sáng tạo. Google có thể giúp Việt Nam giải quyết những thách thức này như thế nào?

Đây là một vấn đề đa chiều và chúng tôi không thể giải quyết tất cả cùng lúc. Trong năm nay, chúng tôi tập trung vào việc nâng cao kỹ năng cho các nhà sáng lập và đội ngũ kỹ thuật của họ, giúp họ làm quen với các công nghệ AI mới nhất của Google.

Chỉ vài tháng trước, chúng tôi đã công bố hơn 150 sản phẩm và tính năng mới mà các startup có thể tận dụng khi xây dựng giải pháp AI. Thông qua việc đào tạo và cố vấn từ các chuyên gia và kỹ sư của Google, chúng tôi hy vọng giúp các startup xác định được các trường hợp sử dụng cụ thể và khả thi để phát triển giải pháp của mình.

Về cơ sở hạ tầng, chúng tôi hiểu rằng chi phí là một rào cản lớn. Vì vậy, chúng tôi cung cấp các khoản tín dụng đám mây (cloud credits) để hỗ trợ các startup tiếp cận các cơ sở hạ tầng AI giá trị cao như GPU và TPU, giúp giảm bớt gánh nặng chi phí.

Về khung pháp lý, đây là vấn đề cần sự hợp tác giữa khu vực công và tư nhân, Google đang tham gia vào các cuộc đối thoại để xây dựng một môi trường chính sách cởi mở và an toàn hơn cho các nhà phát triển AI.

Cuối cùng, về đổi mới sáng tạo, chúng tôi tạo cơ hội cho các nhà sáng lập startup tương tác với các chuyên gia toàn cầu và kỹ sư của Google, những người đã xây dựng các sản phẩm có khả năng mở rộng cao. Hy vọng rằng những tương tác này sẽ truyền cảm hứng để họ tìm ra những cách tiếp cận sáng tạo hơn khi phát triển giải pháp AI của mình.

Bảo Bình